Η ΑΑΔΕ ελέγχει γονικές παροχές, δωρεές και μεταβιβάσεις ακινήτων - Ποιοι κινδυνεύουν με αναδρομικό φόρο

Αφορολόγητες γονικές παροχές και δωρεές ακινήτων και χρηματικών ποσών μπαίνουν στο ραντάρ των ελεγκτικών αρχών με στόχο τον εντοπισμό περιπτώσεων εικονικών συναλλαγών αλλά και κρυφών εισοδημάτων ενώ σύμφωνα με το σχέδιο δράσης, φέτος, «από κόσκινο» θα περάσουν συνολικά 2.500 παλαιές και εκκρεμείς υποθέσεις μεταβιβάσεις ακινήτων.

Στο επίκεντρο των ελέγχων βρίσκονται φορολογούμενοι με γονικές παροχές και δωρεές για τις οποίους υπάρχουν βάσιμες ενδείξεις ότι μέσω τριγωνικών συναλλαγών δεν κατέβαλαν ούτε ένα ευρώ φόρο εκμεταλλευόμενοι τη ρύθμιση για το αφορολόγητο των 800.000 ευρώ που ισχύει από τον Οκτώβριο του 2021. Εφόσον εντοπισθούν εικονικές πράξεις οι παραβάτες θα κληθούν να πληρώσουν φόρο έως 40% επί του ποσού ανάλογα με το βαθμό συγγένειας.

Επίσης διενεργούνται διασταυρώσεις για την αποκάλυψη περιπτώσεων χωρίς μεταφορά χρηματικών ποσών μέσω τραπεζών ενώ στο στόχαστρο των ελεγκτών μπαίνει το «πόθεν έσχες» των δωρητών για να διαπιστωθεί εάν τα χρήματα προέρχονται από εισοδήματα που έχουν φορολογηθεί και τα οποία καλύπτουν το ύψος των χρημάτων που δωρίζονται.

Για να είναι «καθαροί» απέναντι στην εφορία και να αποφύγουν περιπέτειες οι φορολογούμενοι θα πρέπει να γνωρίζουν ότι:

- Το αφορολόγητο των 800.000 ευρώ αφορά γονικές παροχές - δωρεές οποιασδήποτε φύσεως περιουσίας (κινητής, ακίνητης, απαίτησης) με δωρεοδόχους μόνο τα πρόσωπα της Α' κατηγορίας (σύζυγος, μέρος συμφώνου συμβίωσης, τέκνα, εγγόνια και γονείς). Αυτό σημαίνει ότι εξαιρούνται από την απαλλαγή αδέρφια, ανίψια, θείοι και άλλοι συγγενείς.

- Οι χρηματικές γονικές παροχές και δωρεές θα πρέπει να αποδεικνύονται με μεταφορά χρημάτων μέσω χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Χρηματικές γονικές παροχές με μετρητά (με χρήματα που βγήκαν από το στρώμα ή το σεντούκι κ.λπ.), φορολογούνται με αυτοτελή συντελεστή 10% χωρίς αφορολόγητο όριο. Το ίδιο ισχύει και όταν ο γονιός καταθέσει χρήματα στο λογαριασμό του παιδιού.

Όσοι δωρίζουν χρήματα στα παιδιά τους, τα εγγόνια τους, τους γονείς τους με μεταφορά χρηματικών ποσών μέσω τραπεζικών λογαριασμών ή κατάθεση τραπεζικής επιταγής απαλλάσσονται από την υποχρέωση να επισυνάπτουν με την ηλεκτρονική δήλωση τα δικαιολογητικά που αποδεικνύουν την τραπεζική συναλλαγή.

Έλεγχος μέσω τραπεζών

Ο έλεγχος γίνεται από την ΑΑΔΕ με βάση τα στοιχεία που αποστέλλουν οι τράπεζες ενώ σε περίπτωση που η τράπεζα δεν επιβεβαιώσει τη συναλλαγή τότε ο φορολογούμενος καλείται να προσκομίσει τα δικαιολογητικά εντός πέντε εργάσιμων ημερών. Εάν δεν προσκομιστούν τα δικαιολογητικά τότε η εφορία επιβάλλει φόρο από το πρώτο ευρώ της χρηματικής γονικής παροχής ή δωρεάς με συντελεστή 10% ή 20% ή 40% ανάλογα με το βαθμό συγγένειας

- στις διαδοχικές δωρεές όπου ωφελούνται πρόσωπα που δεν δικαιούνται το αφορολόγητο των 800.000 ευρώ (π.χ. δωρεά από τέκνο σε γονέα και εν συνεχεία δωρεά από αυτόν τον γονέα σε άλλο τέκνο), η εφορία διερευνά τις πραγματικές συνθήκες και τη σκοπιμότητα των δωρεών αυτών, καθώς και το χρονικό διάστημα που μεσολάβησε μεταξύ αυτών. Στις περιπτώσεις που αποδεικνύεται ότι ο τελικά ωφελούμενος από τις διαδοχικές δωρεές είναι πρόσωπο που δεν ανήκει στην Α' κατηγορία δικαιούχων (π.χ. αδερφός) και ότι οι διαδοχικές δωρεές έχουν γίνει προς το σκοπό αυτό τότε επιβάλλεται φόρος 20% χωρίς αφορολόγητο όριο. Εάν το χρονικό διάστημα που έχει μεσολαβήσει μεταξύ των διαδοχικών δωρεών είναι σύντομο (όχι μεγαλύτερο των έξι μηνών) χτυπάει συναγερμός στις ελεγκτικές αρχές.

- σε περίπτωση μεταφοράς χρηματικού ποσού προς κοινό λογαριασμό του τέκνου/δωρεοδόχου με τρίτο πρόσωπο, η αποδεδειγμένη «χρήση» του χρηματικού ποσού της γονικής παροχής/δωρεάς από το τέκνο/δωρεοδόχο και όχι από το τρίτο πρόσωπο αποτελεί αντικείμενο ελέγχου. Στην περίπτωση που αποδεικνύεται η «χρήση» του χρηματικού ποσού από το τρίτο πρόσωπο, επιβάλλεται φόρος δωρεάς.

- η δυνατότητα του γονέα/δωρητή να πραγματοποιήσει χρηματική γονική παροχή/δωρεά προς το τέκνο/δωρεοδόχο δεν ελέγχεται κατά το στάδιο της υποβολής της δήλωσης. Δηλαδή δεν υπάρχει υποχρέωση συνυποβολής δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος παρελθόντων ετών κ.λπ.. Το πόθεν έσχες του δωρητή ερευνάται κατά τον έλεγχο της δήλωσης. Για το λόγο αυτό όσοι δωρίζουν χρήματα θα πρέπει να «τσεκάρουν» τα εισοδήματά τους και συγκεκριμένα εάν μπορούν να καλύψουν τη δωρεά ή γονική παροχή. Μια από τις λύσεις που έχουν οι φορολογούμενοι για να καλύψουν το «πόθεν έσχες» είναι η ανάλωση κεφαλαίου. Με τη μέθοδο αυτή μπορούν να επικαλεστούν εισοδήματα προηγούμενων ετών χωρίς να υπάρχει περιορισμός. Δηλαδή, μπορούν να επικαλεστούν εισοδήματα που είχαν πριν από 5, 10, 20 ή περισσότερα χρόνια.

Στο μεταξύ η ατζέντα των ελέγχων της ΑΑΔΕ περιλαμβάνει ακόμη υποθέσεις ακινήτων του έτους 2018 για τις οποίες στις 31 Δεκεμβρίου του 2024 λήγει η προθεσμία της Φορολογικής Διοίκησης να εκδώσει πράξη διορθωτικού προσδιορισμού του φόρου καθώς και ακίνητα που βρίσκονται εκτός αντικειμενικού συστήματος με μη αποδοχή από τον φορολογούμενο της προεκτίμησης προσωρινής αξία της Δ.Ο.Υ., διαφορές δηλωθείσας αξίας και προεκτίμησης που υπερβαίνουν το 30% ή η αξία της προεκτίμησης είναι πάνω από 100.000 ευρώ.