Η υπερθέρμανση του πλανήτη απειλεί και τον ύπνο μας - Πώς συνδέεται με την υπνική άπνοια

Οι αυξανόμενες θερμοκρασίες συνδέονται με μεγαλύτερες πιθανότητες εμφάνισης αποφρακτικής υπνικής άπνοιας, ενώ την ίδια ώρα σύμφωνα με τα πιο πιθανά σενάρια κλιματικής αλλαγής, η κοινωνική επιβάρυνση από τη νόσο αυτή αναμένεται να διπλασιαστεί στις περισσότερες χώρες τα επόμενα 75 χρόνια. Τα παραπάνω διαπιστώνει μελέτη του Πανεπιστημίου Φλίντερς στην Αυστραλία, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Nature Communications».

Η υπνική άπνοια, που διαταράσσει την αναπνοή κατά τη διάρκεια του ύνπου, επηρεάζει σχεδόν ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους παγκοσμίως και εάν δεν αντιμετωπιστεί, αυξάνει τον κίνδυνο άνοιας και Πάρκινσον, υπέρτασης, καρδιαγγειακών παθήσεων, άγχους και κατάθλιψης, τροχαίων ατυχημάτων και συνολικής θνησιμότητας, όπως είχαν διαπιστώσει παλαιότερες έρευνες.

Η έρευνα

Στη συγκεκριμένη μελέτη αναλύθηκαν δεδομένα ύπνου από περισσότερους από 116.000 ανθρώπους παγκοσμίως, τα οποία συλλέχθηκαν από έναν αισθητήρα κάτω από το στρώμα, για την εκτίμηση της σοβαρότητας της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας. Για κάθε συμμετέχοντα, ο αισθητήρας κατέγραψε δεδομένα για περίπου 500 νύχτες. 

Στη συνέχεια, οι ερευνητές συνέκριναν αυτά τα δεδομένα ύπνου με λεπτομερείς πληροφορίες 24ωρης θερμοκρασίας που προέρχονταν από κλιματικά μοντέλα. Πραγματοποίησαν, επίσης, μοντελοποίηση οικονομικών της υγείας χρησιμοποιώντας χρόνια ζωής προσαρμοσμένα στην αναπηρία (disability adjusted life years), έναν δείκτη που χρησιμοποιείται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και αποτυπώνει τον συνδυασμένο αντίκτυπο της ασθένειας, του τραυματισμού και της πρόωρης θνησιμότητας. Ο στόχος ήταν να ποσοτικοποιήσουν την ευημερία και την κοινωνική επιβάρυνση λόγω της αυξημένης επικράτησης της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας από την άνοδο της θερμοκρασίας υπό διάφορα προβλεπόμενα κλιματικά σενάρια.

Τα συμπεράσματα

Στην έρευνα εντοπίστηκε ότι οι υψηλότερες θερμοκρασίες συσχετίστηκαν με 45% αυξημένη πιθανότητα ένα άτομο που κοιμάται να εμφανίσει αποφρακτική υπνική άπνοια σε μια δεδομένη νύχτα. Τα ευρήματα διέφεραν ανάλογα με την περιοχή, με τους κατοίκους των ευρωπαϊκών χωρών να εμφανίζουν υψηλότερα ποσοστά υπνικής άπνοιας σε σύγκριση με εκείνους που ζούσαν στην Αυστραλία και τις ΗΠΑ, κάτι που οι ερευνητές αποδίδουν στον διαφορετικό βαθμό χρήσης του κλιματισμού.

Επίσης, διαπιστώθηκε ότι η αύξηση της εμφάνισης της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας το 2023 λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη συνδέεται με απώλεια περίπου 800.000 ετών υγιούς ζωής στις 29 χώρες που μελετήθηκαν. Ο αριθμός αυτός είναι παρόμοιος με άλλες ιατρικές καταστάσεις, όπως η νόσος του Πάρκινσον ή οι χρόνιες νεφροπάθειες.

Αντίστοιχα, το εκτιμώμενο συνολικό οικονομικό κόστος που σχετίζεται με την ασθένεια ήταν περίπου 98 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων 68 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ από την απώλεια ευεξίας και 30 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ από την απώλεια παραγωγικότητας στον χώρο εργασίας (απουσία από την εργασία ή μειωμένη παραγωγικότητα στην εργασία).

Ο ανώτερος ερευνητής της δημοσίευσης, καθηγητής Ντάνι Έκερτ, διευκρινίζει ότι η μελέτη ήταν προσανατολισμένη σε χώρες και άτομα με υψηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο, πιθανότατα με πρόσβαση σε πιο ευνοϊκά περιβάλλοντα ύπνου και κλιματισμό και αυτό «μπορεί να έχει επηρεάσει τις εκτιμήσεις μας και να οδήγησε σε υποεκτίμηση του πραγματικού κόστους υγείας και οικονομικού κόστους».

Ο επικεφαλής συγγραφέας και ειδικός ύπνου, Μπαστιέν Λεσά, από το Ινστιτούτο FHMRI Sleep Health του Πανεπιστημίου Φλίντερς, αναφέρει ότι αυτή είναι η πρώτη μελέτη του είδους της που περιγράφει πώς η υπερθέρμανση του πλανήτη αναμένεται να επηρεάσει την αναπνοή κατά τον ύπνο, καθώς και την υγεία, την ευημερία και την οικονομία του κόσμου. Όπως συμπληρώνει, «εκπλαγήκαμε από το μέγεθος της συσχέτισης μεταξύ της θερμοκρασίας περιβάλλοντος και της σοβαρότητας της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας».

Οι ερευνητές προειδοποιούν ότι η υπνική άπνοια θα γίνει πιο συχνή και πιο σοβαρή λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη, οδηγώντας σε αυξημένες υγειονομικές και οικονομικές επιβαρύνσεις σε όλο τον κόσμο. Χωρίς μεγαλύτερη πολιτική δράση για την επιβράδυνση της υπερθέρμανσης του πλανήτη, υπολογίζεται ότι το βάρος της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας μπορεί να διπλασιαστεί μέχρι το 2100 λόγω της αύξησης των θερμοκρασιών.