Ολλανδική «ντρίμπλα» στους φόρους καπνού: Οι Ολλανδοί καπνίζουν τσιγάρα από το εξωτερικό

Οι Ολλανδοί καλούνται να πληρώσουν περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο στην Ευρωπαϊκή Ένωση για να αγοράσουν τσιγάρα, καθώς η χώρα αύξησε τους φόρους και πάλι πέρυσι, προς τέρψη των υποστηρικτών της δημόσιας υγείας και της καταπολέμησης του καπνίσματος.

Όμως, νέα έρευνα δείχνει ότι η αύξηση των φόρων καπνού μπορεί να μην αποδίδει πλέον σε μικρές, πλούσιες χώρες όπου οι άνθρωποι μπορούν εύκολα να διασχίσουν τα σύνορα για να φορτωθούν με φθηνότερα προϊόντα στο εξωτερικό. Αφού οι Κάτω Χώρες αύξησαν τις τιμές κατά 24% στα τσιγάρα και κατά 45% στον καπνό για στριφτά τσιγάρα το 2024, περίπου το 7% των καπνιστών διέκοψε το κάπνισμα, σύμφωνα με την ανάλυση της ολλανδικής υπηρεσίας δημόσιας υγείας.

Εν τω μεταξύ, το 22% των καπνιστών μείωσε τα τσιγάρα και το 14% άλλαξε σε μια φθηνότερη μάρκα.

Πέρα από τα σύνορα

Αλλά πολλοί καπνιστές απλά κοίταξαν πέρα από τα σύνορα για να πάρουν το τσιγάρο τους. Σύμφωνα με τη μελέτη, οι Ολλανδοί καπνιστές αγόρασαν περίπου το 60% των προϊόντων καπνού τους σε άλλες χώρες μετά την εισαγωγή του φόρου, από 40% το 2023 και 30% το 2020.

«Η πολιτική πρέπει να επικεντρωθεί στη μείωση των αγορών προϊόντων καπνού που πραγματοποιούνται στο εξωτερικό», δήλωσε ο οργανισμός.

Συνέστησε περιορισμούς στον αριθμό των τσιγάρων και άλλων προϊόντων καπνού που μπορούν να εισάγονται στη χώρα. Ο οργανισμός υγείας θέλει επίσης φόρους κατανάλωσης στα ηλεκτρονικά τσιγάρα, ώστε να είναι λιγότερο πιθανό οι νέοι να εθιστούν στο άτμισμα πριν στραφούν στα παραδοσιακά τσιγάρα.

Πού λειτουργούν οι φόροι καπνού;

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) αναφέρει ότι η αύξηση των φόρων στον καπνό είναι ένας από τους ταχύτερους τρόπους για τον περιορισμό του καπνίσματος και της χρήσης άλλων ειδών καπνού, που σκοτώνουν περισσότερους από οκτώ εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως κάθε χρόνο.

Ο ΠΟΥ συνιστά έναν ελάχιστο φορολογικό συντελεστή 75%. Οι έλεγχοι των τιμών φαίνεται να είναι πιο αποτελεσματικοί σε χώρες με χαμηλότερο εισόδημα, όπου οι φόροι στον καπνό συνδέθηκαν με μείωση του καπνίσματος κατά 9% μεταξύ 2014 και 2020, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε πέρυσι. Στις πλούσιες χώρες, οι φόροι συνδέθηκαν με μείωση κατά 6%.

Τα τελευταία στοιχεία από τις Κάτω Χώρες δείχνουν ότι «δεδομένης της διαθεσιμότητας φθηνών καπνών από το εξωτερικό, η πολιτική τιμών γίνεται όλο και λιγότερο αποτελεσματική», δήλωσε η ολλανδική υπηρεσία υγείας. «Όσο οι τιμές του καπνού στις γειτονικές χώρες δεν αυξάνονται, ο [οργανισμός] αναμένει ότι το ποσοστό των ατόμων που κόβουν ή προσπαθούν να κόψουν το κάπνισμα θα μειωθεί».

Αυτό μπορεί σύντομα να αλλάξει. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ, φέρεται να εξετάζει το ενδεχόμενο να αυξήσει τους φόρους στον καπνό για στριφτά τσιγάρα κατά 258% και στα τσιγάρα κατά 139%, εν μέσω πιέσεων από τα κράτη μέλη για την αντιμετώπιση της κατανάλωσης καπνού.

Πέρυσι, οι Κάτω Χώρες και 15 άλλες χώρες προέτρεψαν την Επιτροπή να δράσει σε επίπεδο ΕΕ, λέγοντας ότι η μεγάλη διαφοροποίηση των φορολογικών συντελεστών σε όλο το μπλοκ υπονομεύει την ενιαία αγορά.

Σε ολόκληρη την ΕΕ, οι φόροι για ένα πακέτο 20 τσιγάρων κυμαίνονται από 1,92 ευρώ στη Βουλγαρία έως 9,92 ευρώ στην Ιρλανδία, σύμφωνα με ανάλυση του Tax Foundation για το 2024. Οι Κάτω Χώρες έχουν τον δεύτερο υψηλότερο φορολογικό συντελεστή, στα 7,66 ευρώ.