Το νέο «γραφείο» των ψηφιακών νομάδων είναι ελληνικό: Ποιες περιοχές κερδίζουν έδαφος

Όλο και περισσότεροι ψηφιακοί νομάδες επιλέγουν την Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, καθιστώντας τη χώρα μία από τις πιο ελκυστικές επιλογές για την εξ αποστάσεως εργασία.

Με την θέσπιση της ειδικής βίζας (Digital Nomad Visa) το 2021, η Ελλάδα έχει μπει δυναμικά στον χάρτη των ψηφιακών νομάδων, με τις υποδομές τόσο σε μεγάλες πόλεις όσο και σε νησιά να βελτιώνονται, ενώ αρκετές περιοχές έχουν λάβει πρωτοβουλίες φιλοξενίας αυτών των εργαζομένων.

Ποιες περιοχές της Ελλάδας προτιμούν οι ψηφιακοί νομάδες

Η ραγδαία αύξηση των ψηφιακών νομάδων ήρθε στην Ελλάδα ως αποτέλεσμα της ειδικής βίζας (2021), αλλά και της μεγαλύτερης προβολής μετά το 2023. Οι αιτήσεις από τρίτες χώρες για Digital Nomad Visa το 2022 ανήλθαν σε περίπου 595, από εκεί που το 2021 ήταν μόλις 10.

Οι ψηφιακοί νομάδες που καταφτάνουν στην Ελλάδα προτιμούν κυρίως την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη (λόγω υποδομών και διεθνούς σύνδεσης), αλλά και την Κρήτη (το Ηράκλειο και τα Χανιά), την Σύρο (Ερμούπολη), την Καλαμάτα και μεμονωμένες νησιωτικές κοινότητες, οι οποίες προωθούν projects «work from» και πλατφόρμες τοπικής στέγασης/εργασίας.

Από πού προέρχονται οι ψηφιακοί νομάδες

Κατά κανόνα προέρχονται από τρίτες χώρες (εκτός ΕΕ/ΕΟΧ), αλλά και οι Ευρωπαίοι εκφράζουν την προτίμησή τους. Κατά κύριο λόγο, πρόκειται για ανθρώπους γύρω στα 30-40, η πλειοψηφία των οποίων διαθέτει πτυχίο και κάποιο σημαντικό ποσοστό αυτών και μεταπτυχιακό.

Οι περισσότεροι από τους digital nomads που έρχονται στην Ελλάδα εργάζονται σε τομείς που σχετίζονται με IT, ψηφιακό μάρκετινγκ, design, freelancing και remote roles σε startups/scaleups. Προτιμούν να έχουν γρήγορη και σταθερή σύνδεση στο διαδίκτυο, συνεργατικούς χώρους εργασίας, ευέλικτες λύσεις στέγασης, αίσθηση κοινότητας και άμεση πρόσβαση σε φυσικό περιβάλλον, όπως η θάλασσα και η φύση.

Στην χώρα μας μένουν με visa από μερικές εβδομάδες μέχρι και 6-12 και πλέον μήνες. Η visa επιτρέπει παραμονή 12 μηνών για non-EU/EEA (DataReportal - Global Digital Insights).

Τα κίνητρα

Στα βασικά κίνητρα των ψηφιακών νομάδων συγκαταλέγονται η ποιότητα ζωής (κλίμα, θάλασσα, πολιτισμός), το ανταγωνιστικό κόστος ζωής σε σχέση με πολλές δυτικές πόλεις, οι βελτιωμένες ψηφιακές υποδομές στις πόλεις, η εύκολη πρόσβαση σε νησιά και εμπειρικές δραστηριότητες όπως υπάρχουσες κοινότητες ψηφιακών νομάδων, συνεργατικών χώρων εργασίας που φέρνουν ανθρώπους κοντά, γεγονότα, meetups. Η nomad visa επιτρέπει νόμιμη παραμονή, υπάρχει φορολογικό καθεστώς που είναι ελκυστικό.

Ποιες υποδομές ξεχωρίζουν

Λόγω της εξ αποστάσεως εργασίας, οι ψηφιακοί νομάδες δίνουν προτεραιότητα στο σταθερό fibre/5G internet με επιπλέον backup λύσεων, στους ποιοτικούς συνεργατικούς χώρους εργασίας (ήσυχες ζώνες, meeting rooms, events space), στην αξιόπιστη μακροχρόνια στέγη, την υποστήριξη σε θεσμικά/φορολογικά θέματα, τη γρήγορη πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη και τις τοπικές κοινότητες.

Οι συνεργατικοί χώροι εργασίας με πιστοποιήσεις ευεξίας/ESG ή με πρότυπα WELL αυξάνουν την ελκυστικότητα. Επίσης, σημαντικά είναι οι υποδομές μεταφορών / προσβασιμότητα (π.χ. προς αεροδρόμια, νησιά).

Ποιοι μένουν λίγο και ποιοι για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα

Όσοι ψηφιακοί νομάδες μένουν μόνον μερικές εβδομάδες συχνά επιλέγουν πιο τουριστικά σημεία, με όμορφα τοπία, εγγύτητα σε δραστηριότητες. Όσοι μένουν μήνες ή πάνω από 6-12 μήνες, ζητούν καλύτερη σταθερότητα σε διαμονή, φορολογικές διευκολύνσεις, πιο άνετους συνεργατικούς χώρους εργασίας ίσως και χώρους co-living.

Ωστόσο, υπάρχει διαφορά και στην κατανάλωση υπηρεσιών. Όσοι μένουν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα ζουν πιο τοπικά, διαλέγουν τοπικά καταστήματα, δημόσιες μεταφορές, κοινωνική ενσωμάτωση, ενώ οι βραχυχρόνιοι είναι ουσιαστικά πιο πολύ τουρίστες.

Προκλήσεις

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε η ελληνική εταιρία ViOS που δραστηριοποιείται στην Ελλάδα με τρεις συνεργατικούς χώρους συνολικής χωρητικότητας 650 ατόμων, κύριες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ψηφιακοί νομάδες είναι η ασάφεια φορολογικής κατοικίας και δηλώσεων για όσους μένουν πάνω από 183 μέρες, η γραφειοκρατία και ασυνέπεια στην εφαρμογή visa/αδειών και η ανεπαρκής δικτύωση/backup internet σε απομακρυσμένα νησιά. Επίσης η πίεση σε τιμές στέγασης σε δημοφιλή σημεία, η έλλειψη αξιόπιστης αγγλόφωνης εξυπηρέτησης σε κάποιες υπηρεσίες (δημόσιες, υγείας, μετανάστευσης).

Στις προτεινόμενες ενέργειες συγκαταλέγονται η απλοποίηση διαδικασιών (one-stop digital hub), σαφείς φορολογικοί κανόνες ή ειδικά καθεστώτα για ψηφιακούς νομάδες, επενδύσεις σε ψηφιακή υποδομή και στοχευμένα κίνητρα/προγράμματα συνεργασίας με δήμους και ιδιωτικό τομέα. Ειδικά στον τομέα της φορολογίας αν κάποιος γίνει φορολογικός κάτοικος Ελλάδας (παραμονή > 183 ημερών), πρέπει να δηλώνει παγκόσμιο εισόδημα γεγονός που θέτει προκλήσεις.