Κύπρος: «Πράσινο» για τηλεργασία και ευέλικτο ωράριο στο δημόσιο - Τι ισχύει στην Ελλάδα

«Πράσινο φως» έδωσε το υπουργικό συμβούλιο της Κύπρου σε νομοσχέδιο που ρυθμίζει την τηλεργασία και άλλες ευέλικτες μορφές απασχόλησης στις δημόσιες υπηρεσίες.

Η απόφαση προβλέπει τη δυνατότητα μεικτής τηλεργασίας —εργασία από απόσταση για συγκεκριμένες ημέρες, σε συνδυασμό με εργασία στον χώρο του υπαλλήλου— εφόσον τα καθήκοντα είναι εκτελέσιμα εξ αποστάσεως. Το σχετικό νομοσχέδιο, που εντάσσεται στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας 2021-2026, περιλαμβάνει τις προϋποθέσεις και γενικούς όρους για την τηλεργασία, ενώ σχετικό Εγχειρίδιο Οδηγιών θα εκδοθεί μόλις ψηφιστεί ο νόμος από τη Βουλή.

Επιπλέον, εγκρίθηκαν οι περί Δημόσιας Υπηρεσίας (Χρόνος Εργασίας) Κανονισμοί 2025, που προβλέπουν μειωμένη απασχόληση έως και δύο ώρες την ημέρα με ανάλογη μείωση αποδοχών για υπαλλήλους με οικογενειακές υποχρεώσεις, φροντιστές, εργαζόμενους με αναπηρία ή προβλήματα υγείας, με βάση ιατρικό πιστοποιητικό.

Επεκτείνεται το ευέλικτο ωράριο

Επίσης, επεκτείνεται το ευέλικτο ωράριο από 1,5 σε 2 ώρες, με το νέο πλαίσιο προσέλευσης και αποχώρησης να κυμαίνεται μεταξύ 7:00-9:00 π.μ. και 2:30-4:30 μ.μ. Ειδικές ρυθμίσεις προβλέπονται για υπαλλήλους της Βουλής των Αντιπροσώπων που εργάζονται απογευματινές ώρες.

Με αυτούς τους νέους κανονισμούς, θα ενοποιηθούν και εκσυγχρονιστούν οι διατάξεις που ίσχυαν από το 1990 έως το 2023, ενώ για την εφαρμογή τους καθίσταται απαραίτητη η εγκατάσταση ηλεκτρονικών συστημάτων ελέγχου προσέλευσης-αποχώρησης, εάν δεν υπάρχουν ήδη στις υπηρεσίες. Τα ίδια συστήματα θα χρησιμοποιούνται για την ηλεκτρονική υποβολή αιτήσεων τηλεργασίας.

Μετά την ψήφιση των νομοθετημάτων στη Βουλή, θα καθοριστούν η ημερομηνία εφαρμογής της τηλεργασίας και των υπόλοιπων ρυθμίσεων.

Τι ισχύει στην Ελλάδα

Στη χώρα μας, σύμφωνα με την Επιθεώρηση Εργασίας, η τηλεργασία αναγνωρίστηκε ως ειδική μορφή απασχόλησης με τον Ν.2639/1998 (άρθρο 1).

Με τον Ν.3846/2010 ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο η από 16-07-2002 Ευρωπαϊκή Συμφωνία – Πλαίσιο και θεσπίστηκε το γενικό πλαίσιο λειτουργίας της τηλεργασίας. Με το άρθρο 1 εισάγεται μαχητό τεκμήριο ύπαρξης εξαρτημένης εργασίας εάν ο εργαζόμενος παρέχει την εργασία του «αυτοπροσώπως, αποκλειστικά ή κατά κύριο λόγο στον ίδιο εργοδότη για εννέα (9) συνεχείς μήνες», ενώ στο άρθρο 5 συναντώνται λοιπές ρυθμίσεις, αναφορικά με τις υποχρεώσεις των εργοδοτών και την κατάρτιση σύμβασης εργασίας για την τηλεργασία, την μετατροπή της κανονικής εργασίας σε τηλεργασία κλπ.

Με την ΠΝΠ της 11.3.2020 η τηλεργασία επιλέχθηκε ως ένα από τα μέτρα αντιμετώπισης και περιορισμού της διάδοσης του κορωνοϊού COVID-19. Έτσι για όσο διάστημα διαρκούν έκτακτα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας, και όπως κάθε φορά προβλέπεται από τον νομοθέτη, ο εργοδότης δύναται με απόφασή του να καθορίζει ότι η εργασία, για μέρος ή για όλο το προσωπικό, θα μπορεί να πραγματοποιείται με το σύστημα της εξ αποστάσεως εργασίας (τηλεργασία).

Με το άρθρο 67 του Ν.4808/2021 η τηλεργασία αναγνωρίζεται πλέον ως σύγχρονη μορφή απασχόλησης. Συγκεκριμένα, τηλεργασία είναι η εξ’ αποστάσεως παροχή της εξαρτημένης εργασίας του εργαζομένου και με τη χρήση της τεχνολογίας, δυνάμει της σύμβασης εργασίας πλήρους, μερικής, εκ περιτροπής ή άλλης μορφής απασχόλησης, η οποία θα μπορούσε να παρασχεθεί και από τις εγκαταστάσεις του εργοδότη. Σύμφωνα με το ίδια άρθρο, η τηλεργασία:

• μπορεί να εφαρμοστεί (i) κατόπιν συμφωνίας εργαζόμενου και εργοδότη κατά την πρόσληψη ή σε χρόνο μεταγενέστερο, (ii) μονομερώς από τον εργοδότη για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας ή και (iii) κατόπιν τεκμηριωμένου αιτήματος του εργαζόμενου, για την προστασία της δικής του υγείας,
• οι δε όροι εργασίας (αναγκαίος εξοπλισμός και παροχή τεχνικής υποστήριξης, συντήρησης και αποκατάστασης βλαβών, ανάλυση του πρόσθετου κόστους που επιβαρύνει τον εργαζόμενο, περιορισμοί στη χρήση του εξοπλισμού και τη χρήση πχ του διαδικτύου, συμφωνία αναφορικά με την τηλετοιμότητα, δικαίωμα αποσύνδεσης, ζητήματα υγιεινής και ασφάλειας, προστασία επαγγελματικών και προσωπικών δεδομένων, κλπ) γνωστοποιούνται από τον εργοδότη στον εργαζόμενο εντός οκτώ (8) ημερών από την έναρξη της τηλεργασίας. Ειδικότερα, το ελάχιστο ποσό για την κάλυψη του κόστους τηλεργασίας που προκαλείται στον εργαζόμενο, καθορίζεται με απόφαση του Υπουργού Εργασίας (σχετική η αριθ. 98490/2-12-2021 ΥΑ).

Η τηλεργασία μπορεί να παρέχεται κατά πλήρη, μερική ή εκ περιτροπής απασχόληση, αυτοτελώς ή σε συνδυασμό με απασχόληση στις εγκαταστάσεις τους εργοδότη. Το ωράριο καθώς και η αναλογία τηλεργασίας και εργασίας στις εγκαταστάσεις του εργοδότη δηλώνονται στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ.

Οι τηλεργαζόµενοι απολαμβάνουν τα ίδια δικαιώματα με τους συγκρίσιμους εργαζομένους μέσα στις εγκαταστάσεις της επιχείρησης, ενώ ο εργοδότης οφείλει να σέβεται την ιδιωτική ζωή του τηλεργαζόμενου. Για το λόγο αυτό απαγορεύεται η χρήση της κάμερας (web cam) με σκοπό τον έλεγχο της απόδοσης του εργαζόμενου.

Στην Ελλάδα, το ευέλικτο ωράριο εργασίας επιτρέπει στους εργαζομένους να προσαρμόζουν το ωράριό τους εντός ενός πλαισίου που καθορίζεται από τον εργοδότη, με διατήρηση του συνολικού εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας (συνήθως 40 ώρες). Η εφαρμογή του ευέλικτου ωραρίου μπορεί να περιλαμβάνει τη μεταφορά ωρών εργασίας, τηλεργασία, ή μερική απασχόληση, ανάλογα με τις ανάγκες του εργαζομένου και τις δυνατότητες της επιχείρησης.

Δικαίωμα στην αποσύνδεση

Σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 67, παρ. 10 του Ν. 4808/2021, ο τηλεργαζόμενος έχει δικαίωμα αποσύνδεσης, το οποίο συνίσταται στο δικαίωμά του να απέχει πλήρως από την παροχή της εργασίας του και ιδίως, να μην επικοινωνεί ψηφιακώς και να μην απαντά σε τηλεφωνήματα, μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή σε οποιασδήποτε μορφής επικοινωνία εκτός ωραρίου εργασίας και κατά τη διάρκεια των νόμιμων αδειών του.

Τα τεχνικά και οργανωτικά μέσα, που απαιτούνται για να εξασφαλίσουν την αποσύνδεση του τηλεργαζομένου από τα ψηφιακά εργαλεία επικοινωνίας και εργασίας, αποτελούν υποχρεωτικούς όρους της σύμβασης τηλεργασίας και συμφωνούνται μεταξύ του εργοδότη και των εκπροσώπων των εργαζομένων στην επιχείρηση ή εκμετάλλευση. Σε περίπτωση έλλειψης συμφωνίας, τα παραπάνω καθορίζονται από τον εργοδότη και γνωστοποιούνται από αυτόν σε όλους τους εργαζόμενους. Απαγορεύεται κάθε δυσμενής διάκριση σε βάρος τηλεργαζομένου, επειδή άσκησε το δικαίωμα αποσύνδεσης.