Γιατί μικραίνει η τρύπα του όζοντος - «Μέχρι το 2066 μπορεί να κλείσει τελείως» λένε επιστήμονες
Οι επιστήμονες ανακάλυψαν πριν τέσσερις δεκαετίες την τρύπα στο στρώμα του όζοντος στη Γη και έκτοτε έχουν γίνει σημαντικές προσπάθειες για την αποκατάσταση της ζημιάς.
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που παίζουν καθοριστικό ρόλο στην κλιματική κρίση που βιώνει τα τελευταία χρόνια ο πλανήτης μας, ήταν η τρύπα που εμφανίστηκε στο στρώμα του όζοντος πριν περίπου τέσσερις δεκαετίας.
Ωστόσο, πλέον τα πράγματα είναι διαφορετικά αφού μια νέα μελέτη αποκάλυψε ότι αυτή η προστατευτική ασπίδα, η οποία βρίσκεται περίπου 32 χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνεια της γης, βρίσκεται σε καλό δρόμο προς την αποκατάστασή της, λόγω των καίριων παρεμβάσεων που έχουν πραγματοποιηθεί.
Σύμφωνα λοιπόν με έρευνα που έχει δημοσιευτεί από τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (WMO), αναφέρεται πως το 2024, σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη, η συνολική κάλυψη του στρατοσφαιρικού όζοντος ήταν υψηλότερη σε μεγάλο μέρος του πλανήτη. Τι σημαίνει πρακτικά αυτό;
Το πρωτόκολλο του Μόντρεαλ που έχει οδηγήσει στην αποκατάσταση της τρύπας
Μέχρι σήμερα, το πρωτόκολλο του Μόντρεαλ (σ.σ. μια παγκόσμια συμφωνία που αποσκοπεί στην προστασία της στιβάδας του όζοντος, εγκρίθηκε το 1987 και τέθηκε σε ισχύ το 1989) έχει οδηγήσει στη σταδιακή κατάργηση άνω του 99% της παραγωγής και κατανάλωσης ουσιών που καταστρέφουν το όζον, οι οποίες χρησιμοποιούνταν σε ηλεκτρονικές συσκευές όπως ψυγεία και κλιματιστικά, σε αφρό πυρόσβεσης, ακόμη και σε λακ μαλλιών.
Ως αποτέλεσμα, η τρύπα του όζοντος βρίσκεται πλέον σε δρόμο αποκατάστασης και τα πρώτα σημάδια δείχνουν να έχει ανακάμψει από τα καταστροφικά επίπεδα της δεκαετίας του 1980 μέχρι το 2020, μειώνοντας σημαντικά τους κινδύνους καρκίνου του δέρματος στους ανθρώπους καθώς και ζημιών στο οικοσύστημα λόγω υπερβολικής έκθεσης στην υπεριώδη ακτινοβολία.
«Το στρώμα του όζοντος είναι το "φυσικό αντηλιακό" της Γης που προστατεύει τους ανθρώπους, τα φυτά και τα ζώα φιλτράροντας την επιβλαβή ακτινοβολία UV-B από τις δυνατές ακτίνες του Ήλιου», εξηγούν.
Μέχρι το 2066 θα μπορούσε να κλείσει
Πριν από σαράντα χρόνια, τα έθνη ενώθηκαν για να κάνουν το πρώτο βήμα στην προστασία της τρύπας του όζοντος - καθοδηγούμενα από την επιστήμη, ενωμένα στη δράση», δήλωσε ο Αντόνιο Γκουτέρες, Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών και πρόσθεσε στα λεγόμενά του: ««Η τρύπα του όζοντος κλείνει και το στρώμα θεραπεύεται. Αυτό το επίτευγμα μας υπενθυμίζει ότι όταν οι χώρες λαμβάνουν υπόψη τις προειδοποιήσεις της επιστήμης, η πρόοδος είναι εφικτή».
Μάλιστα, στην περίπτωση που η κατάσταση συνεχιστεί με αμείωτο ρυθμό, η τρύπα του όζοντος θα μπορούσε σύντομα να επιστρέψει στα επίπεδα που βρισκόταν την δεκαετία του 1980, όταν, δηλαδή, πρωτοεμφανίστηκε.
Αρμόδιοι επιστήμονες προβλέπουν ότι η τρύπα θα μπορούσε να κλείσει τελείως περίπου το 2066 στην Ανταρκτική, το 2045 στην Αρκτική και το 2040 στον υπόλοιπο κόσμο, ενισχύοντας ένα ιδιαίτερα αισιόδοξο σενάριο για την επούλωση ενός σοβαρού φαινομένου.
Πότε εμφανίστηκε για πρώτη φορά η τρύπα του όζοντος
Οι επιστήμονες έκρουσαν για πρώτη φορά τον κώδωνα του κινδύνου το 1975, όταν ο WMO εξέδωσε μια δήλωση με τίτλο «τροποποίηση της στιβάδας του όζοντος λόγω ανθρώπινων δραστηριοτήτων και ορισμένες πιθανές γεωφυσικές συνέπειες». Είχε αναφερθεί τότε πως η επίδραση των ανθρωπογενών χημικών ουσιών, γνωστών ως χλωροφθοράνθρακες (CFC), στο στρώμα του όζοντος έχει καταστροφικές συνέπειες στη στρατόσφαιρα.
Πέρα από τους χλωροφθοράνθρακες, η τρύπα του όζοντος διατηρήθηκε ανοιχτή και λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
«Μια παρενέργεια της υπερθέρμανσης του πλανήτη είναι η ελαφρά πτώση της θερμοκρασίας στο στρώμα του όζοντος», εξήγησε η Βρετανική Υπηρεσία Ανταρκτικής και συνεχίζει η τοποθέτηση αναφέροντας «αυτό σημαίνει ότι μπορούν να σχηματιστούν περισσότερα στρατοσφαιρικά σύννεφα πάνω από την Ανταρκτική, καθυστερώντας έτσι την αποκατάσταση της τρύπας του όζοντος».
