Νιώθεις πως ο χρόνος περνά πιο γρήγορα; Δες τι συμβαίνει στον εγκέφαλό σου
Παιδιά ζουν αργά, ενήλικες σε fast-forward. Τι αλλάζει στον εγκέφαλό μας καθώς μεγαλώνουμε;
Όταν ήμασταν μικροί, το καλοκαίρι μας φαινόταν ατελείωτο. Μεγαλώνοντας, νιώθουμε ότι περνάει χωρίς να το καταλάβουμε. Όσο περισσότερο μεγαλώνουμε, τόσο περισσότερο ακούμε τη φράση «ο καιρός κυλάει σαν νερό» — και αυτό δεν είναι μία παραίσθηση. Οι μέρες μικραίνουν, τα χρόνια περνάνε γρήγορα και η νοσταλγία για τα νιάτα είναι πολύ έντονη. Η επιστήμη φαίνεται πώς έχει εξηγήσεις για το πώς αλλάζει η αντίληψη του χρόνου και έχει να κάνει με τη νέα πληροφορία που δεχόμαστε.
Όσο περισσότερα καινούργια πράγματα, τόσο πιο αργά κυλά ο χρόνος
Σε ένα κλασικό πείραμα της δεκαετίας του 1960, ερευνητές έδειξαν σε εθελοντές διαγράμματα με διαφορετικό βαθμό ενδιαφέροντος και τους ζήτησαν να εκτιμήσουν τον χρόνο προβολής. Αν και η διάρκεια ήταν ίδια, τα πιο ενδιαφέροντα διαγράμματα θεωρήθηκαν ότι διήρκεσαν περισσότερο. Σε άλλο πείραμα, οι συμμετέχοντες άκουγαν ήχους με διαφορετική πυκνότητα πληροφοριών, όπως κλικ και θορύβους σπιτιού. Όσο περισσότερες ήταν οι πληροφορίες, τόσο περισσότερο θεωρούσαν ότι διήρκεσε η εμπειρία.
Ο εγκέφαλος μπαίνει στον «αυτόματο πιλότο»
Διάφορες μελέτες έχουν δείξει ότι όσο μεγαλώνουμε, τόσο περισσότερο εξοικειωνόμαστε με το περιβάλλον μας. Περπατάμε στο ίδιο σπίτι, στον ίδιο δρόμο, με τις ίδιες διαδρομές και εικόνες. Ο εγκέφαλος δεν επεξεργάζεται πια λεπτομέρειες που ήδη γνωρίζει. Αντίθετα, τα παιδιά έρχονται συνεχώς σε επαφή με νέα ερεθίσματα και καταστάσεις, από το να ανέβουν σε ένα τρένο μέχρι το να δουν για πρώτη φορά μια πόλη. Αυτό αναγκάζει τον εγκέφαλό τους να εργάζεται εντατικά και δημιουργεί την αίσθηση ότι ο χρόνος κυλά αργά.
Όταν οι νευρώνες επιβραδύνουν
Μια άλλη θεωρία που διατυπώθηκε πρόσφατα βασίζεται στην ταχύτητα με την οποία ο εγκέφαλος επεξεργάζεται εικόνες. Επιστήμονες από το Duke University εξηγούν πώς οι νευρώνες και τα νεύρα, καθώς γερνούν, επιβραδύνουν. Αυτό σημαίνει ότι ο εγκέφαλος δέχεται λιγότερα «οπτικά καρέ» ανά δευτερόλεπτο — οπότε και ο χρόνος φαντάζει να περνά πιο γρήγορα.
Εξαρτάται πόσο έχεις ζήσει
Η «αναλογική θεωρία» προσφέρει μια ακόμα απλή εξήγηση: ένα χρονικό διάστημα φαίνεται μικρότερο όταν έχεις να το συγκρίνεις με ένα μεγαλύτερο σύνολο. Για ένα παιδί 10 ετών, ένας χρόνος είναι το 10% της ζωής του· για έναν 75χρονο, μόλις το 1,3%. Η ίδια χρονική περίοδος έχει διαφορετικό «βάρος» στη μνήμη και την αντίληψη.
Η σημασία των εμπειριών
Παρόλο που η αίσθηση του χρόνου είναι υποκειμενική, η επιστήμη συμφωνεί πως η έκθεση σε νέες και συναρπαστικές εμπειρίες μπορεί να επιβραδύνει αυτή την αίσθηση επιτάχυνσης. Τα ταξίδια, τα καινούργια χόμπι, οι αλλαγές στο πρόγραμμα και οι νέες κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, προσφέρουν στον εγκέφαλο νέα ερεθίσματα και άρα, ο χρόνος «απλώνεται» ξανά. Μην αφήσεις τη ζωή να περάσει χωρίς να τη ζήσεις: όσο περισσότερο ανανεώνεις τις εμπειρίες σου, τόσο περισσότερο χρόνο κερδίζεις.
