«Επί Λέξει»: Ο Flash στο ιστορικό βιβλιοπωλείο που βάζει λουκέτο - Το «αντίο» της βουρκωμένης Μαρίας

Στα στενά της Ακαδημίας, όπου ο χρόνος κυλούσε ανάμεσα σε βιβλία παλιά και καινούργια, χτυπάει η καμπάνα του τελευταίου κεφαλαίου: το βιβλιοπωλείο «Επί Λέξει» ανακοίνωσε ότι θα κλείσει οριστικά, βυθίζοντας σε θλίψη όσους το γαλούχησε ως καταφύγιο σκέψης και δημιουργίας.

Η ανακοίνωση ήρθε σαν σκληρός αντίλαλος σε μια πόλη που μοιάζει να ξυπνά καθημερινά σε ένα τοπίο όπου οι σελίδες τρίβονται από την αφυδάτωση της ασύδοτης ακρίβειας. «Παρά τις προσπάθειές μας, δεν καταφέραμε να μεταβιβάσουμε το βιβλιοπωλείο, αφού η απαίτηση των ιδιοκτητών του ακινήτου για υπερδιπλασιασμό του ενοικίου, είναι ο τοίχος που δεν μπορούμε να γκρεμίσουμε» γράφουν οι ιδιοκτήτες, βάζοντας ημερομηνία λήξης στο εγχείρημά τους που ξεκίνησε το 2013. 

Για δώδεκα χρόνια, η Μαρία και ο Χρίστος Παπαγεωργίου μεταμόρφωσαν το Ακαδημίας 32 σε έναν ζωντανό χώρο αλληλεπίδρασης: παρουσίαζαν ποιήματα, φιλοξενούσαν μικρές σκηνές ανάγνωσης, έκαναν αφιερώματα σε ξεχασμένους συγγραφείς και στήριζαν τους νέους εκδότες. Ήταν το είδος του βιβλιοπωλείου που σε έκανε να νιώθεις πως κάθε τίτλος εκεί μέσα είχε επιλεγεί προσωπικά για σένα. 

Η ταφόπλακα στην μάθηση

Όμως ο τοίχος αυτός δεν χτίστηκε από το μελάνι ή τα ξύλινα ράφια. Χτίστηκε από τους νόμους της αγοράς και την εκτόξευση των μισθωμάτων, που μετατρέπουν τα παραδοσιακά καταστήματα σε γρανάζια μιας ανελέητης τουριστικής μηχανής. Εκεί όπου κάποτε ανταλλάσσονταν ιδέες και λόγια, τώρα ο ήχος που βλέπεις είναι το κλικ του μηχανισμού που μετράει κέρδη , και με τα κέρδη δεν πας στο πανεπιστήμιο, δεν γράφεις ποίηση, δεν γίνεσαι καλύτερος.

Όταν η Μαρία Παπαγεωργίου αποφάσισε να συνταξιοδοτηθεί και να πουλήσει το βιβλιοπωλείο, πολλοί νέοι άνθρωποι θέλησαν να πάρουν το «διαμάντι» της Οδού Ακαδημίας. Ο ιδιοκτήτης του ακινήτου (εταιρεία που εισάγει κινητά και τεχνολογικά είδη στην Ελλάδα) είχε άλλες σκέψεις. Για την αλλαγή ιδιοκτήτη ζήτησε τον υπερδιπλασιασμό του ενοικίου, βάζοντας έτσι την ταφόπλακα σε όποια επιχειρηματική δραστηριότητα στο ακίνητο.

« Είναι το τέλος μιας εποχής, όχι μόνο για τα βιβλιοπωλεία, η πόλη έχει αλλάξει, γίνεται πιο απρόσωπη, τα στέκια κλείνουν, δεν προσφέρεται η πόλη για συλλογικές κινήσεις, είναι για ατομικές δραστηριότητες» δηλώνει στο flash.gr η κυρία Μαρία Παπαγεωργίου. 

Να στηρίζουν τα μικρά βιβλιοπωλεία ζητά η κ. Μαρία με μάτια βουρκωμένα, κλείνοντας ένα κύκλο 45 ετών στην αγορά του βιβλίου καθώς πριν ανοίξει το «Επί Λέξει» εργαζόταν στο Θεμέλιο, στη συνέχεια στο Βιβλιοπωλείο της Εστίας. 

Ανάσα ζωής από χιλιάδες αναγνώστες 

Μέσα στο ψυχρό φως των βιτρινών, όπου κάποτε κυριαρχούσε η ζεστασιά της ανθρώπινης παρουσίας, ανακοινώθηκε ότι «το Επί Λέξει θα παραμείνει ανοιχτό για τους επόμενους δύο μήνες, προσφέροντας τα βιβλία του σε εξαιρετικά χαμηλές τιμές».

Είναι το τυπικό «αντίο» που μοιάζει με ημίμετρο, μια τελευταία προσπάθεια να συγκεντρωθούν ψήγματα στήριξης πριν το οριστικό «λουκέτο».

Αλλά τι νόημα έχει η τελευταία ευκαιρία αν ο τοίχος είναι αξεπέραστος; Όσο οι τιμές των ενοικίων ανεβαίνουν, οι γειτονιές στερεύουν από πόρους πνευματικούς. Καταστήματα όπως το «Επί Λέξει» δεν είναι απλώς προμηθευτές χαρτιού και μελανιού· είναι τόποι κοινωνικής συνομιλίας, στ’ αλήθεια σημεία συνάντησης όπου ο λογιστής μπορεί να συναντήσει τον ποιητή, ο αναγνώστης τον εκδότη, και να γεννηθεί κάτι απρόβλεπτο.

Στον τόπο μας, όπου ο πολιτισμός στέκεται στα ερείπια παλιών ιδεών, το κλείσιμο ενός βιβλιοπωλείου δεν είναι απλά ένας οίκος που σβήνει τα φώτα του. Είναι βαλβίδα που κλείνει την έξοδο σε άλλες σκέψεις και φωνές. Την ίδια ώρα που οι τουρίστες αναζητούν selfies στα μνημεία, εμείς χάνουμε το δικαίωμα να διαβάζουμε ελεύθερα, γιατί η ελευθερία δεν είναι μόνον πολιτική, είναι πάνω απ’ όλα πνευματική.

«Ήταν δώδεκα υπέροχα χρόνια»

Η κατάσταση γίνεται τόσο δραματική, που ο πόνος των ιδιοκτητών είναι ο πόνος μιας ολόκληρης γενιάς βιβλιοφιλόφιλων. «Ήταν δώδεκα υπέροχα χρόνια», γράφουν, και δεν μιλάνε απλώς για μια επιχείρηση αλλά για έναν βίο αφιερωμένο στην ανάγνωση. 

Κι ενώ το συναίσθημα της απώλειας κυριαρχεί, ζωντανεύει η ανάγκη της εξέγερσης: τι θα πράξουμε όσοι πιστεύουμε ότι το βιβλίο δεν είναι εμπόρευμα αλλά πυξίδα;

Αν δεν κινηθούμε τώρα, θα ακολουθήσουν κι άλλα «Επί Λέξει». Κάθε ανεξάρτητο βιβλιοπωλείο που πέφτει θύμα της κερδοφορίας είναι ένα λιθαράκι στο τείχος μιας πόλης που πάει χαμένη. Μήπως ήρθε η ώρα για συλλογική αντίσταση; Για να διεκδικήσουμε χώρους πολιτισμού με ενοίκια προσιτά και προστασία από την ασύδοτη αξιολόγηση της αξίας ενός τόπου μόνο από το πόσα ευρώ βγάζει;

Η αυλαία θα πέσει στα τέλη Ιουλίου 2025. Μέχρι τότε, όσοι περάσετε από Ακαδημίας 32, βρείτε ένα λόγο: είτε να αγοράσετε ένα βιβλίο, είτε να στείλετε ένα μήνυμα συμπαράστασης, είτε να υψώσετε τη φωνή σας ενάντια σ’ αυτό που εξελίσσεται σε σιωπηλό έγκλημα κατά της πόλης. Γιατί όταν κλείνει ένας φάρος γνώσης, η νύχτα γίνεται πιο σκοτεινή και δυσκολευόμαστε να βρούμε τον δρόμο προς το φως.