Εθνικά Θαλάσσια Πάρκα σε Αιγαίο και Ιόνιο: Τι αλλάζει για τη φύση και τις ανθρώπινες δραστηριότητες

Σε δημόσια διαβούλευση από σήμερα έως και τις 22 Σεπτεμβρίου τίθενται τα δύο νέα Εθνικά Θαλάσσια Πάρκα σε Νότιες Κυκλάδες και Ιόνιο, σύμφωνα με την εθνική και ενωσιακή νομοθεσία, προκειμένου οι ενδιαφερόμενοι πολίτες και φορείς να υποβάλουν τα σχόλια και τις προτάσεις τους .Η Ελλάδα προχωρά σε μια ιστορική τομή για την προστασία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων της, εγκαινιάζοντας δύο νέα Εθνικά Θαλάσσια Πάρκα: το Πάρκο Νοτίου Αιγαίου 1 - Νότιες Κυκλάδες και το Πάρκο Ιονίου. Πρόκειται για ένα φιλόδοξο σχέδιο, που ξεκίνησε με τις εξαγγελίες του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στο «Our Ocean Conference» στην Αθήνα τον Απρίλιο του 2024 και επιβεβαιώθηκε στη Διάσκεψη του ΟΗΕ για τους Ωκεανούς στη Νίκαια, στις 9 Ιουνίου.

Τι είναι τα Εθνικά θαλάσσια πάρκα 

Τα Εθνικά Θαλάσσια Πάρκα είναι δίκτυα διασυνδεδεμένων προστατευόμενων περιοχών. Η δημιουργία τους προσφέρει σημαντικά πρόσθετα πλεονεκτήματα σε σχέση με τις μέχρι σήμερα μεμονωμένες προστατευόμενες περιοχές του δικτύου Natura 2000, κυρίως λόγω της ολιστικής οικολογικής, διοικητικής και κοινωνικοοικονομικής προσέγγισης. Σκοπός τους είναι η διατήρηση της μοναδικής βιοποικιλότητας, η προστασία και η αποκατάσταση των οικοτόπων και η προώθηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με το θαλάσσιο περιβάλλον.

Ολιστική προσέγγιση, αυστηρή προστασία

Τα Εθνικά Θαλάσσια Πάρκα δεν είναι απλώς περιοχές με απαγορεύσεις. Είναι δίκτυα διασυνδεδεμένων οικοσυστημάτων με κοινή διοικητική και περιβαλλοντική διαχείριση. Στόχος: η ουσιαστική προστασία της βιοποικιλότητας, η αποκατάσταση ευαίσθητων οικοτόπων και η ενίσχυση της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης.
Οι νέες περιοχές θα προστατεύονται με αυστηρούς κανόνες: τέλος στην αλιεία με μηχανότρατα, αυστηροί περιορισμοί σε ευάλωτα σημεία, και επιτήρηση με υψηλή τεχνολογία – από drones και ραντάρ μέχρι δορυφόρους, υπό τον συντονισμό του ΟΦΥΠΕΚΑ και των Λιμενικών Αρχών.

Αιγαίο και Ιόνιο – γιατί τώρα, γιατί εκεί

Η επιλογή των δύο περιοχών δεν είναι τυχαία. Στο Νότιο Αιγαίο, οι Κυκλάδες αποτελούν ένα από τα πιο ευαίσθητα οικοσυστήματα της Μεσογείου, που πιέζεται από την τουριστική ανάπτυξη. Το νέο Πάρκο περιλαμβάνει 18 περιοχές Natura 2000 και λειτουργεί ως πιλότος για το υπόλοιπο Αιγαίο.Στο Ιόνιο, το Πάρκο καλύπτει περίπου 18.000 km², με κομβικό ρόλο για τα θαλάσσια θηλαστικά της περιοχής, πολλά από τα οποία κινδυνεύουν από την ανθρώπινη δραστηριότητα. Η Ελληνική Τάφρος, που διασχίζει το Πάρκο, αποτελεί "προσφυγή" για φάλαινες και δελφίνια.

Περισσότερο από όσο είχε υποσχεθεί η κυβέρνηση

Οι αρχικές εξαγγελίες μιλούσαν για συνολική έκταση 22.000 km². Με βάση τις τελευταίες Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες που δόθηκαν στη δημόσια διαβούλευση, η έκταση φτάνει πλέον τα 27.500 km², αυξημένη κατά 25%.

Η διαδικασία και το επόμενο βήμα

Οι Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες βρίσκονται ήδη σε δημόσια διαβούλευση μέχρι τις 22 Σεπτεμβρίου. Έπειτα, το Υπουργείο Περιβάλλοντος θα προχωρήσει στη σύνταξη Προεδρικών Διαταγμάτων, τα οποία αναμένεται να υποβληθούν στο ΣτΕ μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου.

Μετά τη θεσμοθέτηση, θα ξεκινήσει η επόμενη φάση του σχεδίου στο Αιγαίο, με την επέκταση σε περισσότερες περιοχές, πέραν των Νοτίων Κυκλάδων. Σημειώνεται ότι στο Βόρειο Αιγαίο λειτουργεί ήδη το Πάρκο της Αλοννήσου, που θεωρείται πρότυπο για τη Μεσόγειο.

«Αποτελεσματική προστασία των θαλασσών μας »

Την ικανοποίηση του για την εξέλιξη εκφράζει με ανακοίνωσή του ο υπουργός Περιβάλλοντος και ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου σημειώνοντας πως «τα δύο νέα εθνικά θαλάσσια πάρκα αποσκοπούν στην αποτελεσματική προστασία των θαλασσών μας και τη διαφύλαξη της βιοποικιλότητας της Πατρίδας μας. Η έκτασή τους σε Ιόνιο και Νότιες Κυκλάδες υπερβαίνει συνολικά τις αρχικές δεσμεύσεις του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, προσεγγίζοντας τα 27.500 τ.χλμ. Με τη θέσπισή τους, επιτυγχάνουμε αφ’ ενός την προστασία άνω του 35% των χωρικών υδάτων της χώρας μας, αφ’ ετέρου τον ευρωπαϊκό στόχο της χώρας μας πολύ νωρίτερα από το 2030.

Έτσι προστατεύουμε πιο αποτελεσματικά τα οικοσυστήματα στα δύο πελάγη μας, τον μοναδικό αυτόν φυσικό πλούτο της Πατρίδας μας, που ανήκει σε όλους μας. Είναι η πρώτη φάση: η κυβέρνησή μας θα συνεχίσει να θεσμοθετεί και νέα Θαλάσσια Πάρκα σε άλλες περιοχές του Αιγαίου, με περιβαλλοντική συνοχή, καθώς η θάλασσα και τα είδη που φιλοξενεί είναι αναπόσπαστο στοιχείο της εθνικής μας ταυτότητας. Οφείλουμε να τη διαφυλάσσουμε και να την παραδώσουμε στα παιδιά μας, στις επόμενες γενεές, όπως ακριβώς τη βρήκαμε: γεμάτη ζωή».