Καρκίνος: Γιγαντιαία μόρια DNA στο στόμα μας ασπίδα κατά της ασθένειας

Μέσα στη στοματική μας κοιλότητα υπάρχουν εκατομμύρια μικρόβια που επηρεάζουν την υγεία μας με διάφορους τρόπους. Σε μια πρόσφατη μελέτη στο περιοδικό Nature Communications περιγράφονται τεράστια μόρια DNA που εντοπίστηκαν σε βακτήρια του γένους Streptococcus και φαίνεται ότι δρουν σαν ένα είδος «κιτ επιβίωσης», βοηθώντας τα μικρόβια να προσαρμοστούν καλύτερα στο περιβάλλον του στόματος. Η παρουσία τους πιθανότατα συνδέεται με την ικανότητα του οργανισμού να αντιμετωπίζει διάφορες ασθένειες, πιθανότατα και καρκίνο. 

Μικροσκοπικά οικοσυστήματα με άγνωστες λειτουργίες

Όπως αναφέρεται στο Science Alert, οι επιστήμονες ήξεραν ότι το μικροβίωμα του στόματος περιλαμβάνει αμέτρητα είδη βακτηρίων, αλλά δεν είχαν κατανοήσει πλήρως πώς λειτουργούν όλα αυτά τα μικροσκοπικά οικοσυστήματα. Μελετώντας δείγματα σάλιου από δεκάδες εθελοντές, ανακάλυψαν ότι οι βρόγχοι (inocles) δεν είναι τμήμα του βασικού DNA των μικροβίων, αλλά επιπλέον γενετικά στοιχεία που αιωρούνται έξω από αυτό (εξωχρωμοσωμικό DNA). 

Οι ερευνητές χρειάστηκε να αναπτύξουν μια νέα τεχνική αλληλούχισης, καθώς οι κλασικές μέθοδοι «τεμαχίζουν» το DNA σε μικρά κομμάτια, δυσκολεύοντας την αναγνώριση τόσο μεγάλων δακτυλίων. Με την καινοτόμο προσέγγιση τους, που ονομάστηκε preNuc, κατάφεραν να απομονώσουν το βακτηριακό DNA και να επικεντρωθούν σε αυτό διαχωρίζοντάς το από το ανθρώπινο. Έτσι, αποκάλυψαν ότι οι βρόγχοι μπορεί να φτάνουν σε μέγεθος πολλαπλάσιο από τα πλασμίδια, τα βασικά μόρια εξωχρωμοσωμικού DNA.

Μεγάλο μέγεθος, πολλά γονίδια

Αυτό το μεγάλο μέγεθος δίνει στους βρόγχους «χώρο» να κουβαλούν γονίδια με κρίσιμες δυνατότητες, όπως την επιδιόρθωση του DNA, την αντοχή σε οξειδωτικό στρες και την ενίσχυση του κυτταρικού τοιχώματος. Όλα αυτά πιθανόν προσφέρουν στα βακτήρια ανθεκτικότητα στις δύσκολες συνθήκες του στόματος. Το εντυπωσιακό είναι ότι η παρουσία αυτών των γενετικών στοιχείων φαίνεται να συνδέεται με χαμηλότερα ποσοστά καρκίνου της κεφαλής και του τραχήλου.

Το κατά πόσο οι βρόχοι πράγματι συμβάλλουν στην πρόληψη του καρκίνου ή αν άλλοι παράγοντες εξηγούν τη συσχέτιση μένει να διευκρινιστεί. Ωστόσο, η υπόνοια αυτή έχει ανοίξει νέο πεδίο έρευνας για τον ρόλο του στοματικού μικροβιώματος στην υγεία μας. Αν επιβεβαιωθεί ότι αυτοί οι βρόχοι DNA λειτουργούν σαν φυσικό «τείχος άμυνας», τότε θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για νέες στρατηγικές πρόληψης ή ακόμη και θεραπείας.