Μισθοδικείο: «Όχι» σε επαναφορά του 13ου και 14ου μισθού σε δικαστές και εισαγγελείς - Η απόφαση

Το Μισθοδικείο, υπό την προεδρία του αντιπροέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας, Κωνσταντίνου Κουσούλη, και με εισηγήτρια την καθηγήτρια της Νομικής Σχολής ΑΠΘ, Χαρίκλεια Απαλαγάκη, απέρριψε ομόφωνα την επαναφορά του 13ου και 14ου μισθού για τους δικαστές, τους εισαγγελείς και τα μέλη του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.

Η απόφαση έκρινε ότι η κατάργηση των επιδομάτων εορτών και αδείας με τον Νόμο 4093/2012, καθώς και η διατήρησή της, δεν θέτει σε κίνδυνο την αξιοπρεπή διαβίωση των δικαστικών λειτουργών με τρόπο ασυμβίβαστο προς το κύρος του λειτουργήματός τους, ούτε παραβιάζει την αρχή της διάκρισης των λειτουργιών και τη δικαστική ανεξαρτησία.

Βασικά σημεία της απόφασης του Μισθοδικείου

Το Μισθοδικείο, στην απόφασή του, έλαβε υπόψη τα εξής:

• Επιβεβαίωση της πάγιας νομολογίας: Το Σύνταγμα (άρθρα 26, 87 παρ. 1 και 88 παρ. 2) επιτάσσει την ιδιαίτερη μισθολογική μεταχείριση των δικαστικών λειτουργών. Αυτό σημαίνει ότι οι αποδοχές τους πρέπει να είναι τουλάχιστον ίσες με αυτές των αντίστοιχων οργάνων των άλλων δύο λειτουργιών του κράτους, λόγω της ισοτιμίας των λειτουργιών. Παράλληλα, πρέπει να είναι επαρκείς για να εξασφαλίζουν την αξιοπρεπή διαβίωσή τους, η οποία να συνάδει με το κύρος του λειτουργήματός τους, και την απερίσπαστη άσκηση των καθηκόντων τους. Ο νομοθέτης υποχρεούται όχι μόνο να θεσπίζει το ειδικό μισθολόγιο, αλλά και να το αναπροσαρμόζει περιοδικά.
• Κατάργηση των δώρων με τον Ν. 4093/2012: Η κατάργηση των δώρων στον δημόσιο τομέα από την 1η Ιανουαρίου 2013, με στόχο ετήσιο δημοσιονομικό όφελος 496,6 εκατομμυρίων ευρώ, ήταν ένα οριζόντιο μέτρο. Αυτό σημαίνει ότι δεν έθεσε τους δικαστικούς λειτουργούς σε δυσμενέστερη θέση σε σχέση με άλλες κατηγορίες δημοσίων λειτουργών ή υπαλλήλων, καθώς αφορούσε όλους τους μισθωτούς του Δημοσίου, των Ν.Π.Δ.Δ., Ν.Π.Ι.Δ., των Ο.Τ.Α., καθώς και των μονίμων στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας.
• Αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης: Η κατάργηση των επιδομάτων εορτών και αδείας επιβλήθηκε ως καθολικό και οριζόντιο μέτρο για την αντιμετώπιση της οικονομικής και δημοσιονομικής κρίσης. Αποτελούσε μέρος ενός ευρύτερου προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής («Μεσοπρόθεσμο Σχέδιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2013-2016») και προώθησης διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Στόχος της ήταν τόσο η κάλυψη των άμεσων οικονομικών αναγκών της χώρας και η αντιμετώπιση των αυξημένων ελλειμμάτων, όσο και η βελτίωση της μελλοντικής δημοσιονομικής κατάστασης, υπηρετώντας σοβαρούς λόγους δημοσίου συμφέροντος.
• Αναγκαιότητα του μέτρου: Το δικαστήριο έκρινε ότι το μέτρο ήταν αναγκαίο, καθώς με την εφαρμογή του σε όλους τους μισθωτούς του δημόσιου τομέα επιδιώχθηκε η εξοικονόμηση και ο περιορισμός των διογκωμένων δαπανών της Γενικής Κυβέρνησης. Επιπλέον, η Συμφωνία της Ευρωομάδας (Eurogroup) του 2018, σχετικά με την έξοδο της Ελλάδας από το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής, προέβλεψε δέσμη μέτρων για την ελάφρυνση του δημόσιου χρέους και δεσμεύσεις για την επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων έως το 2060.
• Έλλειψη διακριτικής μεταχείρισης: Λόγω του οριζόντιου χαρακτήρα του μέτρου, η κατάργηση των επιδομάτων δεν οδήγησε σε μειωμένες αποδοχές για τους δικαστικούς λειτουργούς σε σχέση με άλλους δημόσιους λειτουργούς και υπαλλήλους. Συνεπώς, δεν απαιτήθηκε ειδική τεκμηρίωση για τη λήψη του μέτρου που αφορούσε τις αποδοχές τους.
• Ελευθερία επιλογής του νομοθέτη: Το Μισθοδικείο έκρινε ότι ο νομοθέτης διαθέτει μεγάλη ελευθερία επιλογής στη χάραξη της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής, ιδίως σε ένα πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής. Η τυχόν μη εξέταση εναλλακτικών λύσεων από τον νομοθέτη δεν καθιστά από μόνη της τη ρύθμιση μη αιτιολογημένη.
• Επιστροφή αποδοχών σε προηγούμενα επίπεδα: Το δικαστήριο έλαβε επίσης υπόψη ότι οι αποδοχές των δικαστικών λειτουργών, ως προς τον βασικό μισθό και τα επιδόματα του άρθρου 30 περ. Α παρ. 3 και 5 του ν. 3205/2003, επανήλθαν στα επίπεδα προ του ν. 4093/2012.

Η τελική κρίση 

Με βάση τα παραπάνω, το δικαστήριο έκρινε ότι η κατάργηση των επιδομάτων εορτών και αδείας και η διατήρησή της δεν θέτει σε κίνδυνο την αξιοπρεπή διαβίωση των δικαστικών λειτουργών ούτε παραβιάζει τις αρχές της διάκρισης των λειτουργιών και της δικαστικής ανεξαρτησίας.

Η σύνθεση του Μισθοδικείου

Τα υπόλοιπα μέλη του Μισθοδικείου που συμμετείχαν στην απόφαση είναι: Χρήστος Λιάκουρας (Σύμβουλος Επικρατείας), Ελένη Σκορδά (Σύμβουλος του Ελεγκτικού Συνεδρίου), Χαρίκλεια Απαλαγάκη (Καθηγήτρια Νομικής Σχολής), Γεώργιος Λέκκας (Καθηγητής Νομικής Σχολής), Θεόδωρος Παπακυριάκου (Καθηγητής Νομικής Σχολής), Χριστίνα Κουντούρη (Δικηγόρος), Γεώργιος Μπούρας (Δικηγόρος) και Θεόδωρος Γεωργάκης (Δικηγόρος).

Η απόφαση εκδόθηκε μετά από αγωγή δικαστή, ο οποίος υποστήριζε ότι το Δημόσιο δεν κατέβαλε παρανόμως τα επιδόματα εορτών και αδείας κατά το χρονικό διάστημα από 1.1.2021 έως 31.10.2023.