Αν παίρνεις Ozempic θα αλλάξει το σώμα και o εγκέφαλός σου - Τι δείχνει μελέτη για παρενέργειες

Τα φάρμακα Ozempic και Wegovy έχουν φέρει επανάσταση στον τρόπο που αντιμετωπίζονται ο διαβήτης και η παχυσαρκία . Ενώ είχαν σχεδιαστεί για να ρυθμίζουν το σάκχαρο στο αίμα, έγιναν καθολικά γνωστά λόγω της εντυπωσιακής τους επίδρασης στην σωματικό βάρος. Η ζήτησή τους εκτοξεύτηκε τα τελευταία χρόνια, με εκατομμύρια ανθρώπους να τα χρησιμοποιούν για αδυνάτισμα. 

Αναλυτικός «χάρτης» με 175 παθήσεις

Παράλληλα, άνοιξε μια τεράστια συζήτηση για τις ηθικές, κοινωνικές και ιατρικές διαστάσεις της χρήσης τους. Οι επιστήμονες επιχειρούν πλέον να δουν τι πραγματικά κάνουν αυτά τα φάρμακα στο ανθρώπινο σώμα. Ερευνητές από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Ουάσινγκτον ανέλυσαν δεδομένα από πάνω από δύο εκατομμύρια ασθενείς, δημιουργώντας έναν «χάρτη» των επιδράσεων των GLP-1 φαρμάκων σε όλα τα όργανα. Η μελέτη που δημοσιεύεται στο Nature Medicine είναι η πληρέστερη έως τώρα, με ανάλυση 175 διαφορετικών παθήσεων που σχετίζονται με την υγεία.

Αυτό που βρήκαν είναι εντυπωσιακό: οι χρήστες των φαρμάκων αυτών είχαν μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης σοβαρών προβλημάτων όπως έμφραγμα, εγκεφαλικό, νεφρική ανεπάρκεια, ακόμα και Αλτσχάιμερ. Επιπλέον, φάνηκε ότι μειώνεται η χρήση αλκοόλ, κάνναβης, οπιοειδών και άλλων ουσιών. Υπήρξε επίσης μείωση στον κίνδυνο απόπειρας αυτοκτονίας. Αν και τα ποσοστά μείωσης δεν ξεπερνούν συνήθως το 20%, η συνολική εικόνα δείχνει ότι τα φάρμακα αυτά ίσως έχουν θετική επίδραση σε διάφορα συστήματα.

Πέρα από τη ρύθμιση της όρεξης

Όπως διαβάζουμε στο ZME Science, η εξήγηση βρίσκεται στο πώς δρουν οι ουσίες αυτές. Δεν περιορίζονται μόνο στον έλεγχο του σακχάρου ή στην καταστολή της όρεξης, αλλά επηρεάζουν και τον εγκέφαλο – πιο συγκεκριμένα τα κέντρα ανταμοιβής που σχετίζονται με τον εθισμό. Μελέτες σε ζώα δείχνουν ότι μειώνουν τη φλεγμονή στον εγκέφαλο και ίσως βοηθούν στην αντιμετώπιση νευροψυχιατρικών διαταραχών. Οι επιστήμονες εξετάζουν ήδη τη χρήση τους για τη θεραπεία του εθισμού ή την πρόληψη της γνωστικής εξασθένησηςσε ηλικιωμένους.

Ωστόσο, καμία ουσία που επηρεάζει τόσα συστήματα του οργανισμού δεν μπορεί να είναι εντελώς αβλαβής. Η ίδια μελέτη εντόπισε αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης 19 προβλημάτων, αρκετά από τα οποία είναι σοβαρά. Οι πιο συχνές παρενέργειες περιλαμβάνουν γαστρεντερικά προβλήματα όπως ναυτία, εμετούς και γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Ανησυχητικό είναι και το εύρημα ότι οι χρήστες είχαν αυξημένες πιθανότητες για παγκρεατίτιδα – μια επώδυνη και δυνητικά επικίνδυνη κατάσταση.

Καταγράφηκαν επίσης υψηλότερα ποσοστά φλεγμονών στους νεφρούς, πέτρες στα νεφρά, προβλήματα όρασης, πονοκέφαλοι, λιποθυμίες και διαταραχές ύπνου. Οι παρενέργειες αυτές δεν είναι καινούργιες, όμως για πρώτη φορά αποτυπώνονται με τόση ακρίβεια. Κάποιοι ερευνητές εκφράζουν την ανησυχία ότι σπάνιες επιπλοκές ίσως γίνουν πιο συχνές όσο αυξάνεται η χρήση των φαρμάκων αυτών.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν ήδη καταγραφεί τουλάχιστον δέκα θάνατοι που συνδέονται με παγκρεατίτιδα από GLP-1 φάρμακα. Παράλληλα, ο κίνδυνος μιας σπάνιας πάθησης του οπτικού νεύρου που οδηγεί σε τύφλωση εμφανίζεται τετραπλάσιος σε διαβητικούς χρήστες. Κι όλα αυτά δείχνουν ότι η ευρεία χρήση τους απαιτεί πιο αυστηρή παρακολούθηση.

Οι προειδοποιήσεις των ειδικών

Παρά τις ανησυχίες, τα οφέλη υπερτερούν. Όμως η ασφαλής χρήση απαιτεί πιο στοχευμένες μελέτες. Ιδιαίτερα επισημαίνεται η ανάγκη να συμμετέχουν περισσότερες γυναίκες στις μελέτες, καθώς εμφανίζουν συχνά διαφορετικές αντιδράσεις στα φάρμακα και παραμένουν υποεκπροσωπημένες. Σημειώνεται επίσης ότι οι δόσεις για την παχυσαρκία είναι συχνά υψηλότερες και μακροχρόνιες, κάτι που ενδεχομένως επηρεάζει το προφίλ παρενεργειών.

Το σίγουρο είναι ότι τα φάρμακα αυτά ήρθαν για να μείνουν. Με το 1 στους 8 Αμερικανούς να τα έχει δοκιμάσει, η ανάγκη για πληρέστερη κατανόηση της δράσης τους είναι επιτακτική. Αν μπορούν να επηρεάσουν ταυτόχρονα τη μνήμη, τον εθισμό και την καρδιακή λειτουργία, τότε ίσως μιλάμε για μία από τις πιο σημαντικές φαρμακευτικές εξελίξεις της εποχής μας.