Επτά αλλαγές στην αγορά ακινήτων το 2024 - Πιο εύκολη και ταχύτερη η μεταβίβαση - Τι αλλάζει στις βραχυχρόνιες μισθώσεις AirBnB

Σειρά αλλαγών στο τρόπο φορολογικής αντιμετώπισης στους ιδιοκτήτες ακινήτων , έρχονται από την αρχή του 2024, με τις περισσότερες εκ των οποίων να εστιάζονται στην καλύτερη και ταχύτερη εξυπηρέτηση του πολίτη. Παράλληλα σημαντικές είναι οι παρεμβάσεις που έρχονται να διαφοροποιήσουν τον χάρτη στην αγορά της βραχυχρόνιας μίσθωσης (Airbnb ).

Έτσι λοιπόν όσοι εκμεταλλεύονται, πάνω από δύο ακίνητα, θα αντιμετωπίζονται από την Εφορία ως επιχειρηματίες, κάτι που σημαίνει ότι θα πρέπει  να ακολουθήσουν συγκεκριμένο οδικό χάρτη, με έναρξη δραστηριότητας και άνοιγμα βιβλίων. 

Μία σημαντική τομή - αλλαγή, που ναι μεν έχει τεθεί σε εφαρμογή, αλλά όχι πλήρως, εξαιτίας της αποχής στην οποία βρίσκονται οι συμβολαιογράφοι, αλλά και της δυνατότητας συνέχισης της διαδικασίας μεταβίβασης ακινήτου με μετρητά, εφόσον έχει υπογραφεί προσύμφωνο και έχει δοθεί προκαταβολή, είναι κατάργηση εξόφλησης μερικής ή εν συνόλω του τιμήματος απόκτησης ακινήτου. 

Δύο είναι οι βασικές κατευθύνσεις που διέπουν το πλαίσιο των αλλαγών. Η μία είναι να κάνει πιο εύκολη για τον φορολογούμενο την διαδικασία μεταβίβασης ή απόκτησης ακινήτου, μειώνοντας σημαντικά τον χρόνο που απαιτείται για να γίνει κάτι τέτοιο, αλλά και τον όγκο των δικαιολογητικών που απαιτούνται. 

Η άλλη έχει να κάνει με την ανάγκη για φορολογική δικαιοσύνη. Ειδικά στην βραχυχρόνια μίσθωση επιχειρείται μία τομή σχετικά με την εξομοίωση των εν λόγω ακινήτων με τα ξενοδοχειακά ακίνητα, στο μέτρο που αυτό είναι εφικτό.

Ας δούμε ενδεικτικά τις κυριότερες αλλαγές που έρχονται από το νέο έτος, τυπικά και ουσιαστικά. 

Συγκεκριμένα: 

1. Οι μεταβιβάσεις ακινήτων θα γίνονται πλέον υποχρεωτικά με την χρήση τραπεζικών εργαλείων. Κάθε συμβόλαιο που καταγράφει προκαταβολή, μερική ή ολική εξόφληση με μετρητά θα θεωρείται άκυρο και θα απαγορεύεται η μεταγραφή του. Το μέτρο ισχύει ήδη, ωστόσο επειδή δίνεται η δυνατότητα σε όσους έχουν υπογράψει προσύμφωνο και έχουν δώσει προκαταβολή σε μετρητά να συνεχίσουν την όλη διαδικασία μέχρι την ολοκλήρωση της πράξης μεταβίβασης, η ρύθμιση θα ισχύσει πλήρως μέσα στο 2024 και θα αφορά τις όποιες κινήσεις γίνονται από μηδενική βάση. 

2. Με βάση την νέα νομοθεσία δίνονται κίνητρα με μεγαλύτερη μείωση φόρου για ανακαίνιση ακινήτων. Οι δαπάνες για την αγορά αγαθών και τη λήψη υπηρεσιών που σχετίζονται με την ενεργειακή, λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση κτιρίων, μειώνουν, ισόποσα κατανεμημένες σε περίοδο πέντε ετών, τον φόρο εισοδήματος των φυσικών προσώπων, μέχρι του αναλογούντος για κάθε έτος φόρου, με ανώτατο συνολικά όριο δαπάνης τις 16.000 ευρώ. Οι δαπάνες για υλικά λαμβάνονται υπόψη μέχρι ποσού που αντιστοιχεί στο 1/3 του ποσού για δαπάνες υπηρεσιών. Όλες οι δαπάνες θα πρέπει να προκύπτουν από τιμολόγια τα οποία έχουν εξοφληθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής και διαβιβαστεί στην ΑΑΔΕ από τον προμηθευτή μέσω του συστήματος myDATA.

3. Αλλαγές στον τρόπο φορολόγησης των μακροχρόνιων μισθώσεων. Τα φυσικά πρόσωπα που διαθέτουν τρία ή περισσότερα ακίνητα σε βραχυχρόνια μίσθωση θα υποχρεούνται να κάνουν έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας, να τηρούν βιβλία και να εκδίδουν φορολογικά στοιχεία. Επίσης όπως είναι φυσικό για όλους τους επιτηδευματίες θα επιβαρύνονται με τις προβλεπόμενες ασφαλιστικές εισφορές, τέλος επιτηδεύματος και ΦΠΑ από το πρώτο ακίνητο.

4. Επεκτείνεται στις βραχυχρόνιες μισθώσεις το τέλος διαμονής παρεπιδημούντων, που είναι 0,5 % επί των εσόδων.

5. Αύξηση προστίμων για μη εγγραφή στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Μίσθωσης: Τα πρόστιμο για μη εγγραφή στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Μίσθωσης, το οποίο σήμερα είναι οριζόντιο, ανέρχεται σε 5.000 ευρώ και επιβάλλεται στον διαχειριστή, είτε είναι κύριος ή επικαρπωτής ή τρίτος, θα ορίζεται πλέον στο 50% των ακαθαρίστων εσόδων του εκάστοτε τελευταίου φορολογικού έτους και κατ' ελάχιστο στα 5.000 ευρώ.

6. Θέσπιση ανώτατου ορίου διάρκειας 60 ημερών σε κάθε βραχυχρόνια μίσθωση: Το όριο των 60 ημερών αφορά στη διάρκεια κάθε μίσθωσης ξεχωριστά.

7. Κατάργηση από την 1η Ιανουαρίου 2024 της υποχρέωσης για χορήγηση βεβαίωσης για μη οφειλή του Τέλους Ακίνητης Περιουσίας (ΤΑΠ). Οι πολίτες ήταν υποχρεωμένοι για την προσκόμιση του εν λόγω πιστοποιητικού να περιμένουν τουλάχιστον από έναν έως και εννέα μήνες προκειμένου να το παραλάβουν από τους Δήμους. Με βάση το νέο καθεστώς το  Κτηματολόγιο θα ενημερώνει τον δήμο ο οποίος με τη σειρά του θα ελέγχει αν υπάρχει οφειλή ΤΑΠ και εφόσον υπάρχει τότε θα βεβαιώνεται το χρέος και θα εισπράττεται μέσω της εφορίας. Με αυτό το τρόπο οι ιδιοκτήτες και αγοραστές ακινήτων δεν θα ταλαιπωρούνται στις ουρές στις δημοτικές υπηρεσίες.

Σύμφωνα με τις νέες ρυθμίσεις:

- Βεβαίωση ΤΑΠ: Το νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου με την επωνυμία «Ελληνικό Κτηματολόγιο», με την ολοκλήρωση καταχώρισης κάθε εγγραπτέας πράξης με την οποία μεταβιβάζεται η κυριότητα ακινήτου, ενημερώνει τον Δήμο, στην περιφέρεια του οποίου βρίσκεται το ακίνητο, α) για το εμβαδόν του ακινήτου, του οποίου η κυριότητα μεταβάλλεται, και β) για τα στοιχεία του δικαιοπάροχου και του αποκτώντα την κυριότητα του ακινήτου, όπως αυτά καταχωρίζονται στη βάση δεδομένων του Ελληνικού Κτηματολογίου με την καταχώριση κάθε εγγραπτέας πράξης. Μετά την ενημέρωση τυχόν οφειλή Τέλους Ακίνητης Περιουσίας βεβαιώνεται και εισπράττεται από τον υπόχρεο δικαιοπάροχο του αποκτώντα κατά τις ισχύουσες διατάξεις στην Ταμειακή Υπηρεσία του δικαιούχου Δήμου.

- Κτηματολογικό διάγραμμα: Καταργείται η  πολλαπλή  προσκόμιση αποσπάσματος κτηματολογικού διαγράμματος σε περίπτωση διηρημένων ιδιοκτησιών που βρίσκονται εντός του ιδίου οικοπέδου. Σήμερα, εάν κάποιος ενδιαφέρεται να αγοράσει ξεχωριστές οριζόντιες ιδιοκτησίες σε μια πολυκατοικία πρέπει να επισυνάψει στο συμβόλαιο τρία αποσπάσματα κτηματολογικού διαγράμματος τα οποία δείχνουν ακριβώς το ίδιο οικόπεδο με το αντίστοιχο κόστος.

- Ηλεκτρονικός Φάκελος Ακινήτου: Παράλληλα με την εφαρμογή του Ηλεκτρονικού Φακέλου Ακινήτου η συλλογή των εγγράφων θα πραγματοποιείται από τον συμβολαιογράφο που συντάσσει το συμβόλαιο μεταβίβασης ακινήτου μετά από εξουσιοδότηση των συμβαλλόμενων. Ο συμβολαιογράφος τον οποίο εξουσιοδοτούν ο αγοραστής και ο πωλητής του ακινήτου αναλαμβάνει να συγκεντρώσει ηλεκτρονικά τα πιστοποιητικά μέσω της πλατφόρμας e-Μεταβίβαση η οποία «τρέχει»  στη ψηφιακή πύλη του δημοσίου  gov.gr Το νέο σύστημα αφορά αποκλειστικά συμβάσεις μεταξύ φυσικών προσώπων επί εμπραγμάτων δικαιωμάτων επί ακινήτων σε περιοχές που έχουν κτηματογραφηθεί και λειτουργεί Κτηματολογικό Γραφείο. Μέσω της νέας πλατφόρμας θα αντλούνται ηλεκτρονικά όλα τα δικαιολογητικά που είναι απαραίτητα για να ολοκληρωθεί μια αγοραπωλησία μέσα σε λίγα 24ωρα.