Καρκίνος: Πρωτοποριακή τεχνολογία (CRISPR) υπόσχεται θεραπεία ακόμα και των πιο επιθετικών μορφών
Η απενεργοποίηση ενός γονιδίου εξάλειψε το 50% των καρκίνων του κεφαλιού και του αυχένα σε ποντίκια, προοιωνίζοντας νέες θεραπείες.
Σε μελέτη που δημοσιεύεται στο Advanced Science, αναφέρεται ότι Ισραηλινοί ερευνητές κατάφεραν να εξαλείψουν το 50% των καρκίνων του κεφαλιού και του αυχένα με τρεις εβδομαδιαίες ενέσεις ενός εξελιγμένου συστήματος γονιδιακής τροποποίησης CRISPR.
Το πρόβλημα των καρκίνων του κεφαλιού και του αυχένα
Στο κεφάλι και τον αυχένα εμφανίζονται οι πιο συχνές μορφές καρκίνου, προκαλώντας περίπου 300.000 θανάτους ετησίως. Η αντιμετώπισή τους μέχρι σήμερα γίνεται με χειρουργικές μεθόδους, ακτινοβολίες και χημειοθεραπεία, με περιορισμένη όμως επιτυχία. Γνωστοί και ως καρκίνοι των πλακωδών επιθηλίων, αναπτύσσονται στις επενδύσεις των κοιλοτήτων, δημιουργώντας ένα πολύ πυκνό μικροπεριβάλλον. Κατά συνέπεια, η μεταφορά φαρμάκων και η χειρουργική αφαίρεσή τους καθίστανται εξαιρετικά δύσκολες. Ακόμα και άμεσες ενέσεις, μια προσέγγιση που χρησιμοποιείται αρκετά συχνά, δεν μπορούν να εξαφανίσουν τους όγκους, οι οποίοι ανακάμπτουν και προβάλλουν αντίσταση.
Το γονίδιο SOX2
Το γονίδιο SOX2 είναι εξαιρετικά ενεργό στα καρκινικά κύτταρα και τους δίνει τη δυνατότητα να πολλαπλασιάζονται πολύ γρήγορα, να αντιστέκονται στις θεραπείες και να παραμένουν ζωντανά. Η επιλεκτική απενεργοποίησή του αποτελεί την καλύτερη στρατηγική για την αντιμετώπιση αυτών των καρκίνων.
Όπως αναφέρεται στο The Brighter Side News, οι ερευνητές από το Ισραήλ χρησιμοποίησαν μια καινοτόμο τεχνολογία βασισμένη στη μέθοδο γονιδιακής τροποποίησης CRISPR, στοχεύοντας το γονίδιο SOX2. Η μεταφορά του συστήματος CRISPR έγινε με πολύ μικρά λιποσωματίδια (lipid nanoparticles - LNPs), τα οποία έχουν την ικανότητα να διαπερνούν τις κυτταρικές μεμβράνες. Το σύστημα CRISPR λειτουργεί σαν ένα μοριακό «ψαλίδι», που κόβει συγκεκριμένα γονίδια και τα απενεργοποιεί.
Η εργασία των ερευνητών απαιτούσε μεγάλη ακρίβεια και προσοχή. Έπρεπε να διασφαλιστεί η προστασία των υπόλοιπων φυσιολογικών γονιδίων, καθώς πολλές τροποποιήσεις θα μπορούσαν να προκαλέσουν νέους καρκίνους. Αρχικά, δημιούργησαν ένα σύστημα «στόχευσης» χρησιμοποιώντας αντισώματα. Τα αντισώματα «κολλούν» σε υποδοχείς των καρκινικών κυττάρων, συγκεκριμένα στην πρωτεΐνη EGFR, η οποία βρίσκεται σε μεγάλες συγκεντρώσεις στα καρκινικά κύτταρα του κεφαλιού και του αυχένα. Το σύστημα CRISPR ήταν ενσωματωμένο σε νανοσωματίδια, τα οποία είχαν επικαλυφθεί με αντισώματα.
Τα αποτελέσματα των ερευνητών
Μετά από τρεις εβδομαδιαίες ενέσεις με το σύστημα CRISPR-νανοσωματιδίων, οι μισοί όγκοι εξαφανίστηκαν μέσα σε 84 ημέρες, κάτι που δεν συνέβη στην ομάδα ελέγχου. Παράλληλα, αποδείχθηκε ότι γονίδια όπως το SOX2 έχουν κομβικό ρόλο στην ανάπτυξη των όγκων και ότι η απενεργοποίησή τους οδηγεί στην κατάρρευσή τους. Τα αποτελέσματα του συστήματος που ανέπτυξαν οι Ισραηλινοί ερευνητές ήταν καλύτερα ακόμα και από εκείνα της γονιδιακής θεραπείας σε ασθενείς με καρκίνο.
Η επιτυχία των ερευνητών ανοίγει τον δρόμο για αντίστοιχες θεραπείες άλλων μορφών καρκίνου, ακόμα και των πολύ επιθετικών, όπως του πολλαπλού μυελώματος, του λεμφώματος και του καρκίνου του ήπατος. Τέλος, ένα επιπλέον θετικό στοιχείο της συγκεκριμένης μελέτης είναι η παρουσίαση ενός συστήματος που δεν βασίζεται στην κυκλοφορία του αίματος για τη μεταφορά του «φαρμάκου». Αυτό επιτρέπει την επιλεκτική στόχευση των καρκινικών κυττάρων, διασφαλίζοντας παράλληλα την προστασία των υγιών ιστών.
