Το λάδι «δεν τρέχει» χωρίς λογιστή – Πονοκέφαλος οι νέες απαιτήσεις της ΑΑΔΕ
«Χαρτοβασίλειο» στα λιοτρίβια: Η ΑΑΔΕ ζητά υποχρεωτική δήλωση ελαιοκάρπου. Γιατί χιλιάδες παραγωγοί χρειάζονται τώρα βοήθεια.
Η φετινή ελαιοκομική περίοδος βρίσκει τους Έλληνες παραγωγούς αντιμέτωπους με ένα διπλό βάρος, από τη μία, μια παραγωγή που σε πολλές περιοχές εμφανίζεται μειωμένη ή ασταθής ποιοτικά εξαιτίας της λειψυδρίας και ασθενειών, όπως ο δάκος, από την άλλη, ένα νέο κανονιστικό πλαίσιο που απαιτεί σχολαστική καταγραφή κάθε κιλού ελαιοκάρπου και κάθε παραλαβής στο λιοτρίβι. Το αποτέλεσμα είναι πως η παραδοσιακή διαδικασία της ελαιοσυγκομιδής μετατρέπεται πλέον σε μια διαδικασία όπου το λάδι δεν τρέχει χωρίς λογιστή.
Παραγωγή με ανομοιογένεια στην ποιότητα
Σύμφωνα με τις φετινές εκτιμήσεις, η ελληνική παραγωγή ελαιολάδου κινείται γύρω στους 200.000 τόνους, επίπεδο παρόμοιο με πέρυσι. Ωστόσο, η εικόνα διαφέρει έντονα ανά περιοχή. Κυρίως στη νότια Ελλάδα, η παραγωγή παρουσιάζει σημάδια βελτίωσης, ενώ αλλού ο δάκος, οι παρατεταμένες ζέστες και οι απότομες εναλλαγές καιρού έχουν επιβαρύνει την ποιότητα του καρπού.
Τα προβλήματα στη φυτοπροστασία –με καθυστερήσεις ή ελλείψεις στις δακοκτονίες σε κάποιες περιοχές– οδήγησαν τοπικά σε αυξημένα ποσοστά οξύτητας και χαμηλότερες αποδόσεις.
Λίγα χέρια, ακριβότερα μεροκάματα
Σε όλη τη χώρα, οι παραγωγοί αντιμετωπίζουν το μεγαλύτερο ίσως αγκάθι της φετινής περιόδου, που δεν είναι άλλο από την έλλειψη εργατών γης. Οι διαθέσιμοι εργάτες είναι λιγότεροι από ποτέ, ενώ όσοι υπάρχουν ζητούν σημαντικά υψηλότερο μεροκάματο, λόγω της μεγάλης ζήτησης αλλά και του συνολικού αυξημένου κόστους ζωής.
Αυτά έχουν ως αποτέλεσμα πολλοί μικροκαλλιεργητές να μην μπορούν να επωμιστούν το κόστος συγκομιδής, που ξεπερνά την αξίας του παραγώμενου ελαιολάδου. Έτσι, πολλά κτήματα μένουν ασυγκόμιστα με τον καρπό να χάνει σε ποιότητα.
Το κόστος παραγωγής ανεβαίνει θεαματικά, αλλά οι παραγωγοί δεν κερδίζουν περισσότερα
Η χονδρική τιμή του ελαιολάδου δεν έχει παρουσιάσει αντίστοιχη αύξηση που να απορροφά αυτά τα επιπλέον κόστη, με αποτέλεσμα οι παραγωγοί να βρίσκονται οικονομικά πιεσμένοι, ειδικά όσοι έχουν μικρές ή μεσαίες εκμεταλλεύσεις.
Από το χωράφι στην… πλατφόρμα – Ο νέος πονοκέφαλος της ΑΑΔΕ
Αν σε αυτό το τοπίο προστεθεί και η νέα υποχρεωτική δήλωση συγκομιδής ελαιοκάρπου, η εικόνα γίνεται ακόμη πιο περίπλοκη. Με βάση την πρόσφατη υπουργική απόφαση (77979/21-03-2025), κάθε παραγωγός οφείλει να είναι εγγεγραμμένος στο Ελαιοκομικό Μητρώο, να δηλώνει ηλεκτρονικά, μέσω gov.gr και ΑΑΔΕ, κάθε ποσότητα ελαιοκάρπου που παραδίδει στο λιοτρίβι και να υποβάλλει «δήλωση συγκομιδής» μετά το τέλος της παράδοσης. Επίσης, οι παραγωγοί πρέπει να τηρούν αρχείο και να φυλούν τα παραστατικά από το ελαιουργείο, τα οποία διασταυρώνονται με το ηλεκτρονικό σύστημα.
Παρότι η εφαρμογή των κυρώσεων έχει μετατεθεί χρονικά, η υποχρέωση δήλωσης ισχύει. Τα λιοτρίβια καλούνται επίσης να καταχωρίζουν τις παραλαβές, επομένως η διαδικασία γίνεται πλέον πλήρως διασυνδεδεμένη με το φορολογικό σύστημα.
Για πολλούς παραγωγούς, ειδικά μεγαλύτερης ηλικίας, αυτό σημαίνει πρακτικά ότι δεν μπορούν να ολοκληρώσουν τη διαδικασία χωρίς βοήθεια λογιστή ή κάποιου ανθρώπου με ψηφιακή εξοικείωση. Στα αγροτικά γραφεία και στους λογιστές παρατηρείται ήδη αύξηση της ζήτησης για υποστήριξη, ενώ παραγωγοί μιλούν για «χαρτοβασίλειο που προστέθηκε στη δουλειά».
Το νέο σύστημα ιχνηλασιμότητας έχει στόχο την πάταξη της αδήλωτης παραγωγής και την ενίσχυση της διαφάνειας. Ωστόσο, η μετάβαση απαιτεί χρόνο, εκπαίδευση και υποστήριξη, ειδικά για όσους δεν έχουν ευχέρεια στις ψηφιακές διαδικασίες.
