ΥΠΕΞ: «Αναμενόμενη αντίδραση» της Αιγύπτου για την ΑΟΖ, «εκκρεμεί οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών»

Η εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών, Λάνα Ζωχιού, σχολίασε τη ρηματική διακοίνωση της Αραβικής Δημοκρατίας της Αιγύπτου σχετικά με τον ελληνικό Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό, από την οποία δίνεται εντύπωση ότι αμφισβητείται η ελληνική ΑΟΖ (Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη).

Απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου, έκανε λόγο για «αναμενόμενη αντίδραση» και σημείωσε ότι η βούληση της Αιγύπτου είναι τα θέματα αυτά να αποτελούν αντικείμενο συνεργασίας και διαβούλευσης στο πλαίσιο των «εξαιρετικών σχέσεων» των δύο χωρών.

Ακολουθεί ολόκληρη η δήλωση της εκπροσώπου Υπουργείου Εξωτερικών:

«Η Ρηματική Διακοίνωση της Αραβικής Δημοκρατίας της Αιγύπτου της 8ης Ιουλίου 2025, η οποία διέρρευσε σήμερα κατά την επίσκεψη του Αιγύπτιου Υπουργού Εξωτερικών στην Αθήνα, αναφέρεται στον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό που δημοσίευσε και αποτύπωσε για πρώτη φορά σε χάρτη η Ελλάδα, στις 16.04.2025.

Πρόκειται για αναμενόμενη αντίδραση γειτονικού κράτους, μέσω συνήθους διπλωματικής αλληλογραφίας, με το οποίο εκκρεμεί οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών, όπως είναι η Αίγυπτος.

Αυτό άλλωστε ρητά αναφέρεται στον χάρτη ότι δηλαδή στα τμήματα, στα οποία δεν έχει υπάρξει διμερής οριοθέτηση, αναφέρονται τα δυνητικά όρια, σύμφωνα με τη μέση γραμμή.

Αυτό ανέφερε και ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών στον Αιγύπτιο ομόλογο του κατά τη σημερινή τους συνάντηση.

Ο τελευταίος επιβεβαίωσε, όπως άλλωστε ρητά αναφέρεται και στη Διακοίνωση, ότι η βούληση της Αιγύπτου, είναι τα θέματα αυτά να είναι αντικείμενο συνεργασίας και διαβούλευσης στο πλαίσιο των εξαιρετικών σχέσεων των δύο χωρών και με σκοπό την περαιτέρω ενίσχυση τους.

Οι δύο πλευρές εξήραν τη συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ, η οποία υπεγράφη πριν από 5 ακριβώς χρόνια και επανέλαβαν τη προσήλωσή τους στην UNCLOS για την μελλοντική τους συνεργασία».

Η Αίγυπτος αμφισβητεί την ελληνική ΑΟΖ; 

Το Υπουργείο Εξωτερικών της Αιγύπτου απέστειλε στις 8 Ιουλίου ρηματική διακοίνωση προς την ελληνική πρεσβεία στο Κάιρο, με αφορμή την δημοσίευση του χάρτη με τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό.

Σύμφωνα με τον ΑΝΤ1, μεταξύ άλλων, στο έγγραφο αυτό, αναφέρεται ότι, «Ορισμένες περιοχές που ορίζονται στον ‘Ελληνικό Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό’ (…) επικαλύπτονται με το πεδίο εφαρμογής της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας της Αραβικής Δημοκρατίας της Αιγύπτου στη Μεσόγειο Θάλασσα»,

Σε άλλο σημείο της ρηματικής ανακοίνωσης, αναφέρεται ότι, «Το υπουργείο Εξωτερικών (της Αιγύπτου) επιβεβαιώνει την αντίρρησή του για την προαναφερθείσα παρέμβαση και τονίζει ότι οι όποιες συνέπειες ή επιπτώσεις ενδέχεται να προκύψουν από την ελληνική απόφαση είναι μη αποδεκτές».

Τι σημαίνει αυτό πρακτικά

Φυσικά τα ερωτήματα που εγείρονται είναι πώς επηρεάζουν όλα αυτά την ΑΟΖ και τις σχέσεις μεταξύ Ελλάδας – Αιγύπτου, δεδομένου ότι οι δύο χώρες έχουν προχωρήσει στην μερική οριοθέτηση ΑΟΖ.

Αρχικά, με τον «Ελληνικό Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό» η Ελλάδα απέδιδε την μέγιστη ΑΟΖ επί της αρχής της μέσης γραμμής, βάσει του διεθνούς δικαίου και του δικαίου της θάλασσας. Και το κυριότερο, υπήρχε σημείο της δικής της ΑΟΖ το οποίο τεμνόταν με την ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Δυτικά το τριεθνές Ελλάδα-Αίγυπτος-Λιβύη μικραίνει και μάλιστα κατά πολύ. Εάν εφαρμοστεί, σημαίνει ότι η Λιβύη θα μπορεί να διεκδικήσει μεγαλύτερη ΑΟΖ από αυτή που δικαιούται, που είναι η μέση γραμμή βάσει του διεθνούς δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας.

Ανατολικά, όμως, υπάρχει ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα, αφού με τις διεκδικήσεις της Αιγύπτου χάνεται το τριεθνές Ελλάδας-Κύπρου-Αιγύπτου και γίνεται Ελλάδα-Τουρκία-Αίγυπτος. Ουσιαστικά η Ελλάδα χάνει ΑΟΖ και το σημείο τομής με την Κύπρο.

Σύμφωνα με έμπειρο διπλωμάτη που επικαλείται ο ΑΝΤ1, με την ρηματική διακοίνωση η Αίγυπτος επαναλαμβάνει τις πάγιες θέσεις της. Αποδέχεται μεν επί της αρχής την αρχή της μέσης γραμμής – και φυσικά ότι τα νησιά έχουν ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα – αλλά η μέση γραμμή υφίσταται προσαρμογές βάσει τυχόν ειδικών περιστάσεων.

Αυτή ήταν θέση τους και κατά την διαπραγμάτευση για την μερική οριοθέτηση του 2020 εξ ου και η μειωμένη (για πληθυσμιακούς / γεωγραφικούς/ οικονομικούς λόγους ) επήρεια της Ρόδου, Καρπάθου Κάσου και ανατολικού άκρου της Κρήτης.

Ωστόσο, ο χρονισμός της αποστολής της ρηματικής διακοίνωσης δημιουργεί εύλογα ερωτήματα.