Δύο εμβόλια, για τον έρπητα και τον RSV, προστατεύουν από την άνοια σύμφωνα με μελέτη
Μεγάλη μελέτη δείχνει ότι δύο γνωστά εμβόλια ενδέχεται να μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο άνοιας.
Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύεται στο περιοδικό npj Vaccines, δύο συγκεκριμένα εμβόλια για άτομα μεγαλύτερης ηλικίας – το Shingrix για τον έρπητα ζωστήρα και το Arexyv για τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό (RSV) – φαίνεται να μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας. Η έρευνα εξέτασε περισσότερους από 130.000 ανθρώπους στις Ηνωμένες Πολιτείες και συνέκρινε την επίδραση αυτών των εμβολίων με εκείνες του ετήσιου αντιγριπικού εμβολίου.
Η ουσία AS01
Όπως διαβάζουμε στο Science Alert αυτό που ξεχωρίζει τα δύο εμβόλια είναι ότι περιέχουν μια ενισχυτική ουσία, γνωστή ως AS01, η οποία ενδυναμώνει την απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος. Αντιθέτως, το αντιγριπικό εμβόλιο δεν περιέχει αυτό το ενισχυτικό και δεν έδειξε τέτοια δράση.
Τα αποτελέσματα της μελέτης ήταν εντυπωσιακά. Οι συμμετέχοντες που έλαβαν μόνο το Shingrix παρουσίασαν μείωση 18% στον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας σε σύγκριση με εκείνους που έκαναν μόνο το αντιγριπικό εμβόλιο. Αντίστοιχα, όσοι εμβολιάστηκαν με το Arexyv εμφάνισαν μείωση 29%. Σε όσους χορηγήθηκαν και τα δύο εμβόλια σημειώθηκε μείωση του κινδύνου για άνοια κατά 37%, αν και αυτή η συνδυασμένη επίδραση δεν θεωρήθηκε στατιστικά σημαντική.
Η υπόθεση του ανοσοποιητικού
Τα ευρήματα ενισχύουν τη θεωρία ότι ορισμένα εμβόλια μπορεί να ενεργοποιούν νευροπροστατευτικούς μηχανισμούς του ανοσοποιητικού, οι οποίοι λειτουργούν πέρα από την πρόληψη των ιών. Η ιδέα ότι η άνοια συνδέεται με διαταραχές του ανοσοποιητικού εντός του εγκεφάλου, και όχι αποκλειστικά με εκφυλιστικές εγκεφαλικές παθήσεις, κερδίζει έδαφος στη διεθνή έρευνα.
Αν αυτό ισχύει, τότε τα εμβόλια αυτά δεν χρειάζεται καν να προλάβουν μια λοίμωξη για να προσφέρουν όφελος. Μπορεί να «ξυπνούν» το ανοσοποιητικό σύστημα του εγκεφάλου και να ενεργοποιούν μηχανισμούς αποκατάστασης ή πρόληψης της γνωστικής έκπτωσης. Είναι μια υπόθεση που αλλάζει τα δεδομένα και ανοίγει νέα πεδία έρευνας για την πρόληψη της άνοιας.
Τα ευρήματα έρχονται να προστεθούν σε άλλες έρευνες των τελευταίων ετών, οι οποίες δείχνουν ότι ιοί όπως ο ιός του έρπητα, της μονοπυρήνωσης, η πνευμονία και η COVID-19 μπορεί να αυξάνουν τον κίνδυνο γνωστικής εξασθένισης. Ταυτόχρονα, φαίνεται πως ο εμβολιασμός μειώνει αυτόν τον κίνδυνο. Το γιατί συμβαίνει αυτό παραμένει ασαφές, όμως το ενισχυτικό AS01 φαίνεται πώς παίζει κρίσιμο ρόλο.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, συστήνεται οι ενήλικες άνω των 50 ετών να κάνουν δύο δόσεις του Shingrix για να προστατευτούν από τον ιό varicella-zoster, ο οποίος μπορεί να παραμείνει αδρανής για δεκαετίες και να ενεργοποιηθεί σε μεγάλη ηλικία προκαλώντας έρπητα ζωστήρα. Αντίστοιχα, στους άνω των 75 ετών, λόγω της αυξημένης ευαλωτότητας σε αναπνευστικές λοιμώξεις, συστήνεται το εμβόλιο για τον RSV.
Νέα όπλα στην πρόληψη της άνοιας;
Πέρα από την προστασία από λοιμώξεις, τα εμβόλια αυτά ενδέχεται να συμβάλλουν σε κάτι πολύ μεγαλύτερο: την πρόληψη της άνοιας. Όπως υποστηρίζουν οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι ο μηχανισμός προστασίας δεν περιορίζεται στον ιό, αλλά σχετίζεται με την ενίσχυση της ανοσολογικής λειτουργίας στον εγκέφαλο. Μπορεί τα εμβόλια να αποτελέσουν ένα νέο, απρόσμενο εργαλείο για να προλαμβάνουμε μία από τις πιο επώδυνες ασθένειες της εποχής μας.
