Επαναστατική πρωτεΐνη κάνει το σώμα να γερνά πιο αργά και προστατεύει την υγεία

Η γήρανση συνοδεύεται από απώλεια μυϊκής και οστικής μάζας, αποδυνάμωση της μνήμης και αυξάνεται ο κίνδυνος για ασθένειες όπως το Αλτσχάιμερ. Κι όμως, μία νέα επιστημονική ανακάλυψη μπορεί να επιβραδύνει αυτές τις αλλαγές, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύεται στο περιοδικό Molecular Therapy. Ερευνητές από το Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης βρήκαν ότι η ενίσχυση μιας συγκεκριμένης πρωτεΐνης, της Klotho, όχι μόνο βοηθά τα ποντίκια να ζουν περισσότερο, αλλά και να γερνούν χωρίς προβλήματα υγείας.

Η πρωτεΐνη s-Klotho μπορεί να παρατείνει τη ζωή 

Όπως διαβάζουμε στο The Brighter Side News, η πρωτεΐνη Klotho είναι ήδη γνωστή στους επιστήμονες, κυρίως για τον ρόλο της στη μείωση της φλεγμονής και του οξειδωτικού στρες, τα οποία είναι βασικά αίτια της γήρανσης. Η νέα μελέτη επικεντρώθηκε σε μια ειδική εκδοχή της, την εκκρινόμενη Klotho (s-KL), που κυκλοφορεί ελεύθερα στο σώμα χωρίς να επηρεάζει κρίσιμα συστήματα, όπως η ρύθμιση του ασβεστίου. Αυτή η «ήπια» μορφή της πρωτεΐνης δρα με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα κατά των παθήσεων που σχετίζονται με το γήρας.

Για να αυξήσουν τα επίπεδα της s-KL στον οργανισμό, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν μια τεχνική γονιδιακής θεραπείας με ιούς AAV9. Αυτοί οι ιοί τροποποιήθηκαν ώστε να μεταφέρουν το γενετικό υλικό για την παραγωγή της s-KL μέσα στα κύτταρα των ποντικιών. Η θεραπεία εφαρμόστηκε είτε μέσω της κυκλοφορίας του αίματος είτε απευθείας στον εγκέφαλο, εξασφαλίζοντας ότι η πρωτεΐνη έφτανε τόσο στους μύες όσο και στις περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με τη μνήμη.

Τα ποντίκια χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες: μία έλαβε τη θεραπεία σε νεαρή ηλικία (6 μηνών), μία στη μέση ηλικία (12 μηνών) και η τρίτη δεν έλαβε καμία θεραπεία. Όταν έφτασαν τους 24 μήνες –το ισοδύναμο των 70 ανθρώπινων ετών– τα ποντίκια που είχαν λάβει την s-KL ήταν εμφανώς πιο υγιή. Έζησαν κατά μέσο όρο 15-20% περισσότερο, είχαν περισσότερους μυς, πιο δυνατά οστά και καλύτερη γνωστική λειτουργία σε σχέση με τα υπόλοιπα.

Πώς η s-Klotho κρατά δυνατούς τους μυς και τα οστά

Η απώλεια μυϊκής μάζας, γνωστή και ως σαρκοπενία, ξεκινά νωρίς στη ζωή και επιταχύνεται με τα χρόνια. Οι μύες συρρικνώνονται, γεμίζουν λίπος και ινώδη ιστό, ενώ η ικανότητα του σώματος να τους επανορθώνει μειώνεται. Στα ποντίκια της μελέτης, όμως, η πρωτεΐνη s-KL ανέστρεψε αυτό το φαινόμενο: οι μυϊκές ίνες παρέμειναν μεγάλες, η ίνωση μειώθηκε και οι δορυφορικοί μυς –υπεύθυνοι για την αναγέννηση των μυών– ενεργοποιήθηκαν. Αυτό σήμαινε ότι τα ποντίκια μπορούσαν να παραμένουν δραστήρια για περισσότερα χρόνια.

Η προστασία δεν περιορίστηκε στους μύες. Στα οστά –ειδικά στα θηλυκά ποντίκια– η s-KL διατήρησε την αντοχή και την αρχιτεκτονική της σπογγώδους δομής στο εσωτερικό τους. Σε αντίθεση με τη συνήθη λέπτυνση και εξασθένηση που φέρνει η ηλικία, τα οστά διατήρησαν τη μορφή και τη λειτουργικότητά τους. Αυτό μπορεί να σημαίνει προστασία από την οστεοπόρωση, μία από τις κύριες αιτίες καταγμάτων στους ηλικιωμένους.

Η s-KL φάνηκε να επηρεάζει θετικά και τον εγκέφαλο. Με την ηλικία, τα νευρικά κύτταρα σταματούν να αναγεννώνται και οι υποστηρικτικοί γλοιακοί ιστοί είτε αδρανούν είτε γίνονται βλαβεροί, προκαλώντας φλεγμονές. Στα ποντίκια της μελέτης, όμως, παρατηρήθηκε αύξηση νευρώνων στον ιππόκαμπο, την περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με τη μνήμη. Επίσης, οι λειτουργίες καθαρισμού από «σκουπίδια» του εγκεφάλου, όπως η φαγοκυττάρωση, ενεργοποιήθηκαν σημαντικά.

Αυτή η «γενική καθαριότητα» είναι ζωτικής σημασίας, αφού με την πάροδο του χρόνου τα εγκεφαλικά κύτταρα χάνουν την ικανότητα να αποβάλλουν τοξικές ουσίες. Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι οι θεραπείες με s-KL αύξησαν τα γονιδιακά σήματα που σχετίζονται με το ανοσοποιητικό σύστημα και την αναγέννηση των εγκεφαλικών κυττάρων – πριν καν εμφανιστούν ενδείξεις νευροεκφυλιστικής νόσου.

Η επόμενη μέρα της επιστήμης για την υγιή γήρανση

Παρότι η μελέτη έγινε σε ποντίκια, οι προεκτάσεις είναι ευρύτερες. Οι επιστήμονες έχουν ήδη καταθέσει πατέντες για τη χρήση της Klotho όχι μόνο για την ενίσχυση της γνωστικής λειτουργίας, αλλά και για τη στήριξη των οστών, των μυών και της συνολικής μακροβιότητας. Ο τελικός στόχος είναι η λεγόμενη «υγιής μακροβιότητα».

Η γονιδιακή θεραπεία μπορεί να είναι μια λύση, αλλά ίσως υπάρξουν και πιο απλές μορφές χορήγησης της s-KL στο μέλλον, όπως σε μορφή φαρμάκου. Το θετικό είναι ότι, σε αντίθεση με άλλες μορφές της Klotho που επηρεάζουν την ισορροπία μετάλλων στο σώμα, η εκκρινόμενη s-KL δείχνει ασφαλής και χωρίς παρενέργειες.