Το μυστικό για καλές εκσπερματίσεις δεν κρύβεται στο κεφάλι

Για δεκαετίες επικρατούσε η άποψη ότι ο εγκέφαλος είναι αυτός που κατευθύνει την ερωτική συμπεριφορά – από τη διέγερση μέχρι την πράξη – και ότι ο νωτιαίος μυελός λειτουργεί απλώς ως «τελικός εκτελεστής» στην εκσπερμάτιση. Ωστόσο, μελέτη που δημοσιεύεται στο περιοδικό Nature Communications δείχνει πως τα πράγματα είναι πολύ πιο σύνθετα. Ο νωτιαίος μυελός δεν είναι ένα παθητικό «καλώδιο» που μεταφέρει εντολές, αλλά συμμετέχει ενεργά στη διέγερση, στην ανταπόκριση στα ερεθίσματα και στη ρύθμιση της σεξουαλικής πράξης συνολικά.

Ο μυς της εκσπερμάτισης και οι νευρώνες που τον ελέγχουν

Όπως διαβάζουμε στο neurosciencenews.com η ερευνητική ομάδα εστίασε στους νευρώνες που ελέγχουν τον βολβοσπογγιώδη μυ, έναν μυ που βρίσκεται στη βάση του πέους και είναι υπεύθυνος για την εκτόξευση του σπέρματος. Μέσα από ειδικές τεχνικές χαρτογράφησης διαπιστώθηκε ότι οι νευρώνες αυτοί δέχονται άμεση εντολή από μια ξεχωριστή κατηγορία κυττάρων στον νωτιαίο μυελό, τους νευρώνες που εκφράζουν το μόριο γαλανίνη. Για πρώτη φορά καταγράφηκε σαφής, λειτουργική σύνδεση μεταξύ αυτών των κυττάρων και των νευρώνων που κινούν τον μυ της εκσπερμάτισης, γεγονός που αποδεικνύει ότι ο νωτιαίος μυελός έχει πρωταγωνιστικό και όχι δευτερεύοντα ρόλο. 

Ακόμη πιο εντυπωσιακό είναι ότι οι νευρώνες αυτοί δεν περιορίζονται στον έλεγχο της εκσπερμάτισης. Συνδέονται επίσης με περιοχές που σχετίζονται με τη στύση και με την αυτόνομη ρύθμιση της σεξουαλικής λειτουργίας. Επιπλέον, ανταποκρίνονται άμεσα σε ερεθίσματα από το πέος, ακόμη και σε πειράματα όπου ο εγκέφαλος είχε αποκοπεί από τον νωτιαίο μυελό. Αυτό σημαίνει ότι ο ίδιος ο νωτιαίος μυελός μπορεί να «αντιλαμβάνεται» την τοπική διέγερση και να την επεξεργάζεται ανεξάρτητα.

Ποντίκια, αρουραίοι και άνθρωπος

Όταν οι ερευνητές ενεργοποίησαν αυτούς τους νευρώνες, π.χ. με ηλεκτρική διέγερση, διαπίστωσαν ότι μπορούσαν να προκαλέσουν δραστηριότητα στον μυ της εκσπερμάτισης. Ωστόσο, σε αντίθεση με τους αρουραίους όπου η εκσπερμάτιση εμφανιζόταν άμεσα, στα ποντίκια το φαινόμενο ήταν πιο περίπλοκο. Η αντίδραση ήταν ισχυρή μόνο όταν είχε κοπεί η επικοινωνία με τον εγκέφαλο, γεγονός που δείχνει ότι τα σήματα του εγκεφάλου λειτουργούν κατασταλτικά μέχρι να έρθει η κατάλληλη στιγμή.

Η έρευνα αποκάλυψε επίσης ότι οι νευρώνες αυτοί «θυμούνται» την προηγούμενη κατάσταση του ζώου. Αν το ποντίκι είχε ήδη εκσπερματίσει, η διέγερση δεν είχε αποτέλεσμα. Ο νωτιαίος μυελός, λοιπόν, δεν καταγράφει απλώς την πράξη αλλά και την εσωτερική κατάσταση, κάτι που δίνει μια νέα εξήγηση για την περίοδο ανθεκτικότητας που ακολουθεί την εκσπερμάτιση.

Αμφίδρομη επικοινωνία εγκεφάλου και νωτιαίου μυελού

Ενδιαφέρον έχει και η σύγκριση μεταξύ ποντικιών και αρουραίων. Στα ποντίκια η σεξουαλική συμπεριφορά μοιάζει περισσότερο με την ανθρώπινη, καθώς απαιτείται μια σταδιακή κορύφωση με επαναλαμβανόμενες κινήσεις, σε αντίθεση με τον αρουραίο όπου η εκσπερμάτιση μπορεί να προκληθεί σχεδόν άμεσα. Αυτό τα καθιστά πιο κατάλληλα μοντέλα για τη μελέτη της ανθρώπινης σεξουαλικής λειτουργίας και διαταραχών όπως η πρόωρη εκσπερμάτιση ή οι δυσκολίες στύσης.

Η μελέτη αλλάζει το μέχρι σήμερα «ιεραρχικό» μοντέλο που ήθελε τον εγκέφαλο να δίνει διαταγές και τον νωτιαίο μυελό να υπακούει. Αντίθετα, αποκαλύπτει μια αμφίδρομη επικοινωνία όπου ο νωτιαίος μυελός όχι μόνο εκτελεί, αλλά ενσωματώνει σήματα από τον εγκέφαλο, τα γεννητικά όργανα και τον προστάτη, καθορίζοντας αν οι συνθήκες είναι ώριμες για εκσπερμάτιση. Αυτή η νέα γνώση ανοίγει δρόμους για καλύτερη κατανόηση της σεξουαλικής λειτουργίας και πιθανές θεραπείες σε διαταραχές της.