Πού οφείλεται η αγάπη μας για το αλκοόλ, σύμφωνα με νέα μελέτη

Οι άνθρωποι αγαπάμε το αλκοόλ και η συνήθεια αυτή οφείλεται στους πρόγονούς μας τους πίθηκους. Σε μελέτη που δημοσιεύεται στο περιοδικό BioScience εξηγείται ότι, πολύ πριν την εφεύρεση της μπίρας και του κρασιού, οι πίθηκοι και πιθανώς άλλα ζώα απολάμβαναν υπερώριμα φρούτα που σε ένα μικρό ποσοστό περιείχαν αλκοόλ. Η συνήθεια αυτή μάλιστα είχε κοινωνική διάσταση.

Μια αρχαία συνήθεια με νέο όνομα

Σύμφωνα με το The Brighter Side News, στην Αγγλία, ο όρος scrumping παραπέμπει στη συλλογή πεσμένων μήλων για παραγωγή δυνατού μηλίτη. Όμως το κλέψιμο πεσμένων φρούτων έδειχναν να απολαμβάνουν επίσης και οι πίθηκοι, και μάλιστα σε παρέες. Φαίνεται, λοιπόν, πως αυτή η συνήθεια των «μακρινών προγόνων» μας έπαιξε κρίσιμο ρόλο στην εξέλιξη της σχέσης μας με το αλκοόλ.

Για να διαπιστωθεί πόσο συχνό ήταν το φαινόμενο, ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα διατροφής από χιμπαντζήδες, γορίλες και ουρακοτάγκους. Η ομάδα συνέκρινε το ύψος στο οποίο φυτρώνουν οι καρποί με το ύψος από το οποίο οι πίθηκοι τους έτρωγαν. Όταν η τροφή προερχόταν από το έδαφος, αυτό καταγραφόταν ως scrumping. Τα ευρήματα έδειξαν πως οι αφρικανικοί πίθηκοι –όπως οι χιμπαντζήδες και οι γορίλες– συνηθίζουν να καταναλώνουν τέτοια υπερώριμα φρούτα, αντίθετα με τους ουρακοτάγκους.

Το γονίδιο της αντοχής στο αλκοόλ

Το πιο εντυπωσιακό όμως είναι ότι η συμπεριφορά συνδέεται με μια γενετική μετάλλαξη που επέτρεψε στους αφρικανικούς πιθήκους να επεξεργάζονται το αλκοόλ πολύ πιο αποτελεσματικά από άλλα πρωτεύοντα. Η μετάλλαξη αυτή, σύμφωνα με παλαιότερη μελέτη, αυξάνει κατά 40 φορές την ικανότητα μεταβολισμού του αλκοόλ. Έτσι, φαίνεται πως η κατανάλωση ζυμωμένων φρούτων αποτέλεσε εξελικτικό πλεονέκτημα, διευκολύνοντας την πρόσβαση σε θρεπτική τροφή και μειώνοντας τον ανταγωνισμό με άλλα είδη.

Η διατροφή αυτή είχε και άλλα πλεονεκτήματα. Οι πίθηκοι απέφευγαν τα επικίνδυνα σκαρφαλώματα για φρέσκα φρούτα και προτιμούσαν να απολαμβάνουν όσα βρίσκονταν ήδη στο έδαφος. Έτσι, εκτίθεντο συστηματικά σε μικρές ποσότητες αλκοόλ. Επειδή οι χιμπαντζήδες τρώνε περίπου πέντε κιλά φρούτων την ημέρα, η επαφή με το αλκοόλ ήταν συνεχής. Αυτό, σύμφωνα με τους ερευνητές, ίσως έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της ανοχής μας στο αλκοόλ και εξηγεί γιατί ο οργανισμός μας μπορεί να το διαχειριστεί χωρίς πρόβλημα.

Η κοινωνική διάσταση του φαινομένου

Ακόμη πιο ενδιαφέρον είναι το κοινωνικό σκέλος. Οι πίθηκοι δεν έτρωγαν μόνοι τους τα ζυμωμένα φρούτα, αλλά σε ομάδες, γεγονός που ενισχύει την άποψη πως το αλκοόλ είχε από την αρχή κοινωνική διάσταση. Όπως κι εμείς σήμερα μοιραζόμαστε ένα ποτό με φίλους, έτσι και οι πίθηκοι ενίσχυαν τους κοινωνικούς δεσμούς μέσα από το μοίρασμα τροφής. Αυτή η συμπεριφορά, λένε οι επιστήμονες, μπορεί να είναι ο πρόδρομος της σημερινής κοινωνικής κατανάλωσης αλκοόλ.

Επόμενο βήμα είναι η σύγκριση των επιπέδων αλκοόλ σε φρούτα του εδάφους με εκείνα που μένουν στα δέντρα. Το εύρημα αυτό δεν φωτίζει μόνο το παρελθόν μας, αλλά προσφέρει και νέα εργαλεία κατανόησης της ανθρώπινης φύσης μέσα από τη συμπεριφορά των στενών μας συγγενών.