Penelope: Η AI φοιτήτρια influencer που μας «μιλά» για την καθημερινότητα των τυφλών συνανθρώπων μας

Να σας συστήσουμε την Penelope: μια 20χρονη φοιτήτρια, influencer στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η οποία μέσα από τις αναρτήσεις της μάς παρουσιάζει την καθημερινότητά της. Η Penelope σταδιακά χάνει την όρασή της, οπότε η καθημερινότητα αυτή είναι γεμάτη προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει. Ο χαρακτήρας της Penelope είναι ψηφιακός και πίσω από αυτόν βρίσκεται μια ομάδα νέων ανθρώπων με και χωρίς αναπηρία, που αξιοποιούν την τεχνητή νοημοσύνη για να μας ευαισθητοποιήσουν γύρω από την τυφλότητα.

Την Penelope (@penelope.pop_) δημιούργησε η ομάδα Pop2See, με στόχο να εξοικειώσει το κοινό με την τυφλότητα, να εξηγήσει βασικά πράγματα για τη ζωή των ατόμων με οπτική αναπηρία και να ευαισθητοποιήσει γύρω από την προσβασιμότητα.

Σύμφωνα με την ιστορία που παρουσιάζεται, η Penelope ζει μόνη της και είναι πολύ δραστήρια: σπουδάζει, γυμνάζεται, χορεύει και καθώς χάνει την όρασή της σταδιακά στο τέλος του Λυκείου λόγω της μελαγχρωστικής αμφιβληστροειδοπάθειας από την οποία πάσχει, προσπαθεί να προσαρμοστεί στη νέα της πραγματικότητα: να μάθει να χρησιμοποιεί λευκό μπαστούνι, να έχει σκύλο-οδηγό, να ταξιδεύει, να μαγειρεύει.

«Η αναπηρία δεν είναι ανικανότητα»

«Φτιάξαμε τον ψηφιακό χαρακτήρα της Penelope με τέτοιο τρόπο, ώστε να μην φαίνεται η τυφλότητα, γιατί ένα από τα μηνύματα που θέλουμε να περάσουμε είναι ότι η αναπηρία δεν είναι πάντα ορατή», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Αλίκη Ράγκου, συνιδρύτρια της ομάδας. Όπως προσθέτει η ίδια, «παρόλο που είναι ψηφιακή περσόνα, η Penelope είναι μια μείξη των κοριτσιών της ομάδας μιλώντας για πράγματα που θα ανεβάζαμε όλες στο προφίλ μας».

«Η αναπηρία δεν είναι ανικανότητα και αυτό είναι ένα μήνυμα που περνάει η Penelope, με βάση το οποίο έχουν δομηθεί όλα τα ποστ της ιστορίας της. Προσπαθούμε μέσω αυτής της AI influencer να σπάσουμε τα στερεότυπα γύρω από την αναπηρία», τονίζει η φιλόλογος, κειμενογράφος και μέλος της ομάδας, Τζουλιάνα Μπούσι. Συνεργάτιδα της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας «Με Άλλα Μάτια» σε εκπαιδεύσεις προσβασιμότητας και τυφλή η ίδια, η Τζουλιάνα είναι μέλος των Pop2See και συνεργάζεται με την πρότζεκτ μάνατζερ, Τζίλντα Μαζαράκη, προκειμένου με τη βοήθεια της δικής της βιωμένης εμπειρίας να γράψουν τις ιστορίες που ανεβαίνουν στο Instagram. «Είναι πολύ σημαντικό να γίνονται πράγματα για τα ανάπηρα άτομα με τα ίδια τα ανάπηρα άτομα και αυτή θεωρώ ότι είναι η πολύ μεγάλη αξία της ομάδας μας», προσθέτει η κ. Μπούσι.

«Μέσα από την Penelope θέλουμε να αλλάξουμε το πώς βλέπουμε την αναπηρία, με έναν πιο άμεσο και μοντέρνο τρόπο και να δημιουργήσουμε όλοι μαζί μια κοινωνία πιο συμπεριληπτική», επισημαίνει από την πλευρά της η Τζίλντα Μαζαράκη.

Έναν χρόνο πριν από την Penelope είχε προηγηθεί ένα πιλοτικό πρότζεκτ της ομάδας σε συνεργασία με την τυφλή influencer στο Instagram και το TikTok, Άννα Μπαλάν, στο οποίο παρουσίαζαν μια σειρά από βίντεο στο TikTok για θεματικές σχετικά με την τυφλότητα. Η επιτυχία του εγχειρήματος τούς οδήγησε στην απόφαση να συνεχίσουν την προσπάθεια ευαισθητοποίησης του κοινού.

Εφαρμογή για τυφλούς

Η Penelope δεν είναι η μόνη δραστηριότητα της ομάδας Pop2See. Πρόσφατα ανέπτυξαν την ομότιτλη εφαρμογή τους, που είναι διαθέσιμη δωρεάν σε κινητά Android και iOS. Στόχος της εφαρμογής είναι να διευκολύνει την καθημερινότητα των ανθρώπων με απώλεια όρασης. Η ομάδα εκπαιδεύει το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης, ώστε να αναγνωρίζει πληροφορίες επάνω σε συσκευασίες προϊόντων και φαρμάκων και συγχρόνως συνεργάζεται με εταιρείες για να τους παρέχουν εξειδικευμένες πληροφορίες για τα προϊόντα αυτά. Επίσης, μέσα από την εφαρμογή παρέχουν σε τυφλούς χρήστες πλοήγηση σε χώρους, όπως πανεπιστήμια (ήδη υπάρχει συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου), εμπορικά κέντρα και σούπερ μάρκετ.

Η startup εταιρεία ξεκίνησε ως ομάδα ρομποτικής το 2021 από την Αλίκη Ράγκου και τον Κωνσταντίνο Μαζαράκη, μαθητές Λυκείου τότε στην Πάτρα, και τον μηχανικό υπολογιστών και επιχειρηματία, Σπύρο Τσουκαλά, συνιδρυτές και οι τρεις της εταιρείας. «Όταν κάποια στιγμή έσπασαν τα γυαλιά μου και δυσκολευόμουν στο σχολείο χωρίς αυτά διαπίστωσα τις δυσκολίες που έχουν άνθρωποι με προβλήματα όρασης και αποφασίσαμε με την ομάδα να ασχοληθούμε με τους μαθητές που έχουν απώλεια όρασης και έχουν ακόμα πιο δύσκολη καθημερινότητα», περιγράφει η Αλίκη στο ΑΠΕ-ΜΠΕ. Έναν χρόνο αργότερα η ομάδα κέρδισε το αργυρό μετάλλιο στην Παγκόσμια Ολυμπιάδα Ρομποτικής (WRO) της Γερμανίας με μια συσκευή για τυφλούς μαθητές που «μετέφραζε» σε γραφή Μπράιγ πληροφορίες που εντόπιζε. Η εξέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης οδήγησε τα μέλη της ομάδας, φοιτητές πλέον στην πλειοψηφία τους, στην απόφαση να συνεχίσουν την ιδέα αντικαθιστώντας το hardware με μια εφαρμογή υποστήριξης ανθρώπων με απώλεια όρασης.

Η Τζουλιάνα Μπούσι θυμάται πώς ένας πόνος στο αυτί της σε ένα ταξίδι της ομάδας Pop2See στην Πορτογαλία για να συμμετάσχουν σε φοιτητικό διαγωνισμό κοινωνικής επιχειρηματικότητας, την οδήγησε σε νοσοκομείο της Λισαβόνας, όπου δυσκολεύτηκε να βρει τα επείγοντα. «Είναι πολύ δύσκολο σε χώρους που δεν έχω ξαναπάει να μην υπάρχει καμία προσβασιμότητα για τυφλούς ανθρώπους. Η δυσκολία ξεκινάει από το πώς θα πάω μέχρι τι έχει μέσα τελικά αυτός ο χώρος όταν φτάσω εκεί. Και θα πρέπει να βρω 500 ανθρώπους να ρωτήσω και να μην μου απαντάνε ή να μου απαντάνε καλοπροαίρετα αλλά λάθος ή τελικά γιατί να είμαι υποχρεωμένη να πρέπει να βασιστώ σε κάποιον και να μην είμαι αυτόνομη. Οι καθολικά προσβάσιμοι χώροι είναι ελάχιστοι και όταν νομίζεις ότι υπάρχει προσβάσιμος χώρος, δεν είναι έτσι, απλά έχεις πάει 100 φορές και τον έχει μάθει απ' έξω», εξηγεί.

Το βίωμα της Τζουλιάνας ήταν μία από τις πηγές έμπνευσης της ομάδας για τη σημερινή εφαρμογή και όπως λέει η ίδια χαρακτηριστικά «οι δυσκολίες μου ξεκινάνε από την ώρα που κλείνω την πόρτα του σπιτιού μου, από την ώρα που βγαίνω στον δρόμο. Και σίγουρα πάνω σε αυτό έχω ζητήσει πράγματα για την εφαρμογή και έχουμε βάλει στόχους να υλοποιήσουμε κάποια πράγματα πάνω σε αυτό».

Όλες οι δράσεις της ομάδας Pop2See κατευθύνονται σε επίπεδο συμβουλευτικής από focus groups ανάπηρων ατόμων που συντονίζει η ΑΜΚΕ «Με Άλλα Μάτια». Μέντορας της επιχείρησης είναι και ο ιδρυτής της ΑΜΚΕ, δικηγόρος, Βαγγέλης Αυγουλάς.

«Συνεργαζόμαστε με την τυφλή κοινότητα και καταγράφουμε τις ανάγκες τους και για κάθε μία από αυτές, ανάλογα και με το πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι τεχνολογικά, δημιουργούμε πιλοτικές λύσεις. Συνοψίζοντας τα σημαντικότερα προβλήματά τους διαπιστώσαμε ότι αυτά είναι η έλλειψη πρόσβασης σε πληροφορίες, με σημαντική προτεραιότητα την έλλειψη μεταγραφής πληροφοριών των φαρμάκων σε γραφή Μπράιγ, η δυσκολία πλοήγησης στους χώρους, και ταυτόχρονα η έλλειψη συνειδητοποίησης από τους βλέποντες της ύπαρξης τυφλότητας και των προβλημάτων προσβασιμότητας που έχουν», τονίζει ο Σπύρος Τσουκαλάς από την ομάδα Pop2See.