Διπλό μπρα-ντε-φερ: Η Ελλάδα ζητά αντι-drone ασπίδα και δέχεται πίεση για το βέτο SAFE

Πίσω από κλειστές πόρτες στις Βρυξέλλες τόσο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσο και σε επίπεδο ΝΑΤΟ τις τελευταίες ώρες υπάρχει έντονο παρασκήνιο και διπλωματικό μπρα-ντε-φερ με διακύβευμα την ανάπτυξη συστημάτων προστασίας από drone, το «πράσινο φως» για τη χρηματοδότηση του μηχανισμού SAFE, ενώ το στρατηγείο του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη ζητά άρση των περιορισμών στους κανόνες εμπλοκής.

Την Τρίτη στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπήρξε μια έντονη αντιπαράθεση μεταξύ βορρά και νότου με αφορμή την πρωτοβουλία της Ένωσης να αναπτύξει μια «ασπίδα κατά των drone». Η ιδέα, που γεννήθηκε μετά την εισβολή 20 ρωσικών drones στον εναέριο χώρο της Πολωνίας, προέβλεπε ένα δίκτυο αισθητήρων, παρεμβολών και όπλων που θα εκτεινόταν μόνο από τη Βαλτική έως τη Μαύρη Θάλασσα. Αυτός ο γεωγραφικός περιορισμός θα απέκλειε χώρες όπως η Ελλάδα που θεωρεί ότι υπάρχουν απειλές στην δική της ασφάλεια που δεν καλύπτονται από την πρωτοβουλία για τον περιορισμό του «τείχους drone» μόνο στα ανατολικά σύνορα.

Ο διπλωματικός διαγκωνισμός πίσω από τις κλειστές πόρτες έρχεται την ίδια ώρα που δημοσίως χώρες όπως η Πολωνία, που έχουν δεχθεί εισβολή από ρωσικά drones προσπαθούν να προειδοποιήσουν για το μέγεθος της απειλής. Ενδεικτική της πίεσης της Βαρσοβίας ήταν η κίνηση του ΥΠΕΞ Ράντεκ Σικόρσκι να πάρει μαζί του στο Λονδίνο ένα καταρριφθέν ρωσικό drone.

Το παρασκήνιο στην Κομισιόν

Μετά από πιέσεις, όπως αναφέρει το Reuters, η Επιτροπή προχώρησε στη διεύρυνση της αμυντικής της πρωτοβουλίας για την αντιμετώπιση των drones, μετατρέποντας το αρχικό σχέδιο για ένα «τείχος» στην ανατολική πτέρυγα σε μια πανευρωπαϊκή «ασπίδα».

Πλέον, η πρωτοβουλία μετονομάζεται σε «Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Άμυνας από Drones» και θα έχει ως στόχο την προστασία «ολόκληρης της Ευρώπης», όπως επιβεβαίωσε ο Επίτροπος Άμυνας Άντριους Κουμπίλιους. Ο σχετικός «οδικός χάρτης αμυντικής ετοιμότητας» αναμένεται να παρουσιαστεί την Πέμπτη.

Πιέσεις στην Ελλάδα για το SAFE

Την ίδια στιγμή, το ΝΑΤΟ αντιμετωπίζει παρόμοιες προκλήσεις, αλλά σε επίπεδο στρατιωτικής διοίκησης. Οι υπουργοί Άμυνας, που συνεδριάζουν σήμερα στις Βρυξέλλες, αξιολογούν το νέο πρόγραμμα «Eastern Sentry» (Ανατολικός Φρουρός) για την ενίσχυση της αεράμυνας στην πρώτη γραμμή, αλλά η συζήτηση στρέφεται στους «εθνικούς περιορισμούς» (national caveats).

Στη σημερινή τους συνάντηση, οι υπουργοί Άμυνας του ΝΑΤΟ θα συζητήσουν και τις κοινές πρωτοβουλίες με την ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της χρηματοδότησης μέσω του προγράμματος SAFE (150 δισ. ευρώ) για όπλα.

Εδώ αναδεικνύεται η διπλωματική εμπλοκή της Ελλάδας. Η χώρα μας έχει ασκήσει βέτο στη συμμετοχή της Τουρκίας στον μηχανισμό SAFE. Για την άρση του βέτο ασκούνται πιέσεις, μεταξύ άλλων και από τη Γερμανία, καθώς οι χώρες της Ένωσης που είναι ταυτόχρονα και μέλη του ΝΑΤΟ επιθυμούν διακαώς την συμμετοχή τουρκικών αμυντικών εταιρειών στον μηχανισμό SAFE θεωρώντας ότι η δυνητική αγορά τουρκικών συστημάτων θα δώσει άμεση λύση στο πρόβλημα ασφαλείας από drone από την στιγμή μάλιστα που η ευρωπαϊκή βιομηχανία δεν έχει να προτείνει τεχνολογικά ισοδύναμα προϊόντα.

Το Ζήτημα του ελέγχου

Στη σημερινή τους συνάντηση, οι υπουργοί Άμυνας του ΝΑΤΟ θα συζητήσουν και τις κοινές πρωτοβουλίες με την ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της χρηματοδότησης μέσω του προγράμματος SAFE (150 δισ. ευρώ) για όπλα.

Σύμφωνα με το POLITICO, οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ υποστηρίζουν τη βοήθεια της ΕΕ στη χρηματοδότηση αντι-drone άμυνας, αλλά απαιτούν να διασφαλιστεί ότι οι Σύμμαχοι και ο Στρατηγός Γκρίνκεβιτς θα διατηρήσουν τον πλήρη έλεγχο του εξοπλισμού. Το διακύβευμα είναι σαφές, να μην δημιουργηθούν νέοι διοικητικοί ή επιχειρησιακοί περιορισμοί στη χρήση της αμυντικής ικανότητας που θα χρηματοδοτηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Όπως δήλωσε ο Πρέσβης των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ, Μάθιου Γουίτακερ, οι περιορισμοί αυτοί –όρια που θέτουν τα κράτη μέλη στη χρήση των στρατιωτικών τους δυνάμεων– καθιστούν «πολύ πιο δύσκολη» την άμεση ανταπόκριση του Ανώτατου Διοικητή Ευρώπης (SACEUR), Στρατηγού Άλεξους Γκρίνκεβιτς, σε απειλές (όπως οι πρόσφατες παραβιάσεις ρωσικών MiG-31). Ο SACEUR αναμένεται να παρουσιάσει προτάσεις το επόμενο έτος με στόχο να αποκτήσει μεγαλύτερη ευελιξία και να απαλλαγεί από αυτούς τους περιορισμούς, προκειμένου η άμυνα της Συμμαχίας να μην είναι ένα «συνονθύλευμα» εθνικών κανόνων.