HTLV-1: Βρέθηκε θεραπεία για τον πιο θανατηφόρο ιό που δεν ξέρεις

Σε μελέτη που δημοσιεύεται στο περιοδικό Cell περιγράφεται μια νέα θεραπεία για τον σχετικά άγνωστο αλλά πολύ επικίνδυνο ιό HTLV-1. Ο εν λόγω ιός παραμένει σχεδόν άγνωστος, παρά το γεγονός ότι μολύνει εκατομμύρια ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο. Ανήκει στους ρετροιούς, όπως και ο HIV, και μεταδίδεται με παρόμοιο τρόπο: μέσω του αίματος, της σεξουαλικής επαφής και του μητρικού θηλασμού. 

Γιατί δεν υπάρχει θεραπεία ή εμβόλιο;

Ο ιός αυτός εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 1980. Καθώς έχει γενετικό υλικό RNA, συνθέτει το δικό του DNA για να ενσωματωθεί στο ανθρώπινο DNA.  Από τη στιγμή που θα «κρυφτεί» είναι εξαιρετικά δύσκολο να εντοπιστεί ή να εξαλειφθεί από το ανοσοποιητικό σύστημα. Οι επιστήμονες συχνά λένε ότι οι ρετροϊοί είναι «αιώνιοι», ακριβώς επειδή παραμένουν ανενεργοί αλλά παρόντες στο σώμα για πάντα.

Όπως διαβάζουμε στο iflscience, παρότι οι επίσημες καταγραφές είναι περιορισμένες, εκτιμάται ότι 5 έως 10 εκατομμύρια άνθρωποι είναι φορείς του HTLV-1 παγκοσμίως. Οι γυναίκες προσβάλλονται συχνότερα, χωρίς όμως να έχει εξακριβωθεί ο λόγος. Αν και ο ιός απομονώθηκε σχετικά πρόσφατα, οι γενετικές του καταβολές υποδηλώνουν ότι υπάρχει στον άνθρωπο εδώ και τουλάχιστον 20.000 χρόνια, μεταδιδόμενος από γενιά σε γενιά.

Στη μεγάλη πλειονότητα των περιπτώσεων, ο HTLV-1 δεν προκαλεί εμφανή συμπτώματα. Όμως, σε ένα μικρό ποσοστό προσβεβλημένων ατόμων, ενδέχεται να προκληθούν σοβαρές και μακροχρόνιες παθήσεις. Από 0,25 έως 2% των φορέων αναπτύσσουν ένα εκφυλιστικό νευρολογικό σύνδρομο γνωστό ως μυελοπάθεια από HTLV-1 ή τροπική σπαστική παραπάρεση, το οποίο επηρεάζει την κινητικότητα και προκαλεί μυϊκή αδυναμία και σπασμούς. Η κατάσταση αυτή δεν είναι θανατηφόρα, αλλά επιδεινώνεται σταδιακά με την πάροδο των ετών.

Όταν ο ιός προκαλεί καρκίνο και παράλυση

Η πλέον επικίνδυνη εξέλιξη της λοίμωξης είναι ένας σπάνιος αλλά επιθετικός τύπος καρκίνου, το λέμφωμα/λευχαιμία Τ-κυττάρων. Εκτιμάται ότι 2 έως 5% των φορέων θα παρουσιάσουν αυτόν τον καρκίνο κάποια στιγμή στη ζωή τους. Ο HTLV-1 είναι ο μόνος ρετροϊός που έχει αποδεδειγμένα ογκογόνο δράση στον άνθρωπο. Ο καρκίνος αυτός δεν εμφανίζεται ξαφνικά, αλλά μετά από χρόνια γενετικών μεταλλάξεων. Ανάλογα με τον υποτύπο και τη βαρύτητα της νόσου, η αντιμετώπιση περιλαμβάνει συνδυασμό χημειοθεραπείας και μεταμόσχευσης βλαστοκυττάρων.

Σε ότι αφορά τη θεραπεία, οι επιστήμονες κατόρθωσαν για πρώτη φορά να αναστείλουν τη δράση του ιού σε πειραματικό επίπεδο. Χρησιμοποιώντας ποντίκια με ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα, κατάφεραν να αναπαράγουν την πορεία της λοίμωξης και να τη μελετήσουν σε βάθος. Το σημαντικότερο εύρημα ήρθε όταν χρησιμοποίησαν δύο φάρμακα που ήδη χορηγούνται για τον HIV – τη τενοφοβίρη και τη ντολουτεγκραβίρη – και διαπίστωσαν ότι καταστέλλουν και τον HTLV-1.

Η σπουδαιότητα αυτού του επιτεύγματος είναι διπλή: από τη μια, τα συγκεκριμένα φάρμακα είναι ήδη εγκεκριμένα, που σημαίνει πως επιταχύνεται η μετάβαση σε κλινικές δοκιμές· από την άλλη, ανοίγει ο δρόμος για πρόληψη και αντιμετώπιση του ιού, κάτι που έως τώρα έμοιαζε μακρινό. Οι επιστήμονες ελπίζουν σύντομα να ξεκινήσουν μελέτες σε ανθρώπους, ώστε να υπάρξουν επιτέλους οι πρώτες στοχευμένες θεραπείες για έναν ιό.