H Άγκυρα με Piri Reis και «Θαλασσόλυκο» τεστάρει για πρώτη φορά τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό
«Φουρτούνα» στις ελληνοτουρκικές σχέσεις φέρνει ο «πόλεμος» των Navtex με αφορμή την έξοδο του Piri Reis στο Αιγαίο.
H Αθήνα βρίσκεται σε επιφυλακή, αφού οι έρευνες του ωκεανογραφικού σκάφους συνδυάζονται με την παρουσία του τουρκικού στόλου, καθώς από σήμερα, Δευτέρα 6 Οκτωβρίου, έως και την Παρασκευή, 10 Οκτωβρίου, έχει προγραμματιστεί η διεξαγωγή της μεγάλης τουρκικής ναυτικής άσκησης «Θαλασσόλυκος» στη Μαύρη Θάλασσα, το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.
Η Αθήνα παρακολουθεί τις κινήσεις της Άγκυρας έχοντας εικόνα από πλοία του Πολεμικού Ναυτικού και του Λιμενικού Σώματος, ραντάρ, αλλά και Μη Επανδρωμένα Εναέρια Οχήματα όπου απαιτηθεί. Να σημειωθεί ότι στο πλαίσιο των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο χωρών, η Άγκυρα είχε ενημερώσει την ελληνική πλευρά για τη ναυτική άσκηση.
Όμως, συμβολικό ενδιαφέρον αποκτά το γεγονός πως η επίσημη ενημέρωση για τις εβδομαδιαίες στρατιωτικές δραστηριότητες της γειτονικής χώρας, μεταξύ των οποίων και ο «Θαλασσόλυκος», δεν έγινε, όπως συνηθίζεται, στο τουρκικό υπουργείο Άμυνας, αλλά στα Κατεχόμενα, και συγκεκριμένα στο λεγόμενο «Μνημείο των Μαρτύρων» στο χωριό Μπογάζι.
Ο διπλός στόχος της Άγκυρας
Παρά το γεγονός πως οι δυνατότητες του γερασμένου «Piri Reis» είναι περιορισμένες, η Τουρκία επιδιώκει μέσω της προβολής σημαίας του «εμβληματικού» για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις ερευνητικού σκάφους να υπενθυμίζει το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας» και τις παράλογες αξιώσεις της στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο. Αρχικά, η Άγκυρα φαίνεται να «τεστάρει» για πρώτη φορά τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό, αφού οι δύο Navtex επικαλύπτουν και περιοχές πάνω από την ελληνική δυνητική υφαλοκρηπίδα, όπως αυτή ορίζεται πλέον στον χάρτη που κατέθεσε η Αθήνα στις Βρυξέλλες στα μέσα Απριλίου.
Επιπλέον, η επιστροφή των τουρκικών ωκεανογραφικών στη Μεσόγειο έρχεται σε μία συγκυρία όπου η Αθήνα προχωρά στην παραχώρηση των θαλάσσιων οικοπέδων νότια της Κρήτης, και παράλληλα συζητά με την ανατολική και τη δυτική Λιβύη την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών. Και αυτό, τη στιγμή που η μεταβατική κυβέρνηση της Τρίπολης, έχοντας μέσω ρηματικής διακοίνωσης στον ΟΗΕ αντιδράσει στην ελληνική «μέση γραμμή», έχει προχωρήσει στην παραχώρηση θαλάσσιων οικοπέδων της προς έρευνες για υδρογονάνθρακες στην τουρκική κρατική εταιρεία πετρελαίου.
Υπενθυμίζεται πως στην επιστολή - απάντηση του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών στη ρηματική διακοίνωση της Λιβύης περιλαμβάνεται για πρώτη φορά ο χάρτης του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού με τα εν δυνάμει όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, δεν είναι τυχαία η πρόσφατη δήλωση του Τούρκου υπουργού Ενέργειας, Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ. Ο Μπαϊρακτάρ έβαλε στο κάδρο και το νέο τουρκικό γεωτρύπανο, το οποίο θα είναι έτοιμο για γεωτρήσεις το 2026, τοποθετώντας το γεωγραφικά τόσο στο Αιγαίο όσο και ανοικτά της Λιβύης, λέγοντας χαρακτηριστικά πως «κάτω από τα Στενά θα υπάρχει διαρκώς ένα πλοίο μας για να διεξάγει γεωτρήσεις».
Το χρονικό των Navtex
Σε αυτό το πλαίσιο, η πρώτη κίνηση της Τουρκίας έγινε λίγες ημέρες μετά την προσφορά για παραχώρηση δικαιώματος έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στις θαλάσσιες περιοχές νότια της Κρήτης και της Πελοποννήσου, που υπέβαλαν από κοινού στις 10 Σεπτεμβρίου, η αμερικανική Chevron με την HELLENiQ Energy. Η Navtex που εκδόθηκε λίγες ημέρες μετά, στις 15 Σεπτεμβρίου, με ισχύ έως τις 25 Σεπτεμβρίου, έληξε με το «Piri Reis» να παραμένει αγκυροβολημένο στον κόλπο της Σμύρνης και τις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις να προχωρούν σε 24ωρη άσκηση ετοιμότητας από τον Έβρο μέχρι το Καστελλόριζο και την Κρήτη, με το υπουργείο Εθνικής Άμυνας, ωστόσο, να αποσυνδέει τα δύο γεγονότα.
Στη συνέχεια, έχοντας μεσολαβήσει η ακύρωση της συνάντησης μεταξύ του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, ακολούθησε η έκδοση νέας ναυτικής προειδοποίησης για την έξοδο του «Piri Reis» στο κεντρικό Αιγαίο, με ισχύ από τις 4 έως τις 14 Οκτωβρίου.
Η Navtex φέρεται να καλύπτει μια ευρεία θαλάσσια ζώνη από τη Θάσο μέχρι τη Χίο, Αη Στράτη, Μύκονο, την Ικαρία και τους Φούρνους, και οι έρευνες αφορούν τα τουρκικά χωρικά ύδατα, την ανοικτή θάλασσα (διεθνή ύδατα), αλλά όπως και η προηγούμενη Navtex, επικαλύπτουν επίσης περιοχές της ελληνικής δυνητικής υφαλοκρηπίδας.
Για δεύτερη φορά, άμεση ήταν η απάντηση της Αθήνας εκδίδοντας antinavtex, με την Υδρογραφική Υπηρεσία του Πολεμικού Ναυτικού να τονίζει πως o μη εγκεκριμένος σταθμός εκπομπής Naxtex της Σμύρνης αναφέρεται σε επιστημονική έρευνα, το μέρος της οποίας «είναι μη εγκεκριμένο διότι οι σχετικές θέσεις βρίσκονται πάνω από την ελληνική υφαλοκρηπίδα». Παράλληλα, στην ελληνική antinavtex σημειώνεται πως ορισμένες από αυτές τις θέσεις βρίσκονται εντός της περιοχής ευθύνης της Ελλάδας, όπως ο σταθμός Navtex της Λήμνου που είναι «η μόνη αρμόδια αρχή για την εκπομπή μηνυμάτων».
