Η νέα μορφή σύγκρουσης: Τι είναι ο «υβριδικός πόλεμος» που αναφέρουν Ευρωπαίοι αξιωματούχοι

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε από το βήμα του Ευρωκοινοβουλίου ότι η Ευρώπη πρέπει να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα του «υβριδικού πολέμου» που διεξάγεται εναντίον της. Μάλιστα, ανέφερε προς τους ευρωβουλευτές ότι μια σειρά από περιστατικά δεν ήταν «τυχαία παρενόχληση», αλλά μέρος μιας συντονισμένης εκστρατείας για να αποσταθεροποιήσει και να αποδυναμώσει την Ένωση.

Οι πρόσφατες εισβολές με drones στον εναέριο χώρο της ΕΕ και οι κυβερνοεπιθέσεις είναι μόνο μερικά από τα περιστατικά που ανέφερε η φον ντερ Λάιεν ως παραδείγματα υβριδικού πολέμου εναντίον της Ευρώπης.

«Μόνο τις τελευταίες δύο εβδομάδες, μαχητικά MiG παραβίασαν τον εναέριο χώρο της Εσθονίας και drones πέταξαν πάνω από κρίσιμους χώρους στο Βέλγιο, την Πολωνία, τη Ρουμανία, τη Δανία και τη Γερμανία. Πτήσεις ακυρώθηκαν, μαχητικά αεροσκάφη απογειώθηκαν και αντιμέτρα εφαρμόστηκαν για να διασφαλιστεί η ασφάλεια των πολιτών μας», δήλωσε η φον ντερ Λάιεν την Τετάρτη κατά τη διάρκεια ομιλίας της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο Στρασβούργο της Γαλλίας.

«Μην γελιέστε. Αυτό είναι μέρος ενός ανησυχητικού μοτίβου αυξανόμενων απειλών. Σε ολόκληρη την Ένωσή μας, υποβρύχια καλώδια έχουν κοπεί, αεροδρόμια και κέντρα logistics έχουν παραλύσει από κυβερνοεπιθέσεις και οι εκλογές έχουν γίνει στόχος κακόβουλων εκστρατειών επηρεασμού», δήλωσε η φον ντερ Λάιεν, προσθέτοντας με έμφαση: «Αυτό είναι υβριδικός πόλεμος και πρέπει να το λάβουμε πολύ σοβαρά υπόψη».

Αν και δεν κατηγόρησε άμεσα τη Μόσχα για όλα αυτά τα περιστατικά, η φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι είναι προφανές ότι «η Ρωσία θέλει να σπείρει τη διχόνοια».

Η Μόσχα κατηγορείται εδώ και καιρό ότι βρίσκεται πίσω από μια σειρά «υβριδικών» επιθέσεων εναντίον των ευρωπαϊκών γειτόνων της, αλλά έχει επανειλημμένα αρνηθεί αυτές τις κατηγορίες, επισημαίνει το CNBC.

Τι είναι ο υβριδικός πόλεμος

Τι είναι λοιπόν ο υβριδικός πόλεμος ή η υβριδική πολεμική τέχνη; Με απλά λόγια, είναι ένας τρόπος να διεξάγεται ένας πόλεμος χωρίς να φαίνεται ότι αυτό συμβαίνει.

Δεν υπάρχει καθορισμένος ορισμός για τον υβριδικό πόλεμο, αλλά οι εμπειρογνώμονες σε θέματα άμυνας, στρατιωτικών και ασφάλειας συμφωνούν ότι, βασικά, συνδυάζει συμβατικές στρατιωτικές μεθόδους με πιο ανατρεπτικές ή ακανόνιστες τακτικές που έχουν σχεδιαστεί για να διαταράσσουν, να αποσπούν την προσοχή και να υπονομεύουν τους αντιπάλους.

Οι ευρωπαϊκές χώρες που βρίσκονται κοντά στα σύνορα με τη Ρωσία, όπως οι βαλτικές χώρες Εσθονία, Λετονία και Λιθουανία ή χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, όπως η Ρουμανία και η Πολωνία, εκτίθενται όλο και περισσότερο σε επιθέσεις υβριδικού πολέμου.

Αυτά τα περιστατικά κυμαίνονται από σαμποτάζ σε υποδομές ενέργειας και τηλεπικοινωνιών, όπως υποβρύχια καλώδια, έως εισβολές ρωσικών αεροσκαφών ή υποβρυχίων στον εναέριο χώρο ή τα ύδατα του ΝΑΤΟ για σύντομα χρονικά διαστήματα.

Η Ρωσία έχει αρνηθεί ότι βρίσκεται πίσω από πολλά από αυτά τα περιστατικά, αν και τείνει να μην σχολιάζει την είσοδο των αεροσκαφών της στον εναέριο χώρο του ΝΑΤΟ ή τα περιστατικά με τα drones που οδήγησαν στο κλείσιμο των αεροδρομίων της Δανίας και στη διακοπή των πτήσεων. Αρκετοί ευρωπαίοι αξιωματούχοι κατηγόρησαν τη Ρωσία ότι βρίσκεται πίσω από τη διακοπή, αλλά οι αρχές δήλωσαν ότι δεν έχουν βρει ακόμη αποδείξεις για τη συμμετοχή της Ρωσίας.

Αυτό είναι ένα από τα χαρακτηριστικά της υβριδικής πολέμου, δήλωσε η φον ντερ Λάιεν της ΕΕ, με τέτοια περιστατικά «υπολογισμένα να παραμένουν στο σκοτάδι της άρνησης».

Η εκστρατεία υβριδικών δραστηριοτήτων της Ρωσίας στην Ευρώπη έχει επεκταθεί σημαντικά από τότε που ξεκίνησε η πλήρης εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία πριν από τρία χρόνια, σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύθηκε νωρίτερα φέτος από την υπηρεσία γεωπολιτικών και ασφαλείας πληροφοριών Dragonfly.

Η έκθεση καταγράφει 219 περιστατικά ύποπτης υβριδικής πολεμικής δράσης της Ρωσίας στην Ευρώπη από το 2014, συμπεριλαμβανομένων σαμποτάζ, δολοφονιών και ηλεκτρομαγνητικών επιθέσεων, όπως παρεμβολές GPS. Από αυτά τα περιστατικά, το 86% έχει λάβει χώρα από τις αρχές του 2022 και σχεδόν τα μισά (46%) συνέβησαν μόνο το 2024.

Οι χώρες της Βαλτικής, η Φινλανδία, η Γερμανία, η Νορβηγία, η Πολωνία και το Ηνωμένο Βασίλειο θα παραμείνουν πιθανώς οι κύριοι στόχοι, σύμφωνα με την έκθεση, λόγω της ισχυρής υποστήριξής τους προς την Ουκρανία.

Είναι έτοιμη η Ευρώπη να αναλάβει δράση;

Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι δεν έχουν καμία αμφιβολία ότι ήρθε η ώρα να αναλάβουν δράση για την ενίσχυση της περιφερειακής ασφάλειας και της άμυνας ενάντια σε κακόβουλες δραστηριότητες.

Νωρίτερα φέτος, τα μέλη του ΝΑΤΟ δεσμεύτηκαν να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες στο 5% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, ενώ η Ευρώπη υποσχέθηκε να κινητοποιήσει τον αμυντικό της τομέα για να αντιμετωπίσει την «μόνιμη απειλή για την ευρωπαϊκή ασφάλεια» που αποτελεί η Ρωσία, όπως δήλωσε ο πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου Luc Frieden στο CNBC την περασμένη εβδομάδα.

Τα κράτη μέλη συζήτησαν την περασμένη εβδομάδα τη δημιουργία «εμβληματικών» αμυντικών έργων, όπως η πρωτοβουλία Eastern Flank Watch, η οποία προτείνει τη δημιουργία ενός δικτύου «τείχους drone» που θα προστατεύει από παραβιάσεις του εναέριου χώρου από μη επανδρωμένα αεροσκάφη (UAV). Ωστόσο, υπάρχει κάποια αμφιθυμία σχετικά με το drone wall.

Ο Frieden του Λουξεμβούργου δήλωσε ότι η ΕΕ δεν επιθυμεί σύγκρουση με τη Ρωσία, αλλά πρέπει να προστατεύσει τον εαυτό της.