Νόμπελ Λογοτεχνίας 2025: Απονεμήθηκε στον Ούγγρο συγγραφέα László Krasznahorkai
Οι υποψηφιότητες για το Νόμπελ Λογοτεχνίας παραμένουν μυστικές για 50 χρόνια.
Στον Ούγγρο συγγραφέα László Krasznahorkai απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας την Πέμπτη 9/10 2025 από την Ακαδημία της Στοκχόλμης.
Ο Ούγγρος συγγραφέας έλαβε το τιμητικό βραβείο «για το συναρπαστικό και οραματικό του έργο που, εν μέσω αποκαλυπτικού τρόμου, επιβεβαιώνει τη δύναμη της τέχνης» όπως ανακοίνωσε ο πρόεδρος της επιτροπής.
To βραβείο απονέμεται από το 1901 ετησίως σε έναν εν ζωή συγγραφέα, από οποιαδήποτε χώρα, ο οποίος σύμφωνα με τη διαθήκη του Άλφρεντ Νόμπελ παρήγαγε το πιο εντυπωσιακό έργο στο τομέα της λογοτεχνίας, σε μια ιδεώδη κατεύθυνση. Εδώ ο όρος «έργο» αναφέρεται στη συνολική εργογραφία του συγγραφέα και όχι σε κάποιο συγκεκριμένο λογοτέχνημα.
Οι υποψηφιότητες για το Νόμπελ Λογοτεχνίας παραμένουν μυστικές για 50 χρόνια, Έχει απονεμηθεί 117 φορές με 121 λογοτέχνες να το έχουν λάβει. Το βραβείο έχει δοθεί τέσσερις φορές σε δυο λογοτέχνες.
Η 87χρονη Doris Lessing ήταν η γηραιότερη συγγραφέας που το κέρδισε το βραβείο.
Το 1963, ο Γιώργος Σεφέρης γίνεται ο πρώτος Έλληνας λογοτέχνης που λαμβάνει το βραβείο και το 1979 ο Οδυσσέας Ελύτης ο δεύτερος.
Ποιος απονέμει τα βραβεία Νόμπελ
Ο Νόμπελ επέλεξε τη Βασιλική Σουηδική Ακαδημία για την απονομή των βραβείων χημείας και φυσικής, τη Σουηδική Ακαδημία για τη λογοτεχνία, το Ιατρικό Πανεπιστήμιο Karolinska της Σουηδίας για τη φυσιολογία ή την ιατρική και το νορβηγικό κοινοβούλιο για την ειρήνη.
Δεν είναι γνωστό ακριβώς γιατί ο Νόμπελ επέλεξε τη Νορβηγία για την απονομή του βραβείου ειρήνης, αν και αυτό μπορεί να αντανακλά το γεγονός ότι η Νορβηγία και η Σουηδία ήταν συνδεδεμένες σε μια πολιτική ένωση την εποχή που συνέταξε τη διαθήκη του. Το 1968, όταν η κεντρική τράπεζα της Σουηδίας γιόρταζε την 300ή επέτειό της, ίδρυσε το Βραβείο Οικονομικών Επιστημών στη Μνήμη του Άλφρεντ Νόμπελ με μια δωρεά στο Ίδρυμα Νόμπελ. Το βραβείο απονέμεται από τη Βασιλική Σουηδική Ακαδημία Επιστημών, σύμφωνα με τις ίδιες αρχές που ισχύουν και για τα άλλα βραβεία.
Ποιος αποφασίζει
Για τα βραβεία αποφασίζει η Νορβηγική Επιτροπή Νόμπελ, η οποία αποτελείται από πέντε άτομα που διορίζονται από το Νορβηγικό κοινοβούλιο. Τα μέλη είναι συχνά συνταξιούχοι πολιτικοί, αλλά όχι πάντα. Η τρέχουσα επιτροπή διευθύνεται από τον επικεφαλής του νορβηγικού παραρτήματος της PEN International, μιας ομάδας που υπερασπίζεται την ελευθερία της έκφρασης. Ένα άλλο μέλος είναι ακαδημαϊκός. Όλοι προτείνονται από νορβηγικά πολιτικά κόμματα και οι διορισμοί τους αντικατοπτρίζουν την ισορροπία δυνάμεων στο νορβηγικό κοινοβούλιο.
Ποιος μπορεί να κερδίσει
Η σύντομη απάντηση είναι: όποιος ταιριάζει στην περιγραφή που ορίζεται στη διαθήκη του 1895 του Σουηδού βιομήχανου Άλφρεντ Νόμπελ. Σύμφωνα με αυτή, το βραβείο πρέπει να απονέμεται στο πρόσωπο «που έχει συμβάλει περισσότερο ή καλύτερα στην προώθηση της αδελφοσύνης μεταξύ των εθνών, στην κατάργηση ή μείωση των μόνιμων στρατών και στην ίδρυση και προώθηση των ειρηνευτικών συνόδων».
Η πιο περίπλοκη απάντηση είναι ότι το βραβείο «πρέπει να τοποθετηθεί στο τρέχον πλαίσιο», σύμφωνα με τον Kristian Berg Harpviken, γραμματέα της επιτροπής απονομής, ο οποίος προετοιμάζει το έργο για τον φορέα απονομής. Συμμετέχει στις συζητήσεις, αλλά δεν ψηφίζει. «Θα εξετάσουν την παγκόσμια κατάσταση, θα δουν τι συμβαίνει, ποιες είναι οι παγκόσμιες τάσεις, ποια είναι τα κύρια προβλήματα, ποιες είναι οι πιο ελπιδοφόρες διαδικασίες που παρατηρούμε», δήλωσε στο Reuters. «Και οι διαδικασίες εδώ μπορεί να σημαίνουν οτιδήποτε, από μια συγκεκριμένη ειρηνευτική διαδικασία έως ένα νέο είδος διεθνούς συμφωνίας που βρίσκεται σε εξέλιξη ή που έχει πρόσφατα υιοθετηθεί».
