ΟΗΕ: 250 εκατ. άνθρωποι εκτοπίστηκαν την τελευταία δεκαετία λόγω κλιματικής κρίσης

Το αποτύπωμα της κλιματικής αλλαγής στην ζωή των ανθρώπων γίνεται σαφές από ένα σημαντικό στοιχείο: 250 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο αναγκάστηκαν να αφήσουν τα σπίτια τους την τελευταία δεκαετία λόγω των καταστροφών που σχετίζονται με το κλίμα. Αυτό μεταφράζεται σε 70.000 ανθρώπους τη μέρα, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε η υπηρεσία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR).

Πλημμύρες, καταιγίδες, ξηρασία και ακραία ζέστη είναι μερικές από τις καιρικές συνθήκες που προκαλούν συγκρούσεις και εκτοπισμούς, μαζί με καταστροφές που εξελίσσονται αργά, όπως η ερημοποίηση, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας και η καταστροφή των οικοσυστημάτων, οι οποίες απειλούν την ασφάλεια των τροφίμων και του νερού.

Στα μέσα του 2025, 117 εκατομμύρια άνθρωποι εκτοπίστηκαν λόγω πολέμου, βίας και διώξεων – μια σοβαρή κρίση ανθρωπίνων δικαιωμάτων που επιδεινώνεται ραγδαία λόγω της κλιματικής έκτακτης ανάγκης. Η UNHCR δήλωσε ότι η κλιματική κρίση αποτελεί «πολλαπλασιαστή κινδύνου» που εκθέτει και επιδεινώνει τις υπάρχουσες ανισότητες και αδικίες, συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεων των συγκρούσεων, της βίας και των αναγκαστικών εκτοπισμών εντός και εκτός συνόρων, επισημαίνει ο Guardian.

Τριπλάσιος ο αριθμός των χωρών με εκτοπισμένους λόγω συγκρούσεων και καταστροφών

Ο αριθμός των χωρών που αναφέρουν εκτοπισμούς λόγω συγκρούσεων και καταστροφών έχει τριπλασιαστεί από το 2009, σύμφωνα με την έκθεση No Escape II: The Way Forward, τη δεύτερη μεγάλη έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες σχετικά με τις επιπτώσεις των κλιματικών προσφύγων, που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα. Ωστόσο, οι ευάλωτες και πληγείσες από συγκρούσεις χώρες που φιλοξενούν πρόσφυγες λαμβάνουν μόνο το ένα τέταρτο της χρηματοδότησης για το κλίμα που χρειάζονται.

Οι πρόσφυγες και οι εκτοπισμένοι, που συχνά ζουν σε επισφαλείς φυσικές και πολιτικές συνθήκες, είναι από αυτούς που πλήττονται πιο πολύ από την κλιματική κρίση, παρά το γεγονός ότι συμβάλλουν ελάχιστα στις αιτίες της.

Τον Μάιο του 2024, καταστροφικές πλημμύρες στην πολιτεία Ρίο Γκράντε ντο Σουλ της Βραζιλίας προκάλεσαν το θάνατο 181 ανθρώπων και ζημιές δισεκατομμυρίων δολαρίων. Οι πλημμύρες προκάλεσαν τον εκτοπισμό 580.000 ανθρώπων, μεταξύ των οποίων 43.000 ευάλωτοι πρόσφυγες από τη Βενεζουέλα, την Αϊτή και την Κούβα, οι οποίοι ζούσαν σε μερικές από τις πιο πληγείσες από τις πλημμύρες περιοχές της περιοχής, σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR). Ένα χρόνο νωρίτερα, ο κυκλώνας Mocha – η πιο καταστροφική καταιγίδα που έπληξε τη Μιανμάρ τα τελευταία χρόνια – έπληξε την πολιτεία Ρακίν, όπου 160.000 άτομα της εθνοτικής ομάδας των Ροχίνγκια ζούσαν σε υπερπλήρη καταυλισμούς από το 2012.

Το 2024, το ένα τρίτο όλων των καταστάσεων έκτακτης ανάγκης που κήρυξε η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες αφορούσε πλημμύρες, ξηρασία, πυρκαγιές και άλλα ακραία καιρικά φαινόμενα που έπληξαν άτομα που εκτοπίστηκαν λόγω πολέμου. Τα τρία τέταρτα των προσφύγων και άλλων εκτοπισμένων ατόμων ζουν σήμερα σε χώρες που αντιμετωπίζουν υψηλό ή ακραίο κίνδυνο από κλιματικές καταστροφές, με τις επαναλαμβανόμενες εκτοπίσεις να γίνονται όλο και πιο συχνές.

Σχεδόν οι μισοί εκτοπισμένοι άνθρωποι στον κόσμο αντιμετωπίζουν συγκρούσεις και κλιματικές επιπτώσεις σε πολιτικά ευάλωτες χώρες, όπως το Σουδάν, η Συρία, η Αϊτή, η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, ο Λίβανος, η Μιανμάρ και η Υεμένη. Αυτές οι χώρες συμβάλλουν ελάχιστα στις παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, αλλά έχουν περιορισμένη πρόσβαση στη χρηματοδότηση για το κλίμα και στις λύσεις που απαιτούνται για την προσαρμογή.

Χωρίς ριζικές ενέργειες για τον περιορισμό της κλιματικής καταστροφής και τη βοήθεια των φτωχών χωρών να προσαρμοστούν, η κατάσταση είναι πιθανό να επιδεινωθεί σημαντικά, προειδοποιεί η έκθεση της UNHCR.

Έκκληση στην Cop30

Το UNHRC καλεί τους διαπραγματευτές για το κλίμα στο Cop30 στη Βραζιλία να δώσουν προσοχή σε αυτόν τον σε μεγάλο βαθμό αγνοημένο και ταχέως αυξανόμενο πληθυσμό.

Ο Filippo Grandi, Ύπατος Αρμοστής των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες, δήλωσε: «Οι περικοπές στη χρηματοδότηση περιορίζουν σοβαρά την ικανότητά μας να προστατεύσουμε τους πρόσφυγες και τις εκτοπισμένες οικογένειες από τις επιπτώσεις των ακραίων καιρικών φαινομένων. Αν θέλουμε σταθερότητα, πρέπει να επενδύσουμε εκεί όπου οι άνθρωποι διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο. Για να αποφευχθεί περαιτέρω εκτόπιση, η χρηματοδότηση για το κλίμα πρέπει να φτάσει στις κοινότητες που ήδη ζουν στο χείλος του γκρεμού.

Δεν μπορούν να αφεθούν μόνες τους. Αυτή η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή πρέπει να οδηγήσει σε πραγματικές ενέργειες, όχι σε κενές υποσχέσεις».