Με την τηλεματική στα αυτοκίνητα μειώνονται κατά 30% τα ατυχήματα και γινόμαστε καλύτεροι οδηγοί

Μία μικρή κωμόπολη χάνεται κάθε χρόνο στους ελληνικούς δρόμους. Το 2024 θρηνήσαμε 665 νεκρούς, με το δείκτη να σημειώνει αύξηση 2,9% σε σχέση με το 2023. Σύμφωνα με τους ειδικούς, αποτρεπτικός παράγοντας, πέρα από το νέο ΚΟΚ, είναι και η τηλεματική στην ασφάλιση νέων, ηλικιωμένων και επαγγελματιών οδηγών.

Η Ελλάδα βρίσκεται εδώ και χρόνια αντιμέτωπη με ένα επίμονο και τραγικό πρόβλημα: τα τροχαία ατυχήματα. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Ε.Ε., η Ελλάδα κατατάσσεται στις τελευταίες θέσεις σε επίπεδο οδικής ασφάλειας, με περισσότερα από 11.000 τροχαία ατυχήματα με τραυματισμούς ή θανάτους το 2024. Περισσότεροι από 650 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους κάθε χρόνο στους ελληνικούς δρόμους, και τα τροχαία ατυχήματα αποτελούν τη νο-1 αιτία θανάτου σε ηλικίες κάτω των 30 ετών.

Συνολικά την 30ετία 1991-2021 στην Ελλάδα έχουν καταγραφεί περισσότεροι από 44.000 θάνατοι και περισσότεροι από 70.000 βαριά τραυματίες από τροχαία ατυχήματα. Σύμφωνα με τους ειδικούς, το πραγματικό πρόβλημα δεν είναι ο δρόμος ή το όχημα – είναι ο οδηγός. Το 95% των τροχαίων ατυχημάτων οφείλεται σε ανθρώπινο λάθος, και προφανώς το συγκεκριμένο πρόβλημα είναι πιο έντονο στην Ελλάδα, λόγω της έλλειψης οδηγικής παιδείας.

Την ίδια στιγμή, η μέση ηλικία του ελληνικού στόλου υπερβαίνει τα 17 έτη, με τα περισσότερα οχήματα να μην διαθέτουν σύγχρονα συστήματα ασφαλείας. Παράλληλα, μεγάλο τμήμα του επαρχιακού και αστικού οδικού δικτύου παραμένει παρωχημένο ή κακοσυντηρημένο. Ακόμη και αν σήμερα ξεκινούσαν μεγάλες επενδύσεις σε υποδομές και στην ανανέωση του στόλου τα οφέλη θα ήταν περιορισμένα και θα γίνονταν ορατά ύστερα από πολλά χρόνια.

Εφικτές οι λύσεις

Χρειάζονται λύσεις που είναι εφικτές, φθηνές και άμεσα εφαρμόσιμες με την αξιοποίηση της τεχνολογίας. Και αυτό σήμερα μπορεί να γίνει με έναν βασικό τρόπο: την τηλεματική. Τι είναι, όμως, η τηλεματική και γιατί θεωρείται κρίσιμο εργαλείο για τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας; Η τηλεματική είναι η τεχνολογία που αναλύει δεδομένα από τους αισθητήρες του κινητού τηλεφώνου, εξωτερικές συσκευές ή συστήματα του οχήματος και «διαβάζει» τη συμπεριφορά μας στο τιμόνι: αν αναπτύσσουμε υπερβολική ταχύτητα, αν χρησιμοποιούμε το κινητό, αν φρενάρουμε ή αν επιταχύνουμε απότομα.

Η τηλεματική μάς βοηθά να εντοπίσουμε και να διορθώσουμε επικίνδυνες συνήθειες που αυξάνουν τον κίνδυνο ατυχήματος μέσα από προσωποποιημένες συμβουλές και λειτουργίες «παιχνιδοποίησης», που μπορούν να βελτιώσουν την οδηγική συμπεριφορά έως και 70%. Η λογική πίσω από την τηλεματική είναι όμοια με εκείνη των εφαρμογών άσκησης. Όπως μία τέτοια εφαρμογή μάς βοηθά να βελτιώσουμε την υγεία μας, έτσι και η τηλεματική μάς δίνει τα κατάλληλα εργαλεία για να γίνουμε ασφαλείς οδηγοί.

Σωτήρια τεχνολογία

Ένα επιπλέον πλεονέκτημα της τηλεματικής είναι η δυνατότητα αυτόματης ανίχνευσης σύγκρουσης, ακόμα και για τα παλαιάς τεχνολογίας οχήματα, μέσω των αισθητήρων του κινητού τηλεφώνου. Σε περίπτωση σοβαρού ατυχήματος το σύστημα μπορεί να ειδοποιήσει υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης μειώνοντας το χρόνο απόκρισης και σώζοντας ζωές.

Η τεχνολογία της τηλεματικής δεν είναι ούτε νέα ούτε ακριβή. Είναι ένα δοκιμασμένο εργαλείο που έχει μεταμορφώσει την ασφαλιστική αγορά και την οδική ασφάλεια σε πολλές χώρες. Η λογική της είναι απλή: οι ασφαλείς οδηγοί ανταμείβονται με χαμηλότερα ασφάλιστρα και επιπλέον κίνητρα – όχι βάσει γενικών χαρακτηριστικών, όπως η ηλικία. Αυτό το μοντέλο είναι πιο δίκαιο και πιο διαφανές.

Μία επιπλέον επιβράβευση για τους ασφαλείς οδηγούς είναι η συλλογή πόντων με βάση την ασφαλή οδηγική συμπεριφορά τους και μπορούν να εξαργυρωθούν σε χαμηλότερα ασφάλιστρα, κουπόνια σε συνεργαζόμενα καταστήματα, αλλά και να χρησιμοποιηθούν ως μέσο επιβράβευσης σε διαγωνισμούς (π.χ. Top-10 οδηγοί του μήνα).

Σε γενικές γραμμές, τα σημαντικά οφέλη από την εφαρμογή της τηλεματικής στην ασφάλιση οχημάτων κατόπιν πολυετούς έρευνας και εφαρμογής σε διάφορες χώρες (Αμερική, Ιταλία, Αγγλία, Ιαπωνία, Γερμανία), είναι:

• Μείωση ατυχημάτων κατά 30%.
• Μείωση κατανάλωσης καυσίμου κατά 30%.
• Εκπτώσεις στα ασφάλιστρα από 20%, μέχρι 30%.
• Το κράτος αποκομίζει σημαντικό δημοσιονομικό όφελος δεδομένου ότι τα ατυχήματα κοστίζουν πάνω από 2,5 δισ. ευρώ το χρόνο.

Η συζήτηση άνοιξε με αφορμή την πρόσφατη πρόταση του καθηγητή ΕΜΠ κ. Γιαννή στη Βουλή, κατά τη συζήτηση για το νέο ΚΟΚ για την υποχρεωτική χρήση τηλεματικής, αλλά και την κυβερνητική σύσκεψη που ακολούθησε την ψήφιση του νέου ΚΟΚ. Μάλιστα, η προώθηση της χρήσης της τηλεματικής στην ασφάλιση οχημάτων, με κίνητρα, Voucher και φοροελαφρύνσεις, αποτελεί δράση υψηλής προτεραιότητας βάσει του Εθνικού Σχεδίου Δράσης Οδικής Ασφάλειας (ΕΣΔΟΑ) του υπ. Υποδομών και Μεταφορών.

Μεταξύ των σεναρίων που εξετάζονται από την κυβέρνηση είναι η παροχή κινήτρων για τη χρήση τηλεματικής, αλλά και η δυνατότητα επιστροφής της άδειας οδήγησης σε περίπτωση υποτροπής σε παράβαση υπό τον όρο αγοράς ασφαλιστηρίου τηλεματικής.

Αντιδράσεις

Στον αντίποδα, πάντως, υπάρχουν ορισμένα μειονεκτήματα και προβληματισμοί, με κυριότερα:

• Τα ζητήματα της ιδιωτικότητας, καθώς ο οδηγός θα τίθεται σε 24ωρη παρακολούθηση από τις ασφαλιστικές εταιρίες. Όλα τα συστήματα τηλεματικής χρησιμοποιούν GPS και αισθητήρες και μπορεί να συνεχίζουν την καταγραφή του οδηγού, ακόμη και όταν δεν οδηγεί.

• Τις πιθανές αυξήσεις των ασφαλίστρων με το πρόσχημα της «κακής οδήγησης». Στις περιπτώσεις αυτές, ο οδηγός θα εξαρτάται απόλυτα από τις «καταγραφές» μέσω της τηλεματικής που θα προβάλλουν οι ασφαλιστικές εταιρίες, χωρίς ο ίδιος να είναι σε θέση να τις ελέγχει και να τις αντικρούει.
  

Σε χώρες του εξωτερικού όπου εφαρμόζεται εκτεταμένα το μέτρο (ΗΠΑ, Μεγάλη Βρετανία και Ιταλία), έχει διαπιστωθεί ότι το όλο σύστημα δεν είναι πάντα αξιόπιστο και αντικειμενικό. Για παράδειγμα, η κακή ποιότητα του οδοστρώματος, που θα αναγκάσει τον οδηγό να κόψει αμέσως ταχύτητα, μπορεί να θεωρηθεί ως απότομο φρενάρισμα.

Επίσης, έχουν εμφανιστεί σφάλματα στη μέτρηση της ταχύτητας ή στη σύνδεση του οχήματος με το σύστημα παρακολούθησης του οδηγού μέσω της τηλεματικής. Στην Ελλάδα, αρκετές ασφαλιστικές εταιρίες προσφέρουν ήδη προαιρετικά, ασφαλιστικά προϊόντα με τηλεματικά προγράμματα μέσω apps, όπως το Drive ON, ή εφαρμογών της ίδιας της εταιρίας.

«Να εφαρμοστεί υποχρεωτικά»

Ο κ. Γ. Γιαννής, διευθυντής του Παρατηρητηρίου Οδικής Ασφάλειας του ΕΜΠ και καθηγητής ΕΜΠ, προτείνει την υποχρεωτική ασφάλιση με τηλεματική για νέους, ηλικιωμένους και επαγγελματίες οδηγούς, η οποία είναι ένα μέτρο όχι τιμωρητικό, αλλά επιβραβευτικό για την αλλαγή της συμπεριφοράς.

Εξάλλου, η τηλεματική περιλαμβάνεται στο Στρατηγικό Σχέδιο Οδικής Ασφάλειας για τη μείωση των τροχαίων δυστυχημάτων και ατυχημάτων. Γενικά, η τηλεματική αναγνωρίζεται ως η μόνη αποτελεσματική και οικονομικά βιώσιμη λύση για την άμεση και ευρείας κλίμακας βελτίωση της οδικής ασφάλειας.

Η τηλεματική βασίζεται στην αξιολόγηση δεδομένων από εφαρμογές κινητού τηλεφώνου ή δεδομένα από οχήματα μέσω τεχνητής νοημοσύνης, και εστιάζει στην ενημέρωση και την εκπαίδευση των οδηγών (ικανοποιώντας την ανάγκη για εκπαίδευση που επισημάνθηκε στη συνεδρίαση), ενσωματώνοντας στοιχεία παιχνιδοποίησης (gamification), επιβράβευσης και παροχής κινήτρων για την ενίσχυση της ασφαλούς οδήγησης.

Η εφαρμογή της τηλεματικής έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να μειώσει έως και κατά 50% τα τροχαία ατυχήματα και τους σχετιζόμενους θανάτους ή τραυματισμούς και έως 30% την κατανάλωση καυσίμου και των εκπομπών CO2. Τα ευρήματα αυτά, τεκμηριώνονται τόσο από επιστημονικές έρευνες όσο και από την εμπειρία ασφαλιστικών προγραμμάτων που βασίζονται στην τηλεματική, σε χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ιταλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά και στην Ελλάδα.

Παρέμβαση: Μύθοι και Πραγματικότητα

(Του Κώστα Παπαδόπουλου)

Η τηλεματική είναι μία τεχνολογία που συχνά παρεξηγείται, προκαλώντας επιφυλάξεις σε όσους δεν γνωρίζουν πώς πραγματικά λειτουργεί.

Μύθος 1. «Η τηλεματική καταγράφει την τοποθεσία μου 24/7». Στην πραγματικότητα η καταγραφή διαδρομών ενεργοποιείται αυτόματα μόνο κατά τη διάρκεια της οδήγησης, συλλέγοντας δεδομένα αποκλειστικά κατά την οδήγηση.

Μύθος 2. «Η τηλεματική παραβιάζει την ιδιωτικότητά μου». Η αλήθεια είναι πως τα δεδομένα που συλλέγονται από τους αισθητήρες είναι ανώνυμα και κρυπτογραφημένα και χρησιμοποιούνται μόνο για σκοπούς αξιολόγησης της οδηγικής συμπεριφοράς. Δεν υπάρχει καμία πρόσβαση σε συνομιλίες, μηνύματα, ή άλλες εφαρμογές και ιδιωτικές πληροφορίες.

Μύθος 3. «Αν δεν είμαι καλός οδηγός θα πληρώσω αυξημένα ασφάλιστρα». Η τηλεματική δεν είναι τιμωρητική. Οι οδηγοί με κακή οδηγική συμπεριφορά δεν επιβαρύνονται με υψηλότερα ασφάλιστρα, απλά διατηρούν το συμβατικό κόστος ασφάλισης, χωρίς να επωφελούνται από τις εκπτώσεις.

Η ασφάλιση με τηλεματική αναπτύσσεται ραγδαία παγκοσμίως. Στις ΗΠΑ πάνω από 20 εκατ. οδηγοί συμμετέχουν ήδη σε αντίστοιχα προγράμματα, στο Ηνωμένο Βασίλειο περισσότεροι από 1,5 εκατ. νέοι οδηγοί έχουν επιλέξει τέτοια συμβόλαια, ενώ στην Ιταλία, πάνω από το 30% των ασφαλίσεων περιλαμβάνει τηλεματική. Στην Ελλάδα μεγάλες ασφαλιστικές εταιρίες, όπως η ERGO, η Anytime και η Generali, έχουν ήδη ξεκινήσει να εφαρμόζουν αντίστοιχα προγράμματα, με θετικά αποτελέσματα.

Η διεθνής εμπειρία –και η ελληνική– δείχνει ότι η τηλεματική μπορεί να μειώσει τα τροχαία ατυχήματα κατά 30%. Ταυτόχρονα, καθώς η ασφαλής και ομαλή οδήγηση είναι και πιο οικολογική, η χρήση τηλεματικής συμβάλλει στη μείωση της κατανάλωσης καυσίμου και ρύπων έως και 30%. Το σημαντικότερο, όμως, είναι το κοινωνικό αποτύπωμα. Όχι άλλοι νεκροί, όχι άλλες οικογένειες διαλυμένες.

Λιγότερα ατυχήματα, λιγότερη επιβάρυνση για το ΕΣΥ, μικρότερο κόστος για την ελληνική Οικονομία – που σήμερα ξεπερνά τα 2,7 δισ. ευρώ ετησίως. Η κρατική παρέμβαση μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης. Αν περιμένουμε μόνο από την ασφαλιστική αγορά η διάδοση της τηλεματικής θα πάρει χρόνο. Και το πληρώνουμε καθημερινά. Το κράτος μπορεί και πρέπει να λειτουργήσει ως καταλύτης. Πώς;

• Με παροχή οικονομικών κινήτρων και προνομίων στα ασφαλιστικά συμβόλαια με τηλεματική. Όπως έχει ανακοινώσει, άλλωστε, η κυβέρνηση εξετάζει την παροχή Voucher/Pass και φορελαφρύνσεων σε όσους αγοράζουν ασφαλιστήρια συμβόλαια τηλεματικής, σε συνδυασμό με επιπλέον προνόμια στους πολύ ασφαλείς οδηγούς, όπως είσοδος σε δακτύλιο και δωρεάν στάθμευση.

• Με ένταξη της τηλεματικής στις διαδικασίες του ΚΟΚ (επιστροφή άδειας οδήγησης σε περίπτωση υποτροπής με υποχρεωτική χρήση τηλεματικής).
  

• Με υποχρεωτική χρήση της τηλεματικής σε ομάδες υψηλού κινδύνου, όπως νέοι, ηλικιωμένοι και επαγγελματίες οδηγοί.
  

• Με ένταξη της τηλεματικής στα μέσα μαζικής μεταφοράς και τα υπόλοιπα κρατικά οχήματα.
  

• Να συνδεθεί η βαθμολογία της ασφαλούς οδηγικής συμπεριφοράς με το σύστημα πόντων ποινής στο δίπλωμα οδήγησης. Μέσω της τεκμηριωμένα ασφαλούς οδήγησης οι οδηγοί θα μπορούν να «σβήνουν» πόντους τιμωρίας επιβραβεύοντας έτσι στην πράξη την οδική υπευθυνότητα.
  

Το κόστος είναι μικρό. Όμοιο με την παροχή Youth Pass για νέους και Gigabit Voucher για αναβάθμιση της σύνδεσης internet, τα οποία έχουν ένα ετήσιο κόστος άνω των 60 εκατ. ευρώ, υπολογίζεται ότι με λιγότερα από 30-35 εκατ. ευρώ ετησίως, το κράτος μπορεί να φέρει θεαματικά αποτελέσματα και να σώσει εκατοντάδες ζωές. Η τηλεματική δεν είναι πανάκεια. Αλλά είναι το μόνο εργαλείο που μπορεί, άμεσα και με χαμηλό κόστος, να φέρει μετρήσιμα αποτελέσματα. Η λύση υπάρχει. Και η καθυστέρηση κοστίζει ζωές. Η Ελλάδα μπορεί να αλλάξει. Σε 2-3 χρόνια, να πάψει να είναι ο ουραγός της Ευρώπης – αλλά πρέπει να το αποφασίσει.

Πηγή: Βραδυνή της Κυριακής