Καρκίνος του μαστού: Ανοσοθεραπεία εξαφανίζει μεταστατικούς όγκους σε ασθενείς σε προχωρημένο στάδιο

Η αξιοποίηση του ίδιου του ανοσοποιητικού συστήματος είναι η πιο ελπιδοφόρος στρατηγική εναντίον του καρκίνου. Μια κατηγορία φαρμάκων, τα αντισώματα που ενεργοποιούν τον υποδοχέα των κυττάρων του ανοσοποιητικού, CD40, έδειξαν θεαματικά αποτελέσματα, καταστρέφοντας με μεγάλη ακρίβεια όγκους, αλλά, όταν η μέθοδος δοκιμάστηκε σε ανθρώπους, παρουσιάστηκαν σοβαρές παρενέργειες: φλεγμονές, προβλήματα πήξης και βλάβες στο ήπαρ, ακόμη και σε μικρές δόσεις.

Όπως αναφέρεται στο The Brighter Side News, μια ομάδα ερευνητών του Πανεπιστημίου Rockefeller της Νέας Υόρκης θεώρησε πως το πρόβλημα δεν ήταν η προσέγγιση, αλλά ο τρόπος που τα αντισώματα είχαν σχεδιαστεί και χορηγηθεί. Έτσι, το 2018 ανέπτυξαν μια νέα εκδοχή του αντισώματος, το 2141-V11, αλλάζοντας παράλληλα τον τρόπο χορήγησης: αντί να περνά στον οργανισμό με ορό, οι επιστήμονες αποφάσισαν να το εγχύσουν απευθείας μέσα στους όγκους, μειώνοντας την έκθεση υγιών ιστών και άρα τις πιθανότητες σοβαρών παρενεργειών.

Πρώτες δοκιμές σε ανθρώπους με εντυπωσιακά αποτελέσματα

Σύμφωνα με την μελέτη που δημοσιεύεται στο περιοδικό Cancer Cell, η τοπική έγχυση προκαλούσε μόνο ήπια τοξικότητα. Αυτά τα αποτελέσματα άνοιξαν τον δρόμο για την πρώτη κλινική δοκιμή σε ανθρώπους. Στη μελέτη συμμετείχαν 12 ασθενείς με προχωρημένους καρκίνους, όπως μελάνωμα, καρκίνο μαστού και νεφρού, που είχαν ήδη εξαπλωθεί σε διάφορα σημεία του σώματος, που παρουσίασαν εντυπωσιακή ανταπόκριση: στους μισούς σημειώθηκε συρρίκνωση όγκων, ενώ δύο ασθενείς, ένας με μελάνωμα και μία με καρκίνο μαστού σε μεταστατικό στάδιο, είδαν την ασθένειά τους να εξαφανίζεται πλήρως.

Η απρόσμενη αντίδραση του ανοσοποιητικού

Το πιο αξιοσημείωτο εύρημα ήταν ότι αρκούσε να αντιμετωπιστεί μόνο ένας όγκος με ένεση για να ενεργοποιηθεί μια συνολική ανοσολογική αντίδραση. Στην περίπτωση μιας ασθενούς με μελάνωμα, η έγχυση έγινε σε έναν όγκο στο μηρό, ενώ δεκάδες άλλοι καρκινικοί σχηματισμοί στο πόδι εξαφανίστηκαν χωρίς να αγγιχτούν. Παρόμοιο φαινόμενο παρατηρήθηκε και σε ασθενή με καρκίνο μαστού που είχε μεταστάσεις σε δέρμα, πνεύμονες και ήπαρ. Αυτό το «ντόμινο» είναι σπάνιο στην κλινική πράξη και άνοιξε νέες προοπτικές για τη θεραπεία.

Οι ερευνητές ανακάλυψαν επίσης ότι οι όγκοι που δέχτηκαν το φάρμακο μετατράπηκαν σε κέντρα συγκέντρωσης ανοσοκυττάρων, σχηματίζοντας δομές που μοιάζουν με λεμφαδένες. Αυτές οι δομές θεωρούνται ένδειξη ισχυρής ανοσολογικής αντίδρασης και σχετίζονται με τη βελτίωση της υγείας των ασθενών. Αξιοθαύμαστο ήταν το γεγονός ότι παρόμοιες δομές εμφανίστηκαν και σε όγκους που δεν είχαν δεχθεί καμία ένεση, κάτι που αποδεικνύει πως το ανοσοποιητικό κινητοποιήθηκε σε ολόκληρο τον οργανισμό.

Παρά τα θετικά ευρήματα, δεν αντέδρασαν όλοι οι ασθενείς με τον ίδιο τρόπο. Η ομάδα διαπίστωσε ότι όσοι πέτυχαν πλήρη ύφεση είχαν ήδη υψηλά επίπεδα ενεργών Τ-κυττάρων πριν από τη θεραπεία. Αυτό δείχνει ότι η αποτελεσματικότητα του φαρμάκου μπορεί να εξαρτάται από την προϋπάρχουσα κατάσταση του ανοσοποιητικού. Οι ειδικοί γνωρίζουν ότι γενικότερα η ανοσοθεραπεία λειτουργεί μόνο σε ένα μέρος των ασθενών και η πρόκληση είναι να εντοπιστούν ποιοι θα ανταποκριθούν καλύτερα και πώς θα βοηθηθούν οι υπόλοιποι.

Η προοπτική για εξατομικευμένες θεραπείες καρκίνου

Οι επιστήμονες διερευνούν τη χρήση του 2141-V11 σε δύσκολες μορφές καρκίνου όπως στον καρκίνο της ουροδόχου κύστης, του προστάτη και στο γλοιοβλάστωμα, έναν ιδιαίτερα επιθετικό όγκο του εγκεφάλου. Σε τύπους που βρίσκονται σε εύκολα προσβάσιμα σημεία, όπως στο δέρμα και στους λεμφαδένες ίσως ταιριάζει καλύτερα η εν λόγω μέθοδος, τονίζουν οι ειδικοί. Ωστόσο χρειάζονται εκτενέστερες μελέτες για να αποδειχθεί η διάρκεια των αποτελεσμάτων.