Τριάντα λεπτά αυτής της αγαπημένης συνήθειας μπορούν να σας σκοτώσουν - Ο ύπουλος «εχθρός»

Ο μεσημεριανός ύπνος, γνωστός ως «σιέστα», αποτελεί μια αγαπημένη συνήθεια όσων επιθυμούν να ανακτήσουν ενέργεια και δυνάμεις κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ωστόσο, πρόσφατες μελέτες υποδεικνύουν ότι η διάρκεια και η συχνότητα αυτών των ύπνων μπορεί να επηρεάσουν την υγεία μας με τρόπους που δεν είχαμε φανταστεί.

Ο ύπνος που ξεκουράζει ή σκοτώνει;

Μια μελέτη που παρουσιάστηκε στο συνέδριο SLEEP 2025 ανέλυσε δεδομένα από περισσότερους από 86.000 συμμετέχοντες, με μέσο όρο ηλικίας τα 63 έτη. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν συσκευές χειρός για να μελετήσουν τα μοτίβα ύπνου των συμμετεχόντων για μία εβδομάδα και τους παρακολούθησαν για διάστημα έως και 11 ετών. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τρία συγκεκριμένα μοτίβα ύπνου σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο θνησιμότητας: ύπνοι διάρκειας άνω των 30 λεπτών, ακανόνιστα προγράμματα ύπνου και συχνός ύπνος μεταξύ μεσημεριού και πρώτων απογευματινών ωρών. Αυτά τα μοτίβα συνδέθηκαν με υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας, ακόμη και μετά την προσαρμογή για παράγοντες όπως η ηλικία, το φύλο, το σωματικό βάρος, το κάπνισμα και η διάρκεια του νυχτερινού ύπνου.

Οι αριθμοί μιλούν: Τι αποκαλύπτουν οι έρευνες 

Παρόμοια, μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Heart ανέφερε ότι όσοι έκαναν έναν ή δύο σύντομους ύπνους την εβδομάδα είχαν μειωμένο κίνδυνο καρδιακών προβλημάτων, όπως καρδιακές παθήσεις και εγκεφαλικά επεισόδια, σε σύγκριση με εκείνους που δεν κοιμόντουσαν καθόλου κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ωστόσο, οι μεγαλύτερης διάρκειας ύπνοι δεν παρείχαν τα ίδια οφέλη.

Αντίθετα, μια μετα-ανάλυση που δημοσιεύτηκε στο Journal of the American Geriatrics Society διαπίστωσε ότι οι ηλικιωμένες γυναίκες που δήλωσαν ότι είχαν τη συνήθεια του ύπνου στη διάρκεια της μέρας είχαν σημαντικά αυξημένο κίνδυνο θνησιμότητας. Συγκεκριμένα, αυτές οι γυναίκες είχαν 44% μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου από οποιαδήποτε αιτία, 58% μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακά αίτια και 59% μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου από μη καρδιαγγειακά, μη καρκινικά αίτια.

Πόση ώρα είναι «αρκετή» για έναν ύπνο;

Οι ειδικοί προτείνουν ότι η διάρκεια του μεσημεριανού ύπνου παίζει κρίσιμο ρόλο. Ύπνοι διάρκειας 10 έως 30 λεπτών μπορούν να βελτιώσουν τη διάθεση, την εγρήγορση και την απόδοση. Αντίθετα, ύπνοι που διαρκούν περισσότερο από 60 λεπτά μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών και μεταβολικών νοσημάτων.

Επιπλέον, μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο American Journal of Epidemiology ανέφερε ότι ο ύπνος κατά τη διάρκεια της ημέρας διάρκειας 1 ώρας ή περισσότερο σχετίζεται με 32% αύξηση του κινδύνου θνησιμότητας από όλες τις αιτίες. Αυτή η συσχέτιση ήταν πιο έντονη για θανάτους από αναπνευστικές ασθένειες και σε άτομα ηλικίας 65 ετών και κάτω.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι αιτίες πίσω από αυτές τις συσχετίσεις δεν είναι πλήρως κατανοητές. Ορισμένοι ερευνητές πιστεύουν ότι οι μακροχρόνιοι ύπνοι μπορεί να είναι ένδειξη υποκείμενων προβλημάτων υγείας, όπως διαταραχές ύπνου ή άλλες ιατρικές καταστάσεις. Άλλοι υποστηρίζουν ότι οι παρατεταμένοι ύπνοι μπορεί να διαταράξουν τους φυσικούς ρυθμούς του σώματος, επηρεάζοντας αρνητικά την υγεία.

Συνοψίζοντας, ενώ ο σύντομος μεσημεριανός ύπνος μπορεί να προσφέρει οφέλη, η υπερβολική διάρκεια ή η συχνότητα μπορεί να συνδέεται με κινδύνους ασθενειών. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να «ακούμε» το σώμα μας και να προσαρμόζουμε τις συνήθειες ύπνου μας ανάλογα, λαμβάνοντας υπόψη τις ατομικές μας ανάγκες του οργανισμού μας.