Μονή Σινά: Μια δικαστική απόφαση μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε έξωση τους μοναχούς

Τις ισχυρές ελληνο-αιγυπτιακές σχέσεις ενδέχεται να θέσει σε δοκιμασία μια ανησυχητική απόφαση -και κυρίως η ερμηνεία της- από το τοπικό Εφετείο της Ισμαηλίας στην περιοχή του νότιου Σινά.

Σύμφωνα με δυο δημοσιεύματα τοπικών μέσων, του m2youm7.com και της egypttelegraph της Αιγύπτου, η δικαστική απόφαση, η οποία εκδόθηκε από το Εφετείο της περιοχής στις 28 Μαΐου 2025, σχετικά με τις εκτάσεις γύρω από την Ιερά Μονή της Αγίας Αικατερίνης στο Σινά, εγείρει ερωτήματα. Ενώ η επισήμως η απόφαση παρουσιάζεται από την Αίγυπτο ως «ιστορική» και επωφελής, η ερμηνεία της δικαστικής απόφασης από το αιγυπτιακό δημόσιο ενδεχομένως θέσει τους μοναχούς της μονής υπό δικαστική έξωση.

Η υπόθεση

Στον πυρήνα της δικαστικής αντιδικίας ανάμεσα στη Μονή Σινά και τις αιγυπτιακές αρχές βρίσκονται 71 περιουσιακά στοιχεία της δηλωμένης περιουσίας του μοναστηριού. Δηλαδή το ίδιο το μοναστηριακό συγκρότημα που είναι φρουριακής αρχιτεκτονικής, γαίες στην περίμετρο της μονής, αλλά και ιδιοκτησίες στην κοντινή ομώνυμη πόλη Αγία Αικατερίνη που έχουν παραχωρηθεί για αξιοποίηση από το μοναστήρι σε ντόπιες οικογένειες Βεδουίνων.

Η απόφαση του Εφετείου της Ισμαηλίας διαχωρίζει σαφώς τον χαρακτήρα εκμετάλλευσης των εκτάσεων της Μονής Σινά. Αφενός, επιβεβαιώνει το δικαίωμα των μοναχών, των Βεδουίνων ακολούθων της Μονής και των πιστών να επωφελούνται από την ίδια τη Μονή και τους θρησκευτικούς/αρχαιολογικούς χώρους της περιοχής. Αφετέρου, ορίζει ότι οι ευρύτερες διαφιλονικούμενες εκτάσεις αποτελούν προστατευόμενες φυσικές περιοχές και δημόσια περιουσία του αιγυπτιακού κράτους.

Οι αιγυπτιακές αρχές, συμπεριλαμβανομένου του Προέδρου Σίσι, έχουν διαψεύσει κατηγορηματικά φήμες για κατάσχεση ή έξωση, τονίζοντας τη δέσμευσή τους για την προστασία του μοναστηριού και τονίζοντας τον ρόλο του στην ανάπτυξη της περιοχής μέσω του έργου «Μεγάλη Μεταμόρφωση».

Ερωτήματα για την ερμηνεία της απόφασης

Παρά τις διαβεβαιώσεις των Αιγύπτιων αξιωματούχων, όλοι γνωρίζουν ότι οι δικαστικές αποφάσεις και ο τρόπος που διατυπώνονται μπορεί να οδηγήσουν σε αμφίσημη ερμηνεία και εφαρμογή. 

Αυτό το γενικό νομικό αξίωμα έχει εφαρμογή και στην απόφαση του Εφετείου της Ισμαηλίας. Διπλή μπορεί να είναι η ανάγνωση και των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας και χρήσης εκ μέρους των μοναχών από την πλευρά του αιγυπτιακού κράτους. Εάν η απόφαση, παρά τις επίσημες διαβεβαιώσεις, εκληφθεί ως περιορισμός ή παρέμβαση στην αυτονομία και τα κτήματα της Μονής της Αγίας Αικατερίνης στην Αίγυπτο, θα μπορούσε να δημιουργήσει δυσαρέσκεια όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά στο σύνολο της Ορθόδοξης και της Καθολικής Εκκλησίας που αναγνωρίζουν το ιδιαίτερο status quo της Μονής της Αγίας Αικατερίνης Σινά.

Η πρόσφατη επίσκεψη Δένδια

Για το ελληνικό κράτος η Μονή του Σινά είναι στρατηγικής θρησκευτικής, πνευματικής, ιστορικής αλλά και γεωπολιτικής σημασίας. Διαχρονικά η Ελλάδα στηρίζει το μοναστήρι ενώ υπάρχει και μόνιμος δίαυλος επικοινωνίας με την Αίγυπτο για την φροντίδα της μονής και των μοναχών της που προέρχονται από την Ελλάδα. 

Τη σημασία της Μονής Σινά για την ελληνική πολιτική επιβεβαίωσε η πιο πρόσφατη και υψηλού επιπέδου επίσκεψη Έλληνα αξιωματούχου στο Σινά. Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας, παρέστη την Κυριακή 8 Δεκεμβρίου, 2024 στον εορτασμό της Ιεράς Μνήμης της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Αικατερίνης, στην ομώνυμη Ιερά Αυτόνομο Βασιλική Μονή του Όρους Σινά, στην Αίγυπτο, μετά από πρόσκληση του Αρχιεπισκόπου Σινά, Φαράν και Ραϊθώ Δαμιανού.

Το αρχαιότερο μοναστήρι εν λειτουργία

Η Μονή Σινά ή αλλιώς Μονή της Αγίας Αικατερίνης χτίστηκε το 527 μ.Χ. από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό. Θεωρείται πώς η περιοχή που χτίστηκε το μοναστήρι είναι το σημείο που είχαν εγκατασταθεί οι Εβραίοι, μετά την Έξοδο από την Αίγυπτο και από εκεί ο Μωυσής ανέβηκε στην κορυφή του όρους Σινά και έφερε τις Πλάκες με τον Νόμο. Η Αγία Αικατερίνη είναι το αρχαιότερο σε συνεχή λειτουργία μοναστήρι παγκοσμίως με το status του να είναι διεθνώς αναγνωρισμένο.

Έχει χαρακτηριστεί μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO και τελεί υπό την προστασία του Αιγυπτιακού Ανώτατου Συμβουλίου Αρχαιοτήτων. Η διοίκηση του μοναστηριού υπόκειται στην επίβλεψη της αιγυπτιακής κυβέρνησης, με το Ανώτατο Συμβούλιο Αρχαιοτήτων να διαχειρίζεται την περιουσία και τον Τομέα Προστασίας της Φύσης της Αιγυπτιακής Υπηρεσίας Περιβαλλοντικών Υποθέσεων (EEAA) να επιβλέπει τη γύρω περιοχή της Αγίας Αικατερίνης.

Οι επίσημες διαβεβαιώσεις Σίσι από την Αθήνα για τη Μονή Σινά

Οι ελληνο-αιγυπτιακές σχέσεις βρίσκονται σε εξαιρετικά υψηλό επίπεδο, με ισχυρή συνεργασία σε τομείς όπως η ενέργεια, η άμυνα και η περιφερειακή σταθερότητα. Αυτή η στρατηγική σύμπλευση, όμως, μπορεί να επηρεαστεί από μια λανθασμένη ερμηνεία και εκτέλεση της απόφασης του τοπικού εφετείου της Ισμαηλίας για τη Μονή του Σινά.

Ο Πρόεδρος της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ Ελ-Σίσι, στις αρχές Μαΐου από την Αθήνα, διέψευσε ρητά φήμες για τυχόν «αρνητικές ενέργειες» ή σχέδια κατά της Μονής της Αγίας Αικατερίνης κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου με τον Έλληνα Πρωθυπουργό. Τόνισε τη δέσμευση της Αιγύπτου να προστατεύσει τη μονή και την ιστορική της σχέση με το αιγυπτιακό κράτος ως ένα «αιώνιο συμβόλαιο που κανείς δεν μπορεί να αγγίξει».

Μάλιστα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ευχαρίστησε -τότε- τον Πρόεδρο Σίσι για το «προσωπικό του ενδιαφέρον» για την προστασία της Μονής της Αγίας Αικατερίνης και τον ελληνικό ορθόδοξο χαρακτήρα της.