Η μέρα που ένας Έλγιν κατέστρεψε ένα από τα θαύματα της Κίνας

Ήταν μία από τις πιο αποτρόπαιες πράξεις βανδαλισμού στην ιστορία -την οποία διδάσκεται εξαιρετικά λεπτομερώς κάθε παιδί στα κινεζικά σχολεία. Σαν σήμερα, 18 Οκτωβρίου του 1860, κατά τον Δεύτερο Πόλεμο του Όπιου, Βρετανοί και Γάλλοι στρατιώτες έκαψαν και λεηλάτησαν το πανέμορφο «Θερινό Ανάκτορο» της Κινεζικής Αυτοκρατορίας.

Μέχρι σήμερα, συλλογές έργων τέχνης στη Βρετανία και τη Γαλλία καταμαρτυρούν το πόσοι θησαυροί εκλάπησαν και πόσοι ακόμα θυσιάστηκαν στον βωμό της καταστρεπτικής μανίας. Παρόλο που η καταστροφή δεν έλαβε χώρα τελείως αναίτια, δεν μπορεί να πει κανείς πως ήταν μία λαμπρή στιγμή για την ιστορία της Βρετανίας.

Σε μία απόπειρα «ανοίγματος» της Κίνας στις εμπορικές συναλλαγές με τη Δύση (ειδικότερα φυσικά με τη Βρετανία), το 1856 έλαβε χώρα ένας δεύτερος «Πόλεμος του Όπιου», όπως έχει μείνει γνωστός. Οι Γάλλοι συμμάχησαν με τους Βρετανούς, ενώ το κινεζικό καθεστώς, αντιμέτωπο με την τεράστια εξέγερση των Ταϊπίνγκ, δεν μπορούσε να αμυνθεί αποτελεσματικά.

Υπεύθυνος για την ανυπολόγιστη καταστροφή ένας... Έλγιν

Καθώς οι αγγλογαλλικές δυνάμεις προσέγγιζαν το Πεκίνο, οι αντιπρόσωποι που είχαν σταλεί πιο μπροστά για να διαπραγματευτούν φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν και στο τέλος ουσιαστικά δολοφονήθηκαν. Ως αντίποινα, ο Άγγλος ύπατος αρμοστής, λόρδος Έλγιν (γιος του 7ου κόμη, που είναι διαβόητος για την κλοπή των Γλυπτών του Παρθενώνα), διέταξε την καταστροφή του Θερινού Ανακτόρου. Με μέγεθος οκταπλάσιο από το Βατικανό, το εσωτερικό του περιελάμβανε κιόσκια, παλάτια, ναούς, γέφυρες και σκεπαστούς διαδρόμους, τοποθετημένα μέσα σε κήπους και ανάμεσα σε λίμνες.

Για περισσότερα από 150 χρόνια γίνονταν εργασίες προκειμένου να ολοκληρωθούν τα περίπλοκα αρδευτικά έργα, τα κτίσματα και οι υπαίθριοι χώροι (με όμορφα ονόματα όπως «Αυλή της Συμπαντικής Ευτυχίας»).

Δεν άφησαν τίποτα όρθιο

Εκείνο το φθινόπωρο, το συγκρότημα ήταν άδειο, με εξαίρεση τους ευνούχους και τους άλλους υπηρέτες -τα μέλη της αυτοκρατορικής Αυλής είχαν αποχωρήσει. Χιλιάδες στρατιώτες έβαλαν φωτιές που έκαιγαν για μέρες και σκότωσαν όσους υπηρέτες κρύβονταν στο εσωτερικό των κτιρίων. Ένα σκυλί πεκινουά αιχμαλωτίστηκε και στάλθηκε... πεσκέσι στη βασίλισσα Βικτόρια, η οποία και το ονόμασε «Λούτι» (όνομα που παραπέμπει στο loot «λάφυρο»).

«Δεν μπορείς καν να διανοηθείς» έγραψε ένας από τους Βρετανούς στρατιώτες «την ομορφιά» και τη μεγαλοπρέπεια του μέρους που κάψαμε. Το αποκάλεσε «άθλια και ψυχοφθόρα δουλειά» και η ιστορική καταγραφή εν γένει συμφωνεί με αυτή την άποψη.