Στεγαστική ασφυξία: Οι Έλληνες ούτε να αγοράσουν, ούτε να νοικιάσουν μπορούν

Τον γολγοθά της στέγασης ανεβαίνουν ολοένα και περισσότεροι Έλληνες, καθώς η αγορά κατοικίας ,είτε προς αγορά είτε προς ενοικίαση , φαντάζει απλησίαστη. Η αλήθεια είναι σκληρή: οι τιμές στα ακίνητα και τα ενοίκια τρέχουν, ενώ τα εισοδήματα μένουν πίσω.

Σύμφωνα με νέα μελέτη του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ ), το χάσμα ανάμεσα στις τιμές των κατοικιών και στα διαθέσιμα εισοδήματα έχει ανοίξει επικίνδυνα. Από το 2018 οι τιμές αυξάνονται με ρυθμούς που τα πορτοφόλια των Ελλήνων δεν αντέχουν, με αποκορύφωμα τα έτη 2022 και 2023.

Ακρίβεια χωρίς φρένο

Το 2023, οι τιμές των κατοικιών εκτοξεύτηκαν κατά 13,9%, όταν το διαθέσιμο εισόδημα αυξήθηκε μόλις 9%. Η ψαλίδα συνεχίστηκε το 2024, με τον δείκτη τιμής προς εισόδημα να «σκαρφαλώνει» στο 104,8 , πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, δείγμα ότι η αγορά κατοικίας είναι πλέον όχι απλώς δύσκολη, αλλά απαγορευτική για το μέσο νοικοκυριό.

Όσο για τον λεγόμενο δείκτη στεγαστικής προσιτότητας; Εκεί η Ελλάδα κατέχει θλιβερή πρωτιά, με μέσο όρο 60, όταν σε χώρες όπως η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ιταλία ξεπερνά το 100.

Δεν βγαίνουν τα κουκιά – Ούτε για δάνειο

Το συμπέρασμα σοκάρει: Το μέσο ελληνικό νοικοκυριό δεν έχει το εισόδημα που απαιτείται για να πάρει στεγαστικό δάνειο, ακόμη και για σπίτι μέσης αξίας. Ταυτόχρονα, τα ενοίκια αυξάνονται με ετήσιους ρυθμούς 4,8% το 2023 και 5,1% το 2024.

Η κυβέρνηση, αναγνωρίζοντας την πίεση, ανακοίνωσε επιστροφή ενός μηνιαίου ενοικίου στους ενοικιαστές από τον Νοέμβριο του 2025 – ένα μέτρο «ανάσα», αλλά όχι λύση στο δομικό πρόβλημα.

Επενδύσεις με το σταγονόμετρο

Παρά τη σχετική ανάκαμψη της αγοράς από το 2018 και μετά, οι επενδύσεις σε κατοικίες στην Ελλάδα παραμένουν πολύ κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο , μόλις 0,4% του ΑΕΠ το 2024, όταν στην Ευρωζώνη φτάνουν το 5,8%.

Το ίδιο και με τα στεγαστικά δάνεια: Αν και το πρόγραμμα «Σπίτι μου» έφερε μια μικρή ώθηση το 2023, η συνολική εικόνα είναι πτωτική, με αρνητικούς ρυθμούς στη χορήγηση νέων δανείων: -3,7% το 2022, -3,6% το 2023, -2,6% το 2024.

Χρυσές Βίζες – Χρυσές τιμές

Την ίδια ώρα, το πρόγραμμα της Χρυσής Βίζας ρίχνει κι άλλο λάδι στη φωτιά. Η εισροή κεφαλαίων από επενδυτές του εξωτερικού οδηγεί σε εκτίναξη τιμών, ιδίως σε συγκεκριμένες περιοχές, εντείνοντας την πίεση στους Έλληνες αγοραστές.

Συμπέρασμα

Η αγορά κατοικίας στην Ελλάδα έχει πάρει τον δρόμο της ανόδου – αλλά χωρίς τους Έλληνες μέσα. Η προσιτή στέγη δεν είναι απλώς ζητούμενο, είναι κοινωνική ανάγκη. Και η ανάγκη για ουσιαστικές πολιτικές στήριξης, πιο επιτακτική από ποτέ.