Το περπάτημα χωρίς συγκεκριμένο λόγο και σκοπό ενισχύει τον εγκέφαλο, λέει μελέτη

Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature, μια απλή βόλτα χωρίς συγκεκριμένο σκοπό μπορεί να είναι ευεργετική για τον εγκέφαλο και τη μάθηση. Τα επιστημονικά δεδομένα υποστηρίζουν ότι οι στιγμές «απώλειας προσανατολισμού» μπορεί να είναι ενισχύουν την ικανότητά του ατόμου να μαθαίνει.

Η μη επιβλεπόμενη μάθηση ενεργοποιεί τον εγκέφαλο

Όπως διαβάζουμε στο bgr.com η περιπλάνηση χωρίς συγκεκριμένο στόχο ενεργοποιεί περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με την επεξεργασία πληροφοριών. Αυτού του είδους η μάθηση χωρίς επίβλεψη —όπου δεν υπάρχει οργανωμένο πλαίσιο ή σαφής στόχος— επιτρέπει στον εγκέφαλο να δημιουργήσει τις συνθήκες για μελλοντική μάθηση όταν παρουσιαστούν πιο απαιτητικές ή στοχευμένες προκλήσεις.

Η μελέτη πραγματοποιήθηκε σε ποντίκια. Τα ζώα που είχαν την εμπειρία της άσκοπης περιπλάνησης, όταν αργότερα κλήθηκαν να εκτελέσουν εργασίες που συνδέονταν με κάποια ανταμοιβή, έμαθαν πιο γρήγορα σε σχέση με όσα δεν είχαν περιπλανηθεί. Αυτό υποδηλώνει ότι η άσκοπη εξερεύνηση «προετοιμάζει» τον εγκέφαλο να μάθει πιο αποτελεσματικά όταν προκύψει η κατάλληλη ευκαιρία.

Οι νευρώνες «χτίζουν» εσωτερικό χάρτη του κόσμου

Οι ερευνητές κατάφεραν να καταγράψουν τη δραστηριότητα δεκάδων χιλιάδων νευρώνων ταυτόχρονα, και διαπίστωσαν ότι ακόμη και όταν δεν υπάρχει προφανής στόχος ή σκοπός, η μάθηση συνεχίζεται. Η ζωντανή παρακολούθηση της οπτικής περιοχής του εγκεφάλου αποκάλυψε ότι οι νευρώνες «αποθηκεύουν» τα οπτικά ερεθίσματα του περιβάλλοντος. Έτσι, ο εγκέφαλος δημιουργεί ένα είδος χάρτη του κόσμου γύρω από το άτομο ή το ζώο.

Το ενδιαφέρον είναι πως αυτή η διαδικασία δεν απαιτεί καν συνειδητή προσπάθεια. Το μόνο που χρειάζεται είναι η ελευθερία της κίνησης και η επαφή με καινούργια ερεθίσματα. Κι ενώ αυτή η μορφή μάθησης δεν μοιάζει με την κλασική σχολική ή προγραμματισμένη διδασκαλία, αποδεικνύεται εξίσου —αν όχι περισσότερο— ουσιαστική για τη λειτουργία του εγκεφάλου.

Η περιπλάνηση μπορεί να είναι το μυστικό της φυσικής μάθησης

Φυσικά, μένει ακόμη να διαπιστωθεί αν τα ίδια ακριβώς ευρήματα ισχύουν και για τον ανθρώπινο εγκέφαλο. Ωστόσο, επειδή ο τρόπος με τον οποίο λειτουργούν οι εγκέφαλοι των θηλαστικών παρουσιάζει πολλές ομοιότητες, είναι πολύ πιθανό οι μηχανισμοί να είναι αντίστοιχοι. Αν αυτό επιβεβαιωθεί, τότε οι καθημερινές μας βόλτες ή η απλή περιπλάνηση χωρίς πρόγραμμα μπορεί να είναι πολύ πιο χρήσιμες απ’ όσο νομίζαμε.

Η μελέτη αποτελεί σημαντικό βήμα προς την κατανόηση του πώς αποκτούμε γνώσεις και δεξιότητες. Δείχνει ότι η μάθηση δεν είναι μόνο αποτέλεσμα συνειδητής μελέτης ή άσκησης, αλλά και της φυσικής μας τάσης να εξερευνούμε τον κόσμο γύρω μας. Ο εγκέφαλος, ακόμη και χωρίς ξεκάθαρη κατεύθυνση, απορροφά ερεθίσματα, τα επεξεργάζεται και τα μετατρέπει σε χρήσιμη πληροφορία για το μέλλον.

Αυτό το νέο μοντέλο αντίληψης της μάθησης έρχεται να αμφισβητήσει την παλιά ιδέα ότι η αποτελεσματική γνώση απαιτεί πάντα δομή, στόχους και πειθαρχία. Αντίθετα, προτείνει πως το αυθόρμητο και το ανεπίβλεπτο έχουν τη δική τους δυναμική. Το μόνο που χρειάζεται είναι να δώσουμε στον εγκέφαλο την ελευθερία να λειτουργήσει με τον δικό του ρυθμό — κι αυτό μπορεί να ξεκινήσει απλώς με μια χαλαρή βόλτα.