Ερευνητές του ΜΙΤ κατασκεύασαν κύτταρα που θεραπεύουν κάθε είδος καρκίνου

Μια ομάδα επιστημόνων από το MIT και την Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ ανέπτυξε έναν νέο τύπο ανοσοκυττάρων που θα μπορούσε να αλλάξει ριζικά τον τρόπο αντιμετώπισης του καρκίνου. Τα κύτταρα αυτά, γνωστά ως «CAR-NK», μπορούν να επιτεθούν στους όγκους χωρίς να απορρίπτονται από το ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενούς, ανοίγοντας τον δρόμο για έτοιμες, ασφαλέστερες και πιο προσιτές θεραπείες.

Τα φυσικά κύτταρα-φονείς και η νέα στρατηγική του MIT

Όπως διαβάζουμε στο The Brighter Side News η ανοσοθεραπεία έχει ήδη φέρει επανάσταση σε ορισμένες μορφές καρκίνου, όπως η λευχαιμία, με τις θεραπείες τύπου CAR-T, όπου τα ίδια τα κύτταρα του ασθενούς τροποποιούνται ώστε να αναγνωρίζουν και να εξοντώνουν τα καρκινικά. Το πρόβλημα είναι πως αυτή η διαδικασία είναι χρονοβόρα, ακριβή και απαιτεί κύτταρα από ασθενείς που συχνά έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό. Οι επιστήμονες προσπαθούν εδώ και χρόνια να δημιουργήσουν θεραπείες που θα χρησιμοποιούν κύτταρα από υγιείς δότες, έτοιμα προς χρήση. Όμως, το σώμα του ασθενούς συνήθως αναγνωρίζει τα ξένα κύτταρα και τα καταστρέφει.

Η νέα έρευνα που δημοσιεύεται στο Nature Communications επικεντρώθηκε στα φυσικά κύτταρα-φονείς (Natural Killer ή NK), που ήδη έχουν την ικανότητα να στοχεύουν κύτταρα του καρκίνου ή ιούς, χωρίς όμως να προκαλούν σοβαρές αντιδράσεις απόρριψης, όπως συμβαίνει με τα Τ-κύτταρα. Οι ερευνητές σχεδίασαν τα NK κύτταρα ώστε να μπορούν να «κρύβονται» από το ανοσοποιητικό, διατηρώντας όμως την αντικαρκινική τους δράση.

Για να το πετύχουν, τροποποίησαν γενετικά τα NK κύτταρα με τρεις συνδυασμένες αλλαγές. Πρώτα, απενεργοποίησαν συγκεκριμένα γονίδια που παράγουν πρωτεΐνες-«σήματα ταυτότητας», οι οποίες συνήθως προδίδουν τα ξένα κύτταρα στο ανοσοποιητικό. Έπειτα, πρόσθεσαν μια ειδική πρωτεΐνη που λειτουργεί σαν «ασπίδα», αποτρέποντας την επίθεση τόσο από τα Τ-κύτταρα όσο και από άλλα NK κύτταρα του ίδιου του οργανισμού. Τέλος, εισήγαγαν έναν υποδοχέα που αναγνωρίζει τα καρκινικά κύτταρα και ενεργοποιεί τη φονική δράση.

Πώς τα «αόρατα» κύτταρα νίκησαν τον καρκίνο στα πειράματα

Το αποτέλεσμα ήταν εντυπωσιακό: τα τροποποιημένα κύτταρα επιβίωναν πολύ περισσότερο σε εργαστηριακές δοκιμές, ακόμη κι όταν εκτίθεντο σε ισχυρές ανοσολογικές αντιδράσεις. Σε πειράματα με ποντίκια, τα «αόρατα» CAR-NK κύτταρα όχι μόνο επιβίωσαν για εβδομάδες, αλλά εξουδετέρωσαν σχεδόν πλήρως τους όγκους, με ελάχιστες παρενέργειες. Οι ερευνητές παρατήρησαν επίσης χαμηλότερα επίπεδα φλεγμονωδών μορίων, όπως η IL-6 και ο TNF, τα οποία συνδέονται με επικίνδυνες επιπλοκές σε άλλες μορφές ανοσοθεραπείας.

Αν η τεχνική αποδειχθεί ασφαλής και αποτελεσματική σε ανθρώπους, θα μπορούσε να μεταμορφώσει πλήρως τη θεραπεία του καρκίνου. Οι γιατροί δεν θα χρειάζεται πλέον να περιμένουν εβδομάδες για την παραγωγή εξατομικευμένων κυττάρων, καθώς οι θεραπείες θα μπορούν να παράγονται μαζικά, να αποθηκεύονται και να χρησιμοποιούνται άμεσα. Αυτό σημαίνει ταχύτερη αντιμετώπιση, μικρότερο κόστος και πρόσβαση για περισσότερους ασθενείς, ακόμη και για όσους έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.

Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η τεχνολογία αυτή δεν περιορίζεται μόνο στην ογκολογία. Η ίδια «ανοσολογική απόκρυψη» θα μπορούσε να αξιοποιηθεί και σε άλλες ασθένειες, όπως τα αυτοάνοσα νοσήματα — για παράδειγμα στον λύκο — ή ακόμη και στη μεταμοσχευτική ιατρική, ώστε να μειωθούν οι πιθανότητες απόρριψης μοσχευμάτων.