Γιατί τρώμε μπακαλιάρο την 25η Μαρτίου
Την 25η Μαρτίου, το έδεσμα που κυριαρχεί στα ελληνικά τραπέζια είναι ο μπακαλιάρος.
Κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Σαρακοστής, η κατανάλωση ψαριού επιτρέπεται μόνο δύο φορές: στις 25 Μαρτίου, ημέρα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου που συμπίπτει με την Εθνική Εορτή, και την Κυριακή των Βαΐων, όταν τιμάται η είσοδος του Χριστού στα Ιεροσόλυμα, λίγο πριν τη Σταύρωσή Του. Την 25η Μαρτίου, το έδεσμα που κυριαρχεί στα ελληνικά τραπέζια είναι ο μπακαλιάρος.
Πώς καθιερώθηκε αυτή η παράδοση
Η νηστεία της Σαρακοστής είναι η αυστηρότερη και μεγαλύτερης διάρκειας νηστεία στον χριστιανισμό. Σε αντίθεση με τη νηστεία των Χριστουγέννων, όπου επιτρέπεται η κατανάλωση ψαριού, κατά τη νηστεία του Πάσχα το ψάρι απαγορεύεται, με εξαίρεση ορισμένες μεγάλες γιορτές, όπως ο Ευαγγελισμός. Οι μέρες αυτές ορίστηκαν ώστε να ενισχύεται ο οργανισμός, ιδιαίτερα σε περιόδους όπου η διατροφή ήταν πιο περιορισμένη.
Ο μπακαλιάρος επελέγη κυρίως για πρακτικούς λόγους. Το συγκεκριμένο ψάρι, ιδιαίτερα σε παστή μορφή, ήταν μια οικονομική και προσιτή επιλογή, καθώς διατηρούνταν για μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς ψύξη. Τα φρέσκα ψάρια ήταν ακριβότερα και δυσκολότερα στη διατήρηση, σε αντίθεση με τον παστό μπακαλιάρο, ο οποίος εισαγόταν και πωλούνταν στα παντοπωλεία της εποχής σε χαμηλές τιμές.
Ο μπακαλιάρος έφτασε στην Ελλάδα τον 15ο αιώνα μέσω των Βενετσιάνων, αρχικά στο Ιόνιο. Στην υπόλοιπη χώρα διαδόθηκε μετά την Ελληνική Επανάσταση του 1821, κυρίως από τους Άγγλους, με την Πελοπόννησο να είναι η πρώτη περιοχή που τον υιοθέτησε στη διατροφή της. Έτσι, η παράδοση του μπακαλιάρου τηγανητού με σκορδαλιά μετράει ήδη περίπου δύο αιώνες.
Η σκορδαλιά ως συνοδευτικό του μπακαλιάρου
Δεν είναι απολύτως σαφές γιατί ο μπακαλιάρος συνοδεύεται συγκεκριμένα με σκορδαλιά. Ωστόσο, η επιλογή αυτή φαίνεται να σχετίζεται με τη διαθεσιμότητα και το χαμηλό κόστος του σκόρδου, που υπήρχε σε κάθε σπίτι. Επιπλέον, η σκορδαλιά ταιριάζει γευστικά με τον τηγανητό μπακαλιάρο.
Στα Επτάνησα, όπου και πρωτοεμφανίστηκε το συγκεκριμένο έδεσμα, η σκορδαλιά ονομάζεται "αλιάδα", όρος που προέρχεται από την ιταλική λέξη aglio, που σημαίνει σκόρδο.
