Δύο ισχυρά «οχυρά» για τις ελληνικές θάλασσες – Τι φέρνουν τα νέα εθνικά θαλάσσια πάρκα

Η Ελλάδα προχωρά δυναμικά με δύο μεγάλα Εθνικά Θαλάσσια Πάρκα  ένα στο Ιόνιο και ένα στις Νότιες Κυκλάδες, βάζοντας σε εφαρμογή το μεγαλόπνοο σχέδιο προστασίας. Οι ζώνες αυτές απεικονίζονται ήδη σε επίσημους χάρτες και ανοίγουν σε δημόσια διαβούλευση, με στόχο την έγκριση από Προεδρικό Διάταγμα.

Πού τοποθετούνται – και γιατί  «έβαλαν φωτιά»

Στις Κυκλάδες, το νέο πάρκο περιλαμβάνει το σύμπλεγμα της Κινάρου και της Λέβιθας – περιοχές που η Τουρκία είχε αμφισβητήσει, με υπερπτήσεις αεροπλάνων στο πρόσφατο παρελθόν.

Η παρουσία τους στους χάρτες στέλνει σαφές μήνυμα σχετικά με την ελληνική κυριαρχία, ενισχύοντας την απάντηση της Αθήνας απέναντι στις «γκρίζες ζώνες» που επαναφέρει η Άγκυρα.

Απαντώντας στην τουρκική προπαγάνδα περί «γκρίζων ζωνών», ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου ήταν σαφής: «Η άσκηση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων είναι αναφαίρετο δικαίωμά μας». Σημείωσε μάλιστα ότι η συμμετοχή της Chevron στον διαγωνισμό για τα θαλάσσια οικόπεδα νότια της Κρήτης, εφόσον προχωρήσει, θα είναι de facto αναγνώριση των ελληνικών δικαιωμάτων.  Όσο για τη Λιβύη, ο κ. Παπασταύρου υπογράμμισε πως η πρακτική τήρηση της μέσης γραμμής επιβεβαιώνει πως η Ελλάδα προχωρά με ψυχραιμία, αυτοπεποίθηση και στρατηγική.

Τα στοιχεία στο... radar

• Το πάρκο στις Νότιες Κυκλάδες (Αιγαίο) καλύπτει την Κίναρο, τη Λέβιθα, αλλά και μικρές βραχονησίδες όπως η Πλάκα, ο Γλάρος και τα Μαύρα  υπό συνθήκες πλήρους προστασίας για ευαίσθητα οικοσυστήματα. 
• Έμπρακτη απάντηση σχεδιάζεται και από την Τουρκία, η οποία ετοιμάζει δική της εκδοχή Θαλάσσιου Πάρκου στο Αιγαίο, ως αντίδραση στις ελληνικές κινήσεις. 

Πολιτικό και γεωστρατηγικό πλαίσιο

Η Αθήνα επισημαίνει ότι οι υπερπτήσεις και οι αντιθέσεις της Τουρκίας είναι «ανεδαφικές» και υπενθυμίζει ότι στο Αιγαίο ισχύει σαφώς η ελληνική κυριαρχία, όπως ορίζουν οι διεθνείς συνθήκες. 

Τα νέα πάρκα εντάσσονται σε ευρύτερη πολιτική – περιλαμβάνονται στον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό (Απρίλης 2024) και συμπληρώνουν την προσπάθεια της χώρας για έρευνες νοτίως της Κρήτης. 

Τι αλλάζει ουσιαστικά

• Πλήρης προστασία σε ευαίσθητες, εθνικά στρατηγικές ζώνες, με οριοθετημένες ζώνες απαγόρευσης μηχανότρατων.
• Ενίσχυση επιτήρησης: χρήση drones, ραντάρ, δορυφόρων και συνεργασία με λιμεναρχεία και ΟΦΥΠΕΚΑ.
• Συμφωνίες διαχείρισης: με χωρική διαχωρισμένη χρήση – ήπια αλιεία, νησιωτικός τουρισμός και μελισσοκομία επιτρέπονται σε επιλεγμένες ζώνες.

Η ίδρυση των πάρκων φέρνει

• Απαγόρευση της μηχανότρατας σε μεγάλες ζώνες , βάζοντας φρένο στην υπεραλίευση και την καταστροφή των θαλάσσιων οικοσυστημάτων.
• Προστασία ειδών όπως η μεσογειακή φώκια, η καρέτα-καρέτα, οι ζιφιοί και τα κοράλλια.
• Ζωνοποίηση χρήσεων με περιοχές πλήρους προστασίας αλλά και άλλες όπου θα συνεχίσουν να επιτρέπονται ήπιες δραστηριότητες (παραδοσιακή αλιεία, τουρισμός χαμηλής όχλησης κ.ά.).
• Σύγχρονη επιτήρηση: με χρήση drones, δορυφορικών εικόνων και συστήματα παρακολούθησης.

Τι προβλέπεται για το επόμενο διάστημα

Η δημόσια διαβούλευση διαρκεί μέχρι 22 Σεπτεμβρίου – οπότε και αναμένονται διορθώσεις.
Έπειτα, η έγκριση από Προεδρικό Διάταγμα θα σφραγίσει την επίσημη έναρξη λειτουργίας των πάρκων. Η κίνηση της κυβέρνησης δεν είναι απλώς ένα περιβαλλοντικό βήμα. Είναι μια στρατηγική δήλωση: οικολογική, γεωπολιτική και νομικά τεκμηριωμένη. Με τα δύο αυτά πάρκα, η Ελλάδα στέλνει μήνυμα όχι μόνο για την προστασία του οικοσυστήματός της, αλλά και για τη σταθερότητα και την κυριαρχία της στο Αιγαίο.