Η μουσική αλλάζει τον εγκέφαλο σε πραγματικό χρόνο, λέει μελέτη - Ελπίδες για νέες θεραπείες

Μια νέα μελέτη, που δημοσιεύεται στο Advanced Science, αναφέρει ότι η μουσική δεν είναι απλώς κάτι που αισθανόμαστε, αλλά κάτι που μας μεταμορφώνει. Όταν ακούμε έναν ρυθμό – είτε είναι ένας χτύπος τυμπάνου, το κουδούνισμα μιας καμπάνας ή ο ήχος ενός ρολογιού – ο εγκέφαλός μας δεν μένει παθητικός ακροατής, αλλά διαμορφώνει νέα δίκτυα και να συγχρονίζει τις λειτουργίες του  με τον ρυθμό, κυριολεκτικά σε πραγματικό χρόνο.

Ο εγκέφαλος σε λειτουργία

Η ανακάλυψη αυτή έγινε χάρη σε μια πρωτοποριακή τεχνική που ονομάζεται FREQ-NESS και επιτρέπει στους επιστήμονες να καταγράψουν λεπτομερώς πώς τα διαφορετικά είδη εγκεφαλικών κυμάτων αντιδρούν στους ρυθμικούς ήχους. Αντί να βλέπουν απλώς περιοχές του εγκεφάλου να «ανάβουν», οι ερευνητές παρατήρησαν ένα εντελώς νέο φαινόμενο: ο εγκέφαλος μεταβάλλει τα δίκτυα του με βάση τη συχνότητα και την ένταση του ήχου, σαν να συνθέτει μια νέα μελωδία για να συγχρονιστεί με όσα ακούει.

Πώς οι ήχοι μετακινούν εγκεφαλικά δίκτυα

Όπως διαβάζουμε στο The Brighter Side News, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν μια τεχνική απεικόνισης υψηλής ακρίβειας που λέγεται MEG (μαγνητοεγκεφαλογραφία) και παρακολούθησαν την εγκεφαλική δραστηριότητα 30 εθελοντών καθώς άκουγαν έναν απλό, ρυθμικό ήχο. Ο ήχος είχε συχνότητα 2,4 Hz (περίπου δυόμισι χτύποι ανά δευτερόλεπτο). Το αποτέλεσμα ήταν εντυπωσιακό: τα υπάρχοντα εγκεφαλικά δίκτυα μετακινούνταν, άλλαζαν συχνότητα ή παραχωρούσαν τη θέση τους σε νέα, σαν ένα είδος συντονισμού.

Μία από τις πιο συναρπαστικές παρατηρήσεις ήταν ότι τα πιο αργά εγκεφαλικά κύματα  συγχρονίζονταν με τα πιο γρήγορα. Αυτό το φαινόμενο, που ονομάζεται «διασυχνιακή σύζευξη», δείχνει ότι ο εγκέφαλος δεν αποκρίνεται απλώς στον ήχο, αλλά τον χρησιμοποιεί για να δημιουργήσει γέφυρες ανάμεσα στη μνήμη, την κίνηση και το συναίσθημα. Με άλλα λόγια, η μουσική λειτουργεί ως εργαλείο επικοινωνίας μέσα στον ίδιο τον εγκέφαλο.

Για να διαπιστώσουν την επίδραση του ρυθμού, οι επιστήμονες παρακολούθησαν την εγκεφαλική δραστηριότητα τόσο σε κατάσταση ηρεμίας όσο και κατά τη διάρκεια του ήχου. Διαπίστωσαν ότι, ακόμη και σε ηρεμία, ο εγκέφαλος έχει πολύπλοκα μοτίβα. Όμως, όταν μπαίνει στη μέση ένας ρυθμός, ο εγκέφαλος αρχίζει να αναδιοργανώνεται πλήρως. Κάποια δίκτυα γίνονται εντονότερα, άλλα υποχωρούν και ορισμένα επανατοποθετούνται σε διαφορετικά σημεία του εγκεφάλου.

Το στοιχείο που κάνει αυτή τη μελέτη τόσο ξεχωριστή είναι η εστίαση στη συχνότητα των εγκεφαλικών κυμάτων. Κάθε σκέψη, αίσθηση ή συναίσθημα σχετίζεται με μια συγκεκριμένη συχνότητα. Χάρη στη FREQ-NESS, οι επιστήμονες μπορούσαν να παρακολουθήσουν την κίνηση αυτών των συχνοτήτων σε κάθε σημείο του εγκεφάλου και να εντοπίσουν ακόμα και τις πιο μικρές αλλαγές, που παλαιότερες μέθοδοι αγνοούσαν.

Ο ήχος ως θεραπευτικό εργαλείο του μέλλοντος

Η ακρίβεια της νέας μεθόδου ανοίγει τον δρόμο για εφαρμογές πέρα από τη μουσική. Θα μπορούσε να βοηθήσει στην καλύτερη διάγνωση και κατανόηση νευρολογικών παθήσεων όπως της επιληψίας, της κατάθλιψης ή της ΔΕΠΥ. Επιπλέον, ενισχύει την προοπτική ανάπτυξης έξυπνων συστημάτων που «διαβάζουν» τον εγκέφαλο και προσαρμόζονται σε πραγματικό χρόνο, ενισχύοντας την προσοχή ή διαχειρίζοντας το άγχος.