Χτίσιμο σε οικισμούς έως 2.000 κατοίκους: Ποιοι κερδίζουν, ποιοι χάνουν

Τέλος στο αδιέξοδο που κρατούσε «παγωμένες» τις οικοδομές σε χιλιάδες μικρούς οικισμούς επιχειρεί να δώσει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας με νέα ρύθμιση. Στόχος; Να ξαναζωντανέψουν περίπου 12.000 κοινότητες κάτω των 2.000 κατοίκων που βρέθηκαν χωρίς καθαρό πολεοδομικό καθεστώς, μετά τις ακυρωτικές αποφάσεις του ΣτΕ για 150 οικισμούς κυρίως σε Ρέθυμνο και Πήλιο.

Χωρίς σχέδιο και σαφή όρια, πολλοί ιδιοκτήτες κινδύνευαν να δουν τα οικόπεδά τους να «αποχαρακτηρίζονται» από οικοδομήσιμα, χάνοντας μέχρι και το 90% της αξίας τους. Τώρα, με δύο νέα εργαλεία – τη Ζώνη Ανάπτυξης Οικισμού (Ζ.Α.Ο.) και την Περιοχή Ειδικών Χρήσεων (Π.Ε.Χ.) – το ΥΠΕΝ επιχειρεί να κλείσει την εκκρεμότητα και να θωρακίσει την ύπαιθρο.

Τι προβλέπει το σχέδιο

•  Ζώνη Ανάπτυξης Οικισμού (Ζ.Α.Ο.): Αφορά τους πιο μικρούς οικισμούς (έως 700 κατοίκους). Διατηρούνται τα σημερινά όρια, με άρτια οικόπεδα από 500 τ.μ. έως 2.000 τ.μ. και πρόσωπο τουλάχιστον 10 μέτρα σε δρόμο.
• Περιοχή Ειδικών Χρήσεων (Π.Ε.Χ.): Για οικισμούς 701-2.000 κατοίκων. Εδώ τα όρια επεκτείνονται πέρα από τη Ζώνη Β1, με ελάχιστο εμβαδόν 2.000-4.000 τ.μ. και πρόσωπο τουλάχιστον 15 μέτρα.

Έτσι, περισσότερα από 9 στα 10 χωριά κατοχυρώνουν πολεοδομικά όρια και χιλιάδες ιδιοκτήτες διατηρούν το δικαίωμα να χτίσουν. Ταυτόχρονα, το κράτος αποφεύγει το φαινόμενο «εκτός σχεδίου – εντός υποσχέσεων» που οδήγησε στις ακυρώσεις του ΣτΕ.

Τι μένει εκτός

Ό,τι είναι δάσος μένει δάσος. Δεν θα μπουν στο σχέδιο δασικές εκτάσεις, αναδασωτέες περιοχές, αρχαιολογικοί χώροι, ιστορικά τοπία, ζώνες προστασίας μνημείων και φυσικής κληρονομιάς, αλλά και τμήματα που επηρεάζονται από σιδηροδρομικές γραμμές ή υπεραστική συγκοινωνία.

Τι πρέπει να ξέρουν οι ιδιοκτήτες

Η «παγίδα» κρύβεται στις λεπτομέρειες: ποιο ΦΕΚ ισχύει, τι όρια προβλέπει το Προεδρικό Διάταγμα και αν το οικόπεδο είναι άρτιο κατά κανόνα ή κατά παρέκκλιση. Σημαντικός και ο έλεγχος για τυχόν κατατμήσεις που μπορεί να αλλάζουν την αρτιότητα.

Η πρώτη κίνηση έγινε

Το πρώτο βήμα έγινε τον Απρίλιο με το ΠΔ που καθόρισε τα κριτήρια οριοθέτησης για οικισμούς προ του 1983. Σειρά παίρνουν τώρα τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια, που αναμένεται να «κλειδώσουν» το νέο καθεστώς μέχρι το τέλος του 2025.

Η κυβέρνηση υπόσχεται λύση με σαφείς κανόνες και σεβασμό στα εμπράγματα δικαιώματα. Το στοίχημα: να κρατηθούν ζωντανά τα χωριά και να μη σβήσει ο χάρτης της ελληνικής υπαίθρου.