Νέα τεχνολογία «διαβάζει» τις σκέψεις ατόμων που δεν μπορούν να μιλήσουν
Πρωτοποριακή διάταξη μετατρέπει τη σκέψη σε λέξεις, δίνοντας φωνή σε ανθρώπους με σοβαρά εγκεφαλικά.
Ερευνητές του Πανεπιστημίου Στάνφορντ ανέπτυξαν μια πρωτοποριακή τεχνολογία που μπορεί να αποκωδικοποιήσει την «εσωτερική ομιλία», δηλαδή τις σκέψεις που δεν εκφράζονται ποτέ φωναχτά. Στη μελέτη που δημοσιεύεται στο περιοδικό Cell, αναφέρεται εντυπωσιακή ακρίβεια έως και 74%, σε ανθρώπους που έχουν χάσει τη δυνατότητα ομιλίας λόγω ασθενειών όπως η ALS ή μετά από σοβαρά εγκεφαλικά επεισόδια.
Όπως αναφέρεται στο The Brighter Side News, οι ερευνητές εξηγούν ότι για πρώτη φορά κατάφεραν να συνδέσουν συγκεκριμένα σήματα του εγκεφάλου με την ομιλία, κάτι που μέχρι σήμερα θεωρούνταν εξαιρετικά δύσκολο. Για όσους αντιμετωπίζουν βαριές νευρολογικές παθήσεις, η δυνατότητα να επικοινωνούν μόνο με τη σκέψη τους, χωρίς καμία μυϊκή κίνηση, μπορεί να αλλάξει ριζικά την ποιότητα ζωής τους. Σε αντίθεση με τα υπάρχοντα βοηθήματα, που απαιτούν προσπάθεια να σχηματίσει κανείς λέξεις ή να κινήσει τα μάτια, αυτή η προσέγγιση υπόσχεται φυσικότερη και ταχύτερη επικοινωνία.
Από τον εγκέφαλο στην οθόνη
Μέχρι σήμερα αυτές οι διατάξεις (διεπαφές) που συνδέουν εγκέφαλο και υπολογιστή χρησιμοποιούνταν κυρίως για τον έλεγχο ρομποτικών μελών ή υπολογιστικών συστημάτων, επιτρέποντας σε παράλυτους ασθενείς να έχουν μια μορφή ανεξαρτησίας. Οι συσκευές αυτές είχαν καταφέρει να μετατρέψουν απόπειρες ομιλίας σε κείμενο, ώστε ο χρήστης να επικοινωνεί πιο γρήγορα. Ωστόσο, η διαδικασία εξακολουθούσε να απαιτεί προσπάθεια σχηματισμού λέξεων. Η ομάδα του Στάνφορντ αναρωτήθηκε αν θα μπορούσε να παρακαμφθεί ακόμη και αυτό το στάδιο. Αν δηλαδή αρκεί μόνο η σκέψη, χωρίς να προσπαθεί κανείς να μιλήσει, τότε η επικοινωνία γίνεται απλούστερη και πιο φυσική. Για να το ελέγξουν, εμφύτευσαν μικροηλεκτρόδια στον εγκεφαλικό φλοιό τεσσάρων ασθενών με πλήρη παράλυση. Οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να φανταστούν ότι λένε ορισμένες λέξεις ή να προσπαθήσουν να τις προφέρουν, επιτρέποντας στους επιστήμονες να συγκρίνουν τα εγκεφαλικά μοτίβα.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η ομιλία ενεργοποιεί σε μεγάλο βαθμό τις ίδιες περιοχές του εγκεφάλου με την απόπειρα ομιλίας. Αν και τα σήματα είναι πιο ασθενή, είναι αρκετά καθαρά ώστε οι αλγόριθμοι τεχνητής νοημοσύνης να τα αναγνωρίζουν. Με αυτόν τον τρόπο, το σύστημα μπορούσε να «διαβάσει» σιωπηλές προτάσεις από ένα λεξιλόγιο έως και 125.000 λέξεων, με ποσοστά επιτυχίας που ξεπερνούσαν κάθε προηγούμενη προσπάθεια.
Ηθικά διλήμματα και προστασία ιδιωτικότητας
Η εξέλιξη αυτή, ωστόσο, θέτει και ηθικά ζητήματα. Αν μια τεχνολογία μπορεί να αποκωδικοποιεί σκέψεις, πώς εξασφαλίζεται ότι δεν θα διαβάσει κάτι που ο χρήστης δεν θέλει να αποκαλύψει; Η λύση που προτάθηκε ήταν η εισαγωγή ενός «κωδικού πρόσβασης». Το σύστημα ενεργοποιείται μόνο όταν ο χρήστης σκέφτεται μια προκαθορισμένη λέξη-κλειδί. Στα πειράματα η μέθοδος αυτή είχε επιτυχία πάνω από 98%, προσφέροντας ένα σημαντικό δίχτυ ασφαλείας για την προστασία των προσωπικών δεδομένων.
Παρά την εντυπωσιακή πρόοδο, η πλήρης μετάφραση ελεύθερης εσωτερικής ομιλίας χωρίς λάθη παραμένει ακόμη μακρινός στόχος. Οι επιστήμονες τονίζουν ότι απαιτούνται πιο εξελιγμένοι αισθητήρες και ισχυρότεροι αλγόριθμοι για να γίνει πραγματικότητα. Ωστόσο, τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα δίνουν ελπίδα ότι μια μέρα άνθρωποι που δεν μπορούν να μιλήσουν θα έχουν τη δυνατότητα να επικοινωνούν τόσο φυσικά όσο και σε μια κανονική συνομιλία.
