Συνταξιοδοτικό: Πώς θα καταστεί βιώσιμο; Οι μεταρρυθμίσεις «κλειδί» που προτείνει ο ΟΟΣΑ

Την ανάγκη για ένα ευρύ μεταρρυθμιστικό πλέγμα παρεμβάσεων που θα προσαρμόσει το σημερινό συνταξιοδοτικό σύστημα στα νέα δεδομένα κατέγραψαν οι εμπειρογνώμονες του ΟΟΣΑ και αξιωματούχοι της ελληνικής κυβέρνησης, κατά το χθεσινό 1ο Συνέδριο για τη Δυναμική των Πληθυσμών και για την Οικονομική Ευημερία.

Οι συμμετέχοντες σημείωσαν, μεταξύ άλλων, ότι απαιτείται μια μεταρρυθμιστική «βεντάλια» που εναρμονιστεί στις νέες κοινωνικές και δημογραφικές συνθήκες. Πρόκειται για απαραίτητες αλλαγές ώστε να καταστεί το συνταξιοδοτικό βιώσιμο, ένας στόχος δύσκολο δεδομένων των συνθηκών που επικρατούν τα τελευταία χρόνια, με την υπογεννητικότητα να καλπάζει και το εργατικό δυναμικό να συρρικνώνεται.

Εξάλλου η γήρανση του πληθυσμού καταγράφεται με κρυστάλλινο τρόπο και στα επίσημα στοιχεία. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα τελευταία 40 χρόνια στις χώρες του ΟΟΣΑ, ο αριθμός των ατόμων ηλικίας άνω των 65 ετών -ως ποσοστό αυτών που βρίσκονται σε εργάσιμη ηλικία- εκτοξεύθηκε στο 31% από 20% που ήταν. Μάλιστα εκτιμάται ότι έως το 2060, το ποσοστό αυτό θα έχει πιθανότατα διπλασιαστεί.

Σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου ήδη υπάρχουν σημαντικά δημοσιονομικά προβλήματα όπως υψηλό δημόσιο χρέος και δημοσιονομικά ελλείμματα, η γήρανση του εργατικού δυναμικού θα επιβαρύνει περαιτέρω τους κρατικούς προϋπολογισμούς αλλά και τις επιδόσεις των οικονομιών.

Ο Alain de Serres, Acting Director στο Οικονομικό Τμήμα του ΟΟΣΑ, ανέφερε ότι ο πληθυσμός γερνάει και ο τρόπος για να μειωθεί το κόστος της γήρανσης στην οικονομία και στην παραγωγικότητα είναι η επένδυση σε εργαλεία που ενισχύσουν την παραγωγικότητα κυρίως των μεγαλύτερων σε ηλικία εργαζομένων.

Οι διαθέσιμες πολιτικές

Η βεντάλια των διαθέσιμων επιλογών πολιτικής για την γήρανση του πληθυσμού και τις επιπτώσεις που έχει στο συνταξιοδοτικό σύστημα, περιλαμβάνει τις εξής δράσεις:

• απάλειψη εμποδίων στην εργασία όπως η παρακράτηση σύνταξης για εργαζόμενους συνταξιούχους,
  
  
• συνεχή επανακάρτιση και αναβάθμιση δεξιοτήτων, που θα βοηθούν τους μεγαλύτερους ηλικιακά εργαζόμενων να εξοικειώνονται με την τεχνολογία (robotics και Τεχνητή Νοημοσύνη)
  
  
• πιο ευέλικτες μορφές απασχόλησης
  
  
• επιδοτούμενα προγράμματα απασχόλησης και δια βίου μάθησης (για παράδειγμα στην ηλικιακή ομάδα 55-67 ετών)
  
  
• περιορισμός των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων, που αποτελούσαν έως πρόσφατα ένα αγκάθι για το ασφαλιστικό σύστημα
  
  
• αύξηση του εργατικού δυναμικού, όχι μόνο μέσω της παρακίνησης για μεγαλύτερη συμμετοχή στην αγορά εργασίας αλλά και μέσω κατάλληλων κινήτρων που θα δώσουν στους ανθρώπους την ώθηση να παραμείνουν ενεργοί.
  
  
• μεικτό μοντέλο κρατικής και ιδιωτικής μέριμνας (όπως σε κάποιες χώρες του εξωτερικού) που θα μπορούσε να εξασφαλίσει τη βιωσιμότητα του συνταξιοδοτικού συστήματος, παρέχοντας ταυτόχρονα προστασία για τα φτωχότερα κοινωνικά στρώματα.
  

Από την πλευρά της η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Σοφία Ζαχαράκη τόνισε, μεταξύ άλλων, ότι «μαζί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αναπτύσσουμε προγράμματα για την ψηφιακή κατάρτιση, την επανένταξη στο εργατικό δυναμικό και τη συμμετοχή σε εθελοντικές δραστηριότητες. Στόχος μας είναι να διατηρήσουμε την ενεργό συμμετοχή των ηλικιωμένων πολιτών σε μια ταχέως μεταβαλλόμενη κοινωνία.»