Παγκόσμια Ημέρα Ημικρανίας: Περίπου 1 εκατομμύριο Έλληνες ζουν με τον βασανιστικό πόνο

Νιώθεις ότι το κεφάλι σου θα εκραγεί, ο πόνος είναι αφόρητος και μπορεί να επεκτείνεται στο μάτι, τον κρόταφο ή ακόμη και τον αυχένα. Κι αυτό μπορεί να είναι ένα καθημερινό βασανιστήριο. Δεν είσαι ο μόνος. 

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Συλλόγου Ασθενών με Ημικρανία και Κεφαλαλγία Ελλάδος, περίπου 1.000.000 ενήλικοι Έλληνες ζουν με την ημικρανία. Πρόκειται για μια σύνθετη, χρόνια νευρολογική διαταραχή που προκαλεί εξουθενωτικούς πονοκεφάλους και -πολλές φορές- καθημερινή δυσλειτουργία στους πάσχοντες.

Περίπου 10 σε κάθε 100 ανθρώπους και των δύο φύλων πάσχουν από ημικρανία, ενώ ειδικά για τις γυναίκες τα ποσοστά αγγίζουν τις 18-20 στις κάθε 100 γυναίκες.

Η ημικρανία μάλιστα, αποτελεί τη δεύτερη αιτία αναπηρίας παγκοσμίως και την πρώτη για γυναίκες 15-49 ετών, γεγονός που υπογραμμίζει το τεράστιο κοινωνικό φορτίο που φέρει.

Εξίσου σημαντικό είναι και το οικονομικό αποτύπωμά της, με απώλειες έως 13% σε παραγωγικές ημέρες εργασίας (absenteeism) και έως 48% σε μειωμένη παραγωγικότητα (presenteeism). Είναι χαρακτηριστικό το εύρημα της μελέτης WifOR 2025 αναφορικά με τον κοινωνικοοικονομικό αντίκτυπο της ημικρανίας, που εκτιμάται ότι κυμαίνεται από 35 δισ. ευρώ (Τσεχία) έως 557 δισ. ευρώ (Γερμανία).

Ανησυχητικό είναι εξάλλου, ότι παρά την υψηλή της συχνότητα και τον τεκμηριωμένο δυσμενή προσωπικό, κοινωνικό και οικονομικό αντίκτυπο, η ημικρανία παραμένει ακόμα υποδιαγνωσμένη, υποθεραπευμένη και υποχρηματοδοτούμενη τόσο στην Ευρώπη, όσο και στην Ελλάδα.

Τα παραπάνω στοιχεία έρχονται από τον Σύλλογο Ασθενών με Ημικρανία και Κεφαλαλγία Ελλάδος με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ημικρανίας, που είναι στις 11 Σεπτεμβρίου. Ο Σύλλογος καλεί την Πολιτεία να θέσει την ημικρανία σε προτεραιότητα, αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες και προωθώντας άμεσα μεταρρυθμίσεις για την έγκαιρη διάγνωση, τη στήριξη των ασθενών και την πρόσβασή τους σε καινοτόμες θεραπείες, που μπορούν να μειώσουν σημαντικά το δυσβάσταχτο φορτίο της νόσου, σε όλα τα πεδία.

Τι είναι η ημικρανία

Όπως τονίζεται σε άρθρο των Δρ. Μιχάλη Βικελή και Δρ. Μανώλη Δερμιτζάκη για το kefalalgies.gr, ο πόνος της ημικρανίας είναι συνήθως πολύ έντονος ως και βασανιστικός, στη μία ή και τις δύο πλευρές του κεφαλιού. Συχνά η εντόπιση αλλάζει, δηλαδή πονάει άλλοτε η μία πλευρά του κεφαλιού, άλλοτε η άλλη ή και όλο το κεφάλι.

Σε κάποιες περιπτώσεις, ο ημικρανικός πόνος μπορεί να εντοπίζεται πάντα στο ίδιο σημείο, στη μία πλευρά, σε όλο το κεφάλι ή και στην ινιακή/αυχενική περιοχή. Συνυπάρχει ενόχληση στο φως και τους ήχους ή τις οσμές, αλλά και πολλές φορές τάση για εμετό ή και εμετοί.

Στη διάρκεια μίας κρίσης ημικρανίας είναι συχνά αδύνατον να λειτουργήσει κανείς φυσιολογικά ή- αν το καταφέρνει- αυτό απαιτεί τεράστια προσπάθεια και αντοχή.

Και τα φαινόμενα αυτά μετά από λίγες ώρες ή και ημέρες υποχωρούν, για να επανέλθουν μετά λίγο καιρό, μέρες ή εβδομάδες.

Ο Επιστημονικός Σύμβουλος του Συλλόγου Ασθενών με Ημικρανία και Κεφαλαλγία Ελλάδος Δρ. Μιχαήλ Βικελής εξειδικευμένος στις ημικρανίες νευρολόγος, Διδάκτωρ τμήματος Ιατρικής ΕΚΠΑ, εντοπίζει σημαντικό πρόβλημα στη μη αποζημίωση των καινοτόμων φαρμάκων για το σύνολο των ημικρανικών ασθενών, επισημαίνοντας ότι απαιτείται μέριμνα με ουσιαστικές παρεμβάσεις εκ μέρους της Πολιτείας, ώστε  οι ημικρανικοί ασθενείς να λαμβάνουν όσα δικαιούνται και αξίζουν χάρη και στην πρόοδο της επιστήμης.

«Το Σύστημα Ηλεκτρονικής Προέγκρισης» όπως σημειώνει ο Δρ. Βικελής «είναι μία από τις σημαντικότερες στρεβλώσεις που εμποδίζει την πρόσβαση των ασθενών σε αποτελεσματικές θεραπείες, ακόμη και όταν κρίνεται  ιατρικά αναγκαίο να χορηγηθούν στον ασθενή από εξειδικευμένους νευρολόγους. Το Σύστημα Ηλεκτρονικής Προέγκρισης είναι μία χρονοβόρα και αποτρεπτική γραφειοκρατική διαδικασία έγκρισης των σύγχρονων προφυλακτικών θεραπειών που ευθύνεται για τον αποκλεισμό πολλών ασθενών από τις νεότερες, αποτελεσματικότερες θεραπείες.

Είναι υποχρέωση της Πολιτείας να αναθεωρήσει άμεσα και να αντιμετωπίσει την ημικρανία με συγκεκριμένο σχέδιο, ως μια νόσο με τεράστιο κοινωνικό και οικονομικό αποτύπωμα που πλήττει πολλούς συνανθρώπους μας και επιβαρύνει την ποιότητα της ζωής τους, την παραγωγικότητά τους και την καθημερινή τους δραστηριότητα. Απαιτείται η πολιτική ευθυκρισία ώστε να ευθυγραμμιστούμε, άμεσα, με τις στρατηγικές, τα πρωτόκολλα και τις πολιτικές της ΕΕ για να εξασφαλίσουμε μέσω αποτελεσματικών, σύγχρονων και γρήγορων διαδικασιών, τη δίκαιη φροντίδα για όλους τους Έλληνες ασθενείς με ημικρανία. Δυστυχώς, τα διαθέσιμα στοιχεία είναι απογοητευτικά, καθώς σήμερα περίπου μόνο 1.500 ασθενείς λαμβάνουν ανταγωνιστές CGRP, δηλαδή ποσοστό μόλις 0,25% επί του συνόλου των ασθενών με ημικρανία», κατέληξε ο Δρ. Βικελής.

Τι προκαλεί την ημικρανία

Όπως επισημαίνει ο νευρολόγος, Δρ Μανώλης Δερμιτζάκης: «Η ημικρανία δεν περιορίζεται στο μισό κεφάλι, στο μάτι ή στον κρόταφο, όπως πολλές φορές λανθασμένα πιστεύουν οι ασθενείς και καμία φορά και οι γιατροί. Μπορεί να εκδηλωθεί οπουδήποτε στο κεφάλι, στον αυχένα, και στο πρόσωπο, με παράλληλη ενόχληση στο φως, στους ήχους ή στις οσμές, και πολλές φορές με τάση για εμετό ή και εμετό. Οι έντονες κρίσεις και ο βασανιστικός παλμικός πόνος που δημιουργεί η ημικρανία οδηγούν σε σημαντική διαταραχή στην καθημερινή λειτουργικότητα των πασχόντων».

Όπως σημειώνει ο Δρ Δερμιτζάκης: «Οι παράγοντες πρόκλησης της ημικρανίας είναι απρόβλεπτοι. Πέρα από το στρες και τις ορμονικές διακυμάνσεις στις γυναίκες, παράγοντες όπως η υπνική άπνοια, το σωματικό βάρος, η έλλειψη άσκησης, η κατανάλωση καφέ ή νερού, ακόμα και το σφίξιμο των δοντιών, μπορούν να επιδεινώσουν τις κρίσεις».

Ο Δρ Δερμιτζάκης παροτρύνει τους ασθενείς να αναζητήσουν βοήθεια από ειδικούς νευρολόγους, σημειώνοντας ότι «είναι το πρώτο βήμα για την ακριβή διάγνωση. Αν και οι θεραπείες δεν είναι ριζικές, αλλά σαφώς ανακουφιστικές, με την επίσκεψη στον νευρολόγο οι ασθενείς μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά την ποιότητα της ζωής τους. Πλέον, οι θεραπευτικές επιλογές που έχουμε οι νευρολόγοι στη διάθεσή μας είναι πολύ στοχευμένες, αποτελεσματικές και ασφαλείς, χαρίζοντας στους ασθενείς μας ανακούφιση και πλήρη λειτουργικότητα».

O Ανδρέας Αργυρίου, νευρολόγος, διευθυντής ΕΣΥ ΓΝ Πατρών «Άγιος Ανδρέας», αναδεικνύει την ανησυχητική πραγματικότητα: «Δυστυχώς, λιγότερο από το 25% των ασθενών αναγνωρίζουν τα ερεθίσματα, με αποτέλεσμα πολλοί ασθενείς, έως και το 50%, να παραμένουν αδιάγνωστοι ή λανθασμένα διαγνωσμένοι. Η απάντηση σε αυτή την υποδιάγνωση και υποθεραπεία είναι η εξειδικευμένη νευρολογική φροντίδα. Οι ασθενείς που διαγιγνώσκονται από εξειδικευμένο νευρολόγο μπορούν να λάβουν την στοχευμένη, εξατομικευμένη και αποτελεσματική αντι-ημικρανική θεραπεία, η οποία μπορεί να διακόψει τον ακριβή μηχανισμό πρόκλησης της ημικρανίας, προσφέροντας την ανακούφιση που επιθυμούν οι ασθενείς, κάτι που δεν επιτυγχάνουν τα απλά παυσίπονα».