Δημογραφική «βόμβα» στην Ελλάδα: Μείωση πληθυσμού κατά 500.000 σε 13 χρόνια, γήρανση και φυγή νέων
Το 23% του πληθυσμού είναι άνω των 65 ετών, ενώ οι ηλικιωμένοι ξεπερνούν κατά σχεδόν 1 εκατομμύριο τα παιδιά 0-14 ετών.
Η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με μια βαθιά δημογραφική κρίση που, σύμφωνα με την ανάλυση του Εργαστηρίου Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, θα συνεχιστεί και τις επόμενες τρεις δεκαετίες.
Το ισοζύγιο γεννήσεων – θανάτων παραμένει σταθερά αρνητικό, ενώ από το 2011 έως και το 2024 ο πληθυσμός της χώρας συρρικνώθηκε κατά σχεδόν 500.000 άτομα.
Οι γεννήσεις καταρρέουν
Το 2023 καταγράφηκαν μόλις 72.300 γεννήσεις, σχεδόν οι μισές σε σχέση με την περίοδο 1951-1970.
Η γονιμότητα έχει πέσει στα 1,3-1,4 παιδιά ανά γυναίκα, πολύ κάτω από το όριο αναπαραγωγής (2,07), καθιστώντας την Ελλάδα μία από τις χώρες με τα χαμηλότερα ποσοστά στην Ε.Ε.
Επιπλέον, αυξάνεται συνεχώς η ατεκνία, με περίπου 1 στους 5 να μην αποκτά καθόλου παιδιά.
Η Ελλάδα γερνάει
Η χώρα μετατρέπεται ταχύτατα σε μια γηρασμένη κοινωνία: το 23% του πληθυσμού είναι άνω των 65 ετών, ενώ οι ηλικιωμένοι ξεπερνούν κατά σχεδόν 1 εκατομμύριο τα παιδιά 0-14 ετών.
Η πληθυσμιακή ισορροπία έχει ανατραπεί, γεγονός που δημιουργεί πιέσεις στο ασφαλιστικό, στο σύστημα υγείας και στην οικονομία συνολικά.
Από την είσοδο μεταναστών στη μαζική φυγή
Όπως υπενθυμίζει η επικεφαλής της ανάλυσης, Ιφιγένεια Κοκκάλη, η Ελλάδα απέφυγε τη μείωση πληθυσμούό τη δεκαετία του ’90 και του 2000 χάρη στη μαζική είσοδο αλλοδαπών εργαζομένων (σχεδόν +795.000 άτομα). Αυτό συνέβαλε στην τόνωση της γεννητικότητας και στην επιβράδυνση της γήρανσης.
Όμως η οικονομική κρίση και οι χρόνιες παθογένειες της χώρας άλλαξαν την εικόνα: οι ξένοι εργάτες επέστρεψαν στις πατρίδες τους, ενώ παράλληλα χιλιάδες νέοι Έλληνες (25-45 ετών) με υψηλή εκπαίδευση έφυγαν στο εξωτερικό.
Γιατί φεύγουν οι νέοι;
Η μετανάστευση των νέων δεν οφείλεται μόνο στην οικονομική κρίση. Τα βασικά αίτια είναι:
- Έλλειψη θέσεων εργασίας αντίστοιχων των σπουδών
- Απουσία προοπτικών επαγγελματικής ανέλιξης
- Χαμηλές αμοιβές και κακές συνθήκες εργασίας
- Χρόνια προβλήματα όπως η έλλειψη αξιοκρατίας
- Η αναζήτηση πιο ανοιχτών, ασφαλών και δυναμικών κοινωνιών στο εξωτερικό
Το στεγαστικό ως «ανασταλτικός παράγοντας»
Το στεγαστικό πρόβλημα προστίθεται στις πιέσεις. Η δυσκολία των νέων ζευγαριών να αποκτήσουν δικό τους σπίτι οδηγεί σε καθυστέρηση γάμου και τεκνοποίησης.
Η παραμονή για περισσότερα χρόνια στην οικογενειακή εστία και η αύξηση της μέσης ηλικίας γάμου και απόκτησης παιδιών επηρεάζουν αρνητικά όχι μόνο το πότε αλλά και πόσα παιδιά θα αποκτήσουν οι νεότερες γενιές.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
