«Και όμως κινείται»: Σαν σήμερα η Εκκλησία εξευτέλισε τον Γαλιλαίο - Ο θρύλος που έγινε ιστορία
Η 22α Ιουνίου 1633 ήταν μία ιστορική ημέρα γιατί σημειώθηκε μία από τις τελευταίες νίκες της άκριτης θρησκείας απέναντι στην επιστήμη.
Σαν σήμερα, στις 22 Ιουνίου 1633, ο σπουδαίος Ιταλός επιστήμονας Γαλιλαίος Γαλιλέι, θεμελιωτής της σύγχρονης φυσικής και πατέρας της αστρονομίας, βρέθηκε γονατιστός ενώπιον της Ιεράς Εξέτασης στη Ρώμη, υποχρεωμένος να αποκηρύξει δημοσίως την ηλιοκεντρική θεωρία του Κοπέρνικου – τη θεωρία ότι η Γη γυρίζει γύρω από τον Ήλιο και όχι το αντίστροφο- όπως δίδασκε η Εκκλησία.
Η πράξη αυτή δεν ήταν απλώς μια επιστημονική διαφωνία. Ήταν μια σύγκρουση λόγου και δόγματος, επιστήμης και εξουσίας. Ο Γαλιλαίος, ο οποίος με το τηλεσκόπιό του είχε εντοπίσει τις φάσεις της Αφροδίτης, τα φεγγάρια του Δία και τις ηλιακές κηλίδες, διέθετε πλέον χειροπιαστές αποδείξεις για την αλήθεια των απόψεών του. Όμως το 1633, η αλήθεια αυτή θεωρούνταν αιρετική.
Παρότι αναγκάστηκε να απαρνηθεί δημόσια τις πεποιθήσεις του και να αποδεχθεί ότι «η Γη είναι ακίνητη», η ιστορία θέλει τον Γαλιλαίο να ψιθυρίζει, φεύγοντας από την αίθουσα: «E pur si muove» – «Και όμως κινείται». Η φράση αυτή δεν έχει ιστορική τεκμηρίωση, όμως έμεινε σύμβολο αντίστασης της λογικής απέναντι στο δόγμα.
Ο Γαλιλαίος καταδικάστηκε σε κατ’ οίκον περιορισμό εφ’ όρου ζωής και του απαγορεύθηκε η κυκλοφορία του έργου του Διάλογος περί των δύο κυριότερων συστημάτων του κόσμου, στο οποίο υπερασπιζόταν την ηλιοκεντρική θεωρία. Ο ίδιος συνέχισε να εργάζεται σιωπηρά μέχρι τον θάνατό του, το 1642, στο Αρκέτρι κοντά στη Φλωρεντία.
Χρειάστηκαν 350 χρόνια για να αποκατασταθεί επίσημα το όνομά του. Το 1992, ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β’ αναγνώρισε την αδικία που είχε υποστεί ο επιστήμονας από την Καθολική Εκκλησία και ζήτησε συγγνώμη.
Ο Γαλιλαίος γεννήθηκε στην Πίζα το 1564. Με τα πειράματα για την πτώση των σωμάτων και τις ταλαντώσεις του εκκρεμούς, έθεσε τα θεμέλια της κλασικής μηχανικής. Υπήρξε επίσης ο πρώτος που αναγνώρισε ότι ο Γαλαξίας είναι γεμάτος αστέρια – μια ιδέα που διεύρυνε ριζικά την ανθρώπινη κατανόηση του σύμπαντος.
Τι ισχύει με τη φράση «Και όμως κινείται»
Η παροιμιώδης φράση «Και όμως κινείται» ανήκει στη σφαίρα του θρύλου ωστόσο έγινε σύμβολο ασυμβίβαστης πάλης. Πολλούς αιώνες αργότερα, το 1939, γίνεται πηγή έμπνευσης για τον Μπέρτολτ Μπρεχτ, που συγγράφει τη «Ζωή του Γαλιλαίου» εξόριστος από τους ναζί στη Δανία. Στο θεατρικό αυτό έργο θέτει τα διαχρονικά επίκαιρα ζητήματα της σχέσης της επιστήμης και του επιστήμονα με την κοινωνία της εποχής του και τις ευθύνες που ο τελευταίος αναλαμβάνει απέναντί της.
Ο τάφος του μεγάλου επιστήμονα βρίσκεται στον Καθεδρικό Ναό του Σάντα Κρότσε (του Τιμίου Σταυρού) της Φλωρεντίας. Ανά τους αιώνες, χιλιάδες κόσμου έχουν επισκεφτεί το μέρος εκείνο για να τιμήσουν τη μνήμη του μεγάλου ανδρός που είχε το θάρρος να κηρύξει εκείνο που πίστευε σ’ έναν κόσμο που του ήταν εχθρικός.
Τη χρονιά του θανάτου του Γαλιλαίου γεννήθηκε ο Ισαάκ Νεύτων, που βασιζόμενος μεταξύ άλλων στη δουλειά του Γαλιλαίου και του Κέπλερ ολοκλήρωσε την επιστημονική επανάσταση στον τομέα της φυσικής και έθεσε τα θεμέλια της κλασικής φυσικής. Ο Πάπας αποκατέστησε τη μνήμη του Γαλιλαίου στις 31 Οκτωβρίου 1992, 300 χρόνια μετά τον διωγμό του.
