Πόσο γάλα έχουμε πραγματικά ανάγκη καθημερινά - Μύθοι και αλήθειες

Η γαλακτοκομική βιομηχανία μας λέει εδώ και δεκαετίες ότι το αγελαδινό γάλα είναι απαραίτητο για υγιή οστά και βοηθά τα παιδιά να μεγαλώσουν.

Είναι όμως το αγελαδινό γάλα πραγματικά απαραίτητο για την ανάπτυξη ενός παιδιού; Πρέπει και οι ενήλικες να το πίνουν για πιο δυνατά οστά; Πόσο γάλα και ασβέστιο χρειάζεται πραγματικά το σώμα μας;

Οι ειδικοί συμφωνούν ότι το σκέτο γάλα είναι ένα πολύ πιο θρεπτικό ρόφημα από πολλούς χυμούς που προσφέρονται στα παιδιά.

Ωστόσο, όπως επισημαίνουν στην Washington Post, το γάλα δεν είναι τόσο απαραίτητο για τη συνολική υγεία, όσο πιστεύουν πολλοί άνθρωποι.

Πόσο ασβέστιο χρειαζόμαστε πραγματικά

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της αμερικανικής εφημερίδας, αν κάποιος καταναλώνει ένα συνδυασμό υγιεινών τροφίμων, τότε πιθανότατα λαμβάνει το απαραίτητο ασβέστιο από άλλες πηγές.Το ασβέστιο βρίσκεται στα φασόλια, τα λαχανικά, τα δημητριακά ολικής αλέσεως, τα ψάρια, τους ξηρούς καρπούς, τους σπόρους, το τόφου, τα ενισχυμένα φυτικά γάλατα και τη σόγια, και φυσικά το τυρί και άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα.

Διάφοροι οργανισμοί υγείας κάνουν πολύ διαφορετικές συστάσεις για το πόσο ασβέστιο χρειαζόμαστε. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, το Υπουργείο Γεωργίας συνιστά την πρόσληψη ασβεστίου μεταξύ 1.000 και 1.300 χιλιοστόγραμμα την ημέρα για το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού και δύο έως τρία φλιτζάνια γαλακτοκομικά την ημέρα για τα περισσότερα παιδιά και ενήλικες. Αλλά ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας λέει ότι χρειάζεστε μόνο 500 mg ασβεστίου ημερησίως. Ένα φλιτζάνι αγελαδινό γάλα περιέχει περίπου 300 mg ασβεστίου.

Γενικά, κλινικές δοκιμές έχουν δείξει ότι η ανάθεση σε ενήλικες να λαμβάνουν συμπληρώματα ασβεστίου δεν μειώνει την πιθανότητα να υποστούν κατάγματα οστών. Ταυτόχρονα, μελέτες δείχνουν ότι οι χώρες με την υψηλότερη πρόσληψη γάλακτος και ασβεστίου -όπως η Σουηδία, η Δανία και άλλες χώρες στη βόρεια Ευρώπη- έχουν παραδόξως τα υψηλότερα ποσοστά καταγμάτων ισχίου.

Η πρόσληψη ασβεστίου είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη των οστών και την οστική πυκνότητα. Ωστόσο, μελέτες δείχνουν ότι το όριο δεν είναι τόσο υψηλό όσο πιστεύεται παραδοσιακά. Σε μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή, οι ερευνητές στρατολόγησαν αγόρια και κορίτσια μεταξύ 8 και 16 ετών, μερικά από τα οποία λάμβαναν τρεις μερίδες γάλα ή γαλακτοκομικά κάθε μέρα για 18 μήνες.

Η μελέτη διαπίστωσε ότι η επιπλέον πρόσληψη γαλακτοκομικών και ασβεστίου δεν είχε καμία επίδραση στην οστική πυκνότητα των παιδιών.

«Αν δεν θέλετε να καταναλώνετε γάλα ή γαλακτοκομικά, μπορείτε να καταναλώνετε φασόλια, φυλλώδη λαχανικά, εμπλουτισμένα φυτικά γάλατα και άλλες τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε ασβέστιο. Αν ανησυχείτε για το ασβέστιο», αναφέρει ο Walter Willett, καθηγητής Επιδημιολογίας και Διατροφής στη Σχολή Δημόσιας Υγείας T.H. Chan του Χάρβαρντ.

Ο ίδιος συνιστά σε όσους έχουν ιδιαίτερες ανάγκες τη λήψη συμπληρώματος ασβεστίου που περιέχει και βιταμίνη D, ώστε να απορροφάται καλύτερα.

Η δόση που συνιστά είναι 500 mg ασβεστίου με περίπου 600 IU βιταμίνης D. «Βέβαια, αν κάποιος κάνει ισορροπημένη διατροφή, τότε μάλλον δεν χρειάζεται συμπλήρωμα», δήλωσε ο Willett.

Πόσο γάλα πρέπει να πίνουν τα παιδιά

Το 2019, τέσσερις κορυφαίοι οργανισμοί υγείας, η Ακαδημία Διατροφής και Διαιτολογίας των ΗΠΑ, η Αμερικανική Ακαδημία
Παιδοδοντιατρικής, η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής και η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία, ενώθηκαν για να δημοσιεύσουν μια σύσταση συναίνεσης που αναφέρει ότι «το σκέτο νερό και το σκέτο, παστεριωμένο γάλα είναι τα δύο καλύτερα ροφήματα για παιδιά ηλικίας 5 ετών και κάτω, αλλά οι συνιστώμενες ποσότητες διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία».

• 12 μηνών ή μικρότερα: Όχι αγελαδινό γάλα. Μέχρι ένα φλιτζάνι νερό την ημέρα.
• Ηλικίες 1 έως 2 ετών: Δύο έως τρία φλιτζάνια πλήρες γάλα την ημέρα. Ένα έως τέσσερα φλιτζάνια νερό καθημερινά.
• Ηλικίες 2 έως 3 ετών: Έως δύο φλιτζάνια αποβουτυρωμένο (χωρίς λιπαρά) ή χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά (1%) γάλα την ημέρα. Ένα έως τέσσερα φλιτζάνια νερό καθημερινά.
• Ηλικίες 4 έως 5 ετών: Μέχρι 2,5 φλιτζάνια αποβουτυρωμένο γάλα (χωρίς λιπαρά) ή γάλα με χαμηλά λιπαρά (1%) την ημέρα. Έως πέντε φλιτζάνια νερό ημερησίως.

Ο Willett τόνισε ότι το γάλα είναι μια «πλήρης τροφή» που παρέχει πολλά θρεπτικά συστατικά, ειδικά σε άτομα που έχουν κακή διατροφή.

«Πολλοί άνθρωποι σε όλο τον κόσμο εφαρμόζουν δίαιτες που αποτελούνται κατά 70% έως 80% από αμυλούχα βασικά προϊόντα, όπως το ρύζι ή το καλαμπόκι, και σε αυτές τις περιπτώσεις το γάλα μπορεί να καλύψει πολλά διατροφικά κενά».

Βοηθάει το γάλα να πάρουμε ύψος;

Σε βρετανική μελέτη του 1976, ανατέθηκε σε 581 παιδιά δημοτικού σχολείου να λάβουν τυχαία είτε σχολικό γεύμα με γάλα, είτε χωρίς γάλα.

Μετά από 21 μήνες, τα παιδιά που έπαιρναν δωρεάν γάλα είχαν μεγαλώσει, κατά μέσο όρο, μόλις περίπου 0,25 εκατοστά.

Κάτι το οποίο ως αποτέλεσμα ήταν τόσο μικρό, που οι ειδικοί υποστήριξαν ότι δεν αποτελεί κλινικά σημαντική διαφορά για τα περισσότερα παιδιά.

«Εάν το παιδί αναπτύσσεται ήδη καλά, το γάλα δεν πρόκειται να το κάνει σούπερ ψηλό» λέει ο Jorge E. Chavarro, γιατρός και καθηγητής Διατροφής και Επιδημιολογίας στη Σχολή Δημόσιας Υγείας T.H. Chan του Χάρβαρντ.

Παράλληλα, κατανάλωση αγελαδινού γάλακτος αυξάνει τα επίπεδα των ορμονών σας όπως ο Ινσουλινόμορφος Αυξητικός Παράγοντας (IGF-1), ο οποίος προωθεί την ανάπτυξη των οστών και του μυϊκού ιστού, δήλωσε ο Willett.

Όμως ο Willett, ο οποίος μεγάλωσε σε μια φάρμα γαλακτοκομικών προϊόντων στις μεσοδυτικές ΗΠΑ, δήλωσε ότι η όποια επιπλέον ανάπτυξη μπορεί να κερδηθεί με τη μεγάλη κατανάλωση γάλακτος είναι δίκοπο μαχαίρι.

ΚΙ αυτό διότι τα μακρύτερα οστά είναι πιο πιθανό να σπάσουν, γεγονός που μπορεί να εξηγήσει τα υψηλότερα ποσοστά καταγμάτων στις χώρες που πίνουν πολύ γάλα.

Πρέπει να ανησυχούμε για τις ορμόνες στο γάλα

Το αγελαδινό γάλα περιέχει φυσικά πολλές αναβολικές ορμόνες προς όφελος των νεογέννητων μοσχαριών.

«Τα μοσχάρια θα πρέπει να είναι σε θέση να σηκωθούν και να τρέξουν μέσα σε λίγες ώρες, για αυτό και υπάρχουν όλες αυτές οι αυξητικές ορμόνες στο γάλα», δήλωσε ο Willett.

Το εμπορικό αγελαδινό γάλα περιέχει ορμόνες του φύλου, όπως προγεστερόνη και οιστρογόνα, επειδή οι αγελάδες στις εργοστασιακές φάρμες είναι έγκυες για το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου που αρμέγονται, όπως γράφει η Washington Post.

Ορισμένα στοιχεία δείχνουν ότι αυτές οι ορμόνες θα μπορούσαν να διεγείρουν την ανάπτυξη καρκίνων: Μεγάλες μελέτες παρατήρησης έχουν συνδέσει την κατανάλωση γάλακτος και γαλακτοκομικών προϊόντων με υψηλότερα ποσοστά καρκίνου του μαστού, του προστάτη και των όρχεων.

Αλλά αυτές οι μελέτες δείχνουν μόνο συσχετισμούς, όχι αιτία και αποτέλεσμα.

Άλλες μελέτες έχουν θέσει υπό αμφισβήτηση αυτά τα ευρήματα, ενώ ταυτόχρονα πολλές μελέτες παρατήρησης έχουν διαπιστώσει ότι η κατανάλωση γάλακτος και γαλακτοκομικών προϊόντων μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου.

Ορισμένοι ερευνητές εικάζουν ότι το ασβέστιο στα γαλακτοκομικά προϊόντα έχει προστατευτική επίδραση στο παχύ έντερο.

Κάτι που σημαίνει ότι μπορεί να υπάρχουν φήμες για τη δράση των ορμονών από το γάλα, όμως τελικά όσο και αν έχουν προσπαθήσει οι ειδικοί να βγάλουν συμπέρασμα, ακόμα δεν έχουν αποδείξει τίποτα.