Το Κύπελλο του Πυθαγόρα: Πώς το χρησιμοποίησε η Άννα Διαμαντοπούλου για κριτική στην κυβέρνηση

Η πρώην υπουργός και πρόεδρος του δικτύου «Δίκτυο», Άννα Διαμαντοπούλου, εμπνεύστηκε από το νησί του Πυθαγόρα, τη Σάμο, για να ασκήσει κριτική στην κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη. Σε ένα βίντεο που ανάρτησε στο Facebook, χρησιμοποίησε ως κεντρικό παράδειγμα το Κύπελλο του Πυθαγόρα, ένα αρχαίο αντικείμενο που συμβολίζει την εγκράτεια και το μέτρο, για να υποστηρίξει ότι «η κυβέρνηση θα αδειάσει, γιατί η κοινωνία δεν αντέχει άλλο».

Τι είναι το Κύπελλο του Πυθαγόρα

Το Κύπελλο του Πυθαγόρα είναι μια ευφυής εφεύρεση που αποδίδεται στον μεγάλο αρχαίο φιλόσοφο. Είναι ένα κύπελλο που λειτουργεί με την αρχή των συγκοινωνούντων δοχείων και τον σωλήνα του Ήρωνα. Επιτρέπει στον χρήστη να το γεμίσει με υγρό μόνο μέχρι ένα συγκεκριμένο όριο. Αν κάποιος, από απληστία ή αμέλεια, το γεμίσει παραπάνω, το υγρό αδειάζει πλήρως από μία τρύπα στον πάτο του. Ήταν ένα εργαλείο που δημιουργήθηκε για να διδάξει ένα απλό αλλά ισχυρό ηθικό δίδαγμα: η υπερβολή οδηγεί στην πλήρη απώλεια.

Είναι εύστοχος ο παραλληλισμός;

Η χρήση ενός τόσο βαθιά φιλοσοφικού και παιδαγωγικού συμβόλου για την άσκηση πολιτικής κριτικής είναι μια ενδιαφέρουσα επιλογή. Ο Πυθαγόρας δημιούργησε το Κύπελλο για να διδάξει το ήθος, την εγκράτεια και το «μέτρον άριστον». Το δίδαγμα δεν αφορά συγκεκριμένα άτομα ή καταστάσεις, αλλά είναι μια καθολική αρχή που αφορά τη ζωή, την πολιτική και την κοινωνία συνολικά.

Η Άννα Διαμαντοπούλου, μέσω του παραλληλισμού της, δίνει μια σύγχρονη διάσταση στο αρχαίο αυτό σύμβολο. Αναδεικνύει την άποψη ότι η κυβέρνηση, αν δεν δείξει μέτρο και εγκράτεια, θα αντιμετωπίσει την ίδια τύχη με το κύπελλο: την πλήρη απώλεια. Το ερώτημα που τίθεται είναι αν η «κεραυνοβόληση» μιας συγκεκριμένης κυβέρνησης είναι η πιο κατάλληλη χρήση ενός συμβόλου που πρεσβεύει την καλλιέργεια του ήθους και τη φιλοσοφική σκέψη. Σε κάθε περίπτωση, η χρήση του Κυπέλλου ως μεταφοράς είναι σίγουρα ευφάνταστη.