Ουκρανία: Σε διπλωματικό αναβρασμό η Ευρώπη - Στη Γενεύη οι διαβουλεύσεις για το σχέδιο Τραμπ

Ένας έντονος κύκλος διπλωματικών επαφών βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, καθώς σήμερα στη Γενεύη πραγματοποιούνται κρίσιμες συνομιλίες για το ειρηνευτικό σχέδιο του Ντόναλντ Τραμπ σχετικά με τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία.

Σύμβουλοι εθνικής ασφάλειας από Γαλλία, Βρετανία και Γερμανία συμμετέχουν σε συνάντηση με εκπροσώπους της ΕΕ, των ΗΠΑ και της Ουκρανίας, με σκοπό να εξεταστεί η πρόταση της Ουάσιγκτον. Οι πληροφορίες προέρχονται από αξιωματούχους που βρίσκονται στο περιθώριο της συνόδου κορυφής της G20 στο Γιοχάνεσμπουργκ.

Οι τρεις ευρωπαϊκές χώρες συνεργάζονται στενά μέσω της άτυπης συμμαχίας E3. Αμερικανική πηγή ανέφερε στο Reuters ότι ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Ντάνιελ Ντρίσκολ, βρίσκεται ήδη στη Γενεύη από χθες, ενώ ο ειδικός απεσταλμένος Στιβ Γουίτκοφ και ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο αναμένονται να φτάσουν σήμερα. Την Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα εκπροσωπήσει ο επικεφαλής του γραφείου της προέδρου, Μπιόρν Ζάιμπερτ.

Σκληρές διαπραγματεύσεις στη Γενεύη

Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αντιμετωπίζουν το αμερικανικό σχέδιο με έντονη επιφύλαξη, εκφράζοντας ανησυχίες ότι, στη σημερινή του μορφή, κλίνει υπέρ της Μόσχας και ενδεχομένως να οδηγήσει σε επικύρωση εδαφικών κατακτήσεων που έγιναν διά της βίας.

Οι σύμμαχοι της Ουκρανίας στην Ευρώπη αναμένεται να ασκήσουν ισχυρές πιέσεις στην αμερικανική αντιπροσωπεία, κυρίως ως προς την πρόταση για παραχώρηση εδαφών στο Ντονμπάς. Η βασική ευρωπαϊκή θέση είναι ότι καμία ειρηνευτική συμφωνία δεν μπορεί να περιλαμβάνει μόνιμη αλλαγή συνόρων υπό την απειλή όπλων. Προωθούν, αντίθετα, μια εκεχειρία πάνω στη σημερινή γραμμή επαφής, χωρίς αυτό να θεωρηθεί οριστική λύση, αλλά ως προσωρινή βάση για συνέχιση των συνομιλιών.

Οι φόβοι τους δεν είναι αδικαιολόγητοι: η παραχώρηση εδαφών θα μπορούσε να δώσει ώθηση στον Βλαντιμίρ Πούτιν να επεκτείνει περαιτέρω τις επιδιώξεις του, με σοβαρές επιπτώσεις για τη συνολική ασφάλεια της Ευρώπης. Όπως προειδοποίησε ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς, μια πιθανή κατάρρευση της Ουκρανίας «θα είχε τεράστιες συνέπειες για ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο».

Το κλίμα ανησυχίας ήταν εμφανές και στη G20, όπου περισσότεροι από δώδεκα ηγέτες από Ευρώπη, Ιαπωνία και Καναδά συζήτησαν με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Σε κοινή τους δήλωση υπογράμμισαν ότι το σχέδιο Τραμπ μπορεί να αποτελέσει αφετηρία, αλλά χρειάζεται σημαντικές αλλαγές — κυρίως ως προς τους περιορισμούς στην ουκρανική στρατιωτική ισχύ. Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν σημείωσε πως το σχέδιο αποτελεί μεν βάση συζήτησης, όχι όμως μια ολοκληρωμένη πρόταση ειρήνης.
Κεντρικό σημείο διαφωνίας είναι το μέγεθος του ουκρανικού στρατού. Σύμφωνα με πηγή που γνωρίζει το ευρωπαϊκό προσχέδιο αντιπρότασης και μίλησε στο Bloomberg, δεν μπορεί να γίνει δεκτός κανένας περιορισμός που θα επηρέαζε τη μελλοντική ασφάλεια της Ουκρανίας.

Ο πρόεδρος της Φινλανδίας, Αλεξάντερ Στουμπ, ο οποίος έχει απευθείας δίαυλο επικοινωνίας με την Ουάσιγκτον, δήλωσε ότι οι Ευρωπαίοι ενημερώθηκαν εκ των υστέρων για το σχέδιο και εξέφρασε ανοιχτά τις αντιρρήσεις του.

«Το ειρηνευτικό σχέδιο είναι ελλιπές και αντιφατικό», είπε στο φινλανδικό δίκτυο YLE. «Στη σημερινή του μορφή έχει σοβαρές αδυναμίες και δεν πρόκειται να εγκριθεί».

Κατηγορηματικό το Στέιτ Ντιπάρτμεντ

Ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας Μάρκο Ρούμπιο επέμεινε χθες βράδυ στο ότι το σχέδιο για την επίλυση της σύγκρουσης στην Ουκρανία που ανακοινώθηκε αυτή την εβδομάδα έχει συνταχτεί όντως από τις ΗΠΑ και δεν αντανακλά απλά και μόνο αξιώσεις της Ρωσίας, όπως κατήγγειλαν Αμερικανοί γερουσιαστές.

Ο υπουργός Εξωτερικών, που αναμένεται σήμερα στη Γενεύη για συνομιλίες με ευρωπαίους και ουκρανούς αξιωματούχους, αντέκρουσε έτσι όσα ανέφεραν τρεις Αμερικανοί γερουσιαστές, σύμφωνα με τους οποίους το κείμενο ενστερνίζεται απόλυτα αξιώσεις της Ρωσίας.

«Η ειρηνευτική πρόταση συντάχθηκε από τις ΗΠΑ», αντέτεινε ο ΥΠΕΞ Ρούμπιο μέσω X. Το κείμενο «προσφέρεται ως ισχυρό πλαίσιο για τις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις. Βασίζεται σε στοιχεία που συνεισέφερε η ρωσική πλευρά, αλλά και σε προηγούμενες και συνεχιζόμενες συνεισφορές της Ουκρανίας», πρόσθεσε.

Νωρίτερα, ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Τόμι Πίγκοτ ανέφερε μέσω X, αντιδρώντας στις δηλώσεις τριών μελών της Γερουσίας, πως αυτό που υποστήριξαν είναι «κατάφωρα ψευδές».

Τα τρία μέλη της αμερικανικής άνω Βουλής --ο ρεπουμπλικάνος Μάικ Ράουντς, ο ανεξάρτητος Άνγκους Κινγκ και η δημοκρατική Τζιν Σαχίν-- υποστήριξαν ότι ο Μάρκο Ρούμπιο τους είπε ότι το έγγραφο δεν εκφράζει επίσημες θέσεις των ΗΠΑ, είναι απλώς αφετηρία για συνομιλίες, που περιέχει «κατάλογο ρωσικών επιθυμιών».

«Ο υπουργός Ρούμπιο μας τηλεφώνησε το απόγευμα. Νομίζω πως μας εξήγησε πολύ καθαρά ότι γίναμε αποδέκτες πρότασης που διαβιβάστηκε από έναν από τους αντιπροσώπους μας. Δεν πρόκειται για δική μας σύσταση. Δεν πρόκειται για δικό μας σχέδιο ειρήνης», ανέφερε χαρακτηριστικά ο γερουσιαστής Ράουντς.

Ο κ. Ρούμπιο αναμένεται σήμερα στη Γενεύη, μαζί με τον διπλωματικό απεσταλμένο του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, τον Στιβ Γουίτκοφ, για συνομιλίες με τους Ουκρανούς και τους Ευρωπαίους, που δεν έκρυψαν την ανησυχία τους για το σχέδιο των 28 σημείων.

Το έγγραφο, που δημοσιοποιήθηκε από διάφορα ΜΜΕ, συμπεριλαμβανομένου του AFP, επαναλαμβάνει αξιώσεις-κλειδιά της Μόσχας, ιδίως την εκχώρηση εδαφών της Ουκρανίας στη Ρωσία, τη μείωση του μεγέθους του στρατού της, την οριστική εγκατάλειψη της προσπάθειας να ενταχθεί στο NATO. Προσφέρει επίσης δυτικές εγγυήσεις ασφαλείας στο Κίεβο για να προληφθεί οποιαδήποτε νέα ρωσική επίθεση.

Ο Αμερικανός πρόεδρος Τραμπ έδωσε προθεσμία ως την 27η Νοεμβρίου, την ημέρα της γιορτής των Ευχαριστιών, στον ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι για να απαντήσει στην πρόταση.

Ωστόσο χθες ο ρεπουμπλικάνος απάντησε μονολεκτικά «όχι» όταν του τέθηκε η ερώτηση αν το σχέδιο για την επίλυση της σύγκρουσης είναι η «τελευταία προσφορά» της Ουάσιγκτον.

«Προσπαθούμε να τερματίσουμε» τον πόλεμο, «με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο, πρέπει να τελειώσει» η σύρραξη, που γενικεύτηκε με την εισβολή των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων στην ουκρανική επικράτεια την 24η Φεβρουαρίου 2022, επέμεινε ο Αμερικανός πρόεδρος, χωρίς να υπεισέλθει σε λεπτομέρειες.