Δύο φάρμακα κατά του καρκίνου φρενάρουν τη γήρανση – Ελπίδες για 35% επιπλέον ζωή

Δύο γνωστά φάρμακα κατά του καρκίνου φαίνεται πως προσφέρουν όχι απλώς μακροζωία, αλλά καλύτερη ποιότητα ζωής στα γηρατειά. Επιστήμονες από το Ινστιτούτο Max Planck και το University College του Λονδίνου ανακοίνωσαν πως ο συνδυασμός των φαρμάκων ραπαμυκίνη και τραμετινίμπη (rapamycin & trametinib) αύξησε το προσδόκιμο ζωής ποντικιών έως και κατά 35%, ενώ ταυτόχρονα μείωσε τη φλεγμονή, τις καρκινικές αλλοιώσεις και τα προβλήματα σε εγκέφαλο και καρδιά. 

Η δύναμη του συνδυασμού

Η ραπαμυκίνη είναι ήδη γνωστή για τις αντιγηραντικές της ιδιότητες και χρησιμοποιείται σε ασθενείς με μεταμόσχευση οργάνων, ενώ η τραμετινίμπη είναι εγκεκριμένο φάρμακο για το μελάνωμα. Όταν χρησιμοποιήθηκαν ξεχωριστά, καθένα από τα δύο αύξησε το προσδόκιμο ζωής κατά περίπου 7-18%. Όταν όμως χορηγήθηκαν μαζί, η επίδραση ήταν εντυπωσιακά ενισχυμένη: 26-35% αύξηση στο μέσο όρο ζωής, με θυληκά άτομα να ωφελούνται περισσότερο.

Ωστόσο, δεν ήταν μόνο ότι τα ποντίκια έζησαν περισσότερο· έζησαν και καλύτερα. Η ομάδα διαπίστωσε πως οι ηλικιωμένοι ποντικοί που έλαβαν τη θεραπεία ήταν πιο δραστήριοι, είχαν λιγότερη αύξηση βάρους, καλύτερη καρδιολογική λειτουργία και μειωμένη φλεγμονή σε εγκέφαλο, νεφρά, σπλήνα και μυς.

Το επιστημονικό ενδιαφέρον εντοπίζεται στο γεγονός ότι τα δύο φάρμακα στοχεύουν διαφορετικά σημεία του ίδιου βιολογικού μονοπατιού – του Ras/Insulin/TOR δικτύου, το οποίο σχετίζεται άμεσα με τη γήρανση. Η ραπαμυκίνη αναστέλλει την πρωτεΐνη mTORC1, ενώ η τραμετινίμπη μπλοκάρει τις πρωτεΐνες MEK, δημιουργώντας έναν συνδυαστικό «διπλό χτύπημα» στο κύτταρο. Το αποτέλεσμα είναι μοναδικές αλλαγές στη γονιδιακή έκφραση που δεν εμφανίζονται με κανένα φάρμακο μόνο του.

Γήρανση χωρίς φλεγμονή και όγκους

Μία από τις πιο εντυπωσιακές παρατηρήσεις έγινε στον εγκέφαλο. Εκεί όπου η ηλικία συνοδεύεται με αύξηση γλυκόζης -σημάδι γνωστικής παρακμής- στα ποντίκια που έλαβαν τη θεραπεία αυτό το φαινόμενο σταμάτησε. Παράλληλα, τα ποσοστά εμφάνισης όγκων στο ήπαρ έπεσαν θεαματικά με τον συνδυασμό φαρμάκων. Ούτε οι ανεπιθύμητες ενέργειες αυξήθηκαν: ενώ η ραπαμυκίνη προκαλεί αύξηση σακχάρου, η τραμετινίμπη φάνηκε να εξισορροπεί αυτό το πρόβλημα.

Από το εργαστήριο στο φαρμακείο;

Φυσικά, η μετάβαση από τα ποντίκια στον άνθρωπο είναι ένα τεράστιο βήμα, γεμάτο προκλήσεις. Όμως το γεγονός ότι και τα δύο φάρμακα είναι ήδη εγκεκριμένα για χρήση σε ανθρώπους μειώνει τα εμπόδια για την έναρξη κλινικών δοκιμών. Προηγούμενες έρευνες έχουν ήδη δείξει ότι η ραπαμυκίνη μπορεί να ενισχύσει την ανοσία στους ηλικιωμένους και να παρατείνει τη γονιμότητα στις γυναίκες.

Οι επιστήμονες, αν και συγκρατημένα αισιόδοξοι, πιστεύουν ότι στο μέλλον οι συνδυασμένες θεραπείες για την καθυστέρηση της γήρανσης θα είναι πιο αποτελεσματικές από τις μονοθεραπείες. Όπως τονίζουν οι ειδικοί, ο στόχος δεν είναι η αθανασία, αλλά ένα γήρας χωρίς καρκίνο, φλεγμονές και εξασθένηση. Και αν κρίνουμε από τα αποτελέσματα στα ποντίκια, ίσως να μην είμαστε τόσο μακριά από αυτό.