Όταν η Κυριακή γίνεται πηγή άγχους: Τι κρύβεται πίσω από τον φόβο για τη νέα εβδομάδα

Είναι Κυριακή, οι μέρες ξεγνοιασιάς για όσους δεν δούλευαν το Σαββατοκύριακο φτάνουν σιγά σιγά στο τέλος τους και αντί να απολαμβάνεις τις τελευταίες ώρες του ελεύθερου χρόνου σου, πιάνεις τον εαυτό σου να μπαίνει σε σκέψεις. Σκέψεις για αναπάντητα email, συνεχόμενες συναντήσεις και μια τεράστια λίστα υποχρεώσεων «νοικιάζουν» λίγο χώρο στο μυαλό σας.

Αν το αισθάνεστε σχεδόν κάθε Κυριακή, να ξέρετε ότι δεν είστε μόνοι. Και μάλιστα αυτό το αίσθημα «φόβου» που ίσως έχετε βιώσει έχει και όνομα: «Sunday Scaries» (ο φόβος της Κυριακής). Αν και μπορεί να ακούγεται σαν μια φράση χωρίς σημασία, η επιστήμη δείχνει ότι είναι πιο διαδεδομένο και σοβαρό από ό,τι νομίζετε.

Δεν είναι μόνο ψυχολογικές οι συνέπειες

Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Ιατρικής Ύπνου (AASM), σχεδόν το 80% των ενηλίκων στις ΗΠΑ δηλώνουν ότι έχουν πρόβλημα να κοιμηθούν τις Κυριακές σε σύγκριση με τις άλλες νύχτες. Στη Βρετανία, μια κυβερνητική έρευνα διαπίστωσε ότι το 67% των ενηλίκων βιώνουν τακτικά άγχος την Κυριακή πριν από την έναρξη της εβδομάδας εργασίας, ποσοστό που αυξάνεται στο 74% μεταξύ των 18-24 ετών.

«Το εργασιακό άγχος, η έλλειψη ύπνου και οι ατελείωτες λίστες υποχρεώσεων» ήταν οι πιο συνηθισμένοι παράγοντες που προκαλούσαν το φαινόμενο, σύμφωνα με την AASN.

Και οι συνέπειες δεν είναι μόνο ψυχολογικές. Μια μελέτη του 2025 σε ηλικιωμένους ενήλικες διαπίστωσε ότι το άγχος που σχετίζεται με τη Δευτέρα οδηγούσε σε 23% υψηλότερα επίπεδα κορτιζόλης – της κύριας ορμόνης του στρες στο σώμα – που διατηρούνταν για δύο μήνες. Αν δεν αντιμετωπιστεί, αυτό μπορεί να επιδεινώσει την ψυχική υγεία, να διαταράξει τον ύπνο και ακόμη και να επηρεάσει την καρδιαγγειακή υγεία.

Όχι, δεν αφορά μόνο αυτούς που «μισούν» τη δουλειά τους

«Το Sunday Blues είναι μια αρκετά ατομική εμπειρία», δήλωσε η Ilke Inceoglu, καθηγήτρια οργανωτικής συμπεριφοράς και διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού στο University of Exeter Business School, η οποία έχει ηγηθεί ενός έργου σχετικά με το φαινόμενο.

«Για μερικούς ανθρώπους, είναι απλώς ένα ενοχλητικό συναίσθημα στο πίσω μέρος του μυαλού τους τις Κυριακές. Αλλά για άλλους, έχει πραγματικά μεγάλο αντίκτυπο. Νιώθουν άγχος, φόβο και δεν είναι διαθέσιμοι να συμμετάσχουν σε οποιαδήποτε δραστηριότητα με τους φίλους ή την οικογένειά τους τα βράδια της Κυριακής. Μπορεί επίσης να επηρεάσει τον ύπνο τους», δήλωσε στο Euronews Health.

Η έρευνά της αμφισβητεί ορισμένες από τις παραδοχές που μπορεί να έχουμε σχετικά με το άγχος της Κυριακής. «Δεν σχετίζεται μόνο με την ικανοποίηση από την εργασία», είπε. «Φυσικά, αν δεν σας αρέσει η δουλειά σας, ναι, δεν ανυπομονείτε να επιστρέψετε στη δουλειά τη Δευτέρα, οπότε αυτή είναι η μία ομάδα. Αλλά υπάρχει και μια ομάδα ανθρώπων που αγαπούν πραγματικά τη δουλειά τους και είναι παθιασμένοι με αυτήν, και εξακολουθούν να βιώνουν το Sunday Night Blues ή το Sunday Night Scaries».

Σχεδόν 8 στους 10 το έχουν βιώσει

Η ομάδα της πραγματοποίησε έρευνα σε περίπου 600 άτομα και διεξήγαγε σε βάθος συνεντεύξεις με 33 υπαλλήλους για να κατανοήσει το φαινόμενο του «Sunday Night Blues». Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το 79% των ατόμων ανέφερε ότι βιώνει το Sunday Night Blues ή το έχει βιώσει στο παρελθόν.

Πιο συγκεκριμένα, το 37,3% δήλωσε ότι επηρεάζεται επί του παρόντος, ενώ ένα άλλο 42% το είχε βιώσει στο παρελθόν. Είναι ενδιαφέρον ότι δεν υπήρχαν σημαντικές διαφορές μεταξύ των φύλων όσον αφορά την επικράτηση του φαινομένου, αλλά οι νεότεροι άνθρωποι ήταν πολύ πιο πιθανό να αναφέρουν άγχος της Κυριακής βράδυ.

«Διαπιστώσαμε ότι υπήρχε σχέση με την ηλικία», πρόσθεσε η Inceoglu. «Όσο μεγαλύτερος είσαι, τόσο λιγότερο πιθανό είναι να βιώσεις το Sunday Night Blues. Φαίνεται ότι όταν έχεις περάσει από διαφορετικά στάδια της καριέρας σου, απλά έχεις έναν διαφορετικό τρόπο να βλέπεις τη δουλειά».

Η «φρέσκια κόλαση» των πρωινών της Δευτέρας

Η Δρ Audrey Tang, πιστοποιημένη ψυχολόγος της BPS και συγγραφέας του βιβλίου The Leader’s Guide to Wellbeing, υποστηρίζει ότι η ανησυχία συχνά έχει να κάνει περισσότερο με τον απρόβλεπτο χαρακτήρα της εργασίας παρά με την απλή αντιπάθεια για την ίδια την εργασία.

«Αν και κάποιος μπορεί να υποθέσει ότι πρόκειται για φόβο για την ίδια την εργασία, θα έλεγα ότι συχνά σχετίζεται με το άγνωστο που περιβάλλει το τι μπορεί να συμβεί μόλις επιστρέψουμε στο γραφείο... αντί για μια αργή εκκίνηση, υπάρχει σχεδόν μια αίσθηση ότι πρέπει να ξεκινήσουμε με τα γκάζια πατημένα, και μια ανησυχία για το «τι νέα κόλαση θα με χτυπήσει σήμερα... και θα μπορέσω να την αντιμετωπίσω;», αναφέρει.

Η πανδημία COVID-19 και η άνοδος της εξ αποστάσεως και της υβριδικής εργασίας θόλωσαν τα όρια μεταξύ χώρου εργασίας και χώρου χαλάρωσης, επιδεινώνοντας το πρόβλημα. «Δυστυχώς, μπορούμε να συνηθίσουμε τα συναισθήματα που δημιουργούνται στο περιβάλλον μας», είπε η Tang. «Έτσι, για παράδειγμα, αν εργάζεστε στο κρεβάτι, αρχίζετε να συνδέετε αυτόν τον χώρο με σκέψεις ή άγχος για την εργασία... και στη συνέχεια, όταν προσπαθείτε να κοιμηθείτε σε αυτόν τον χώρο, τα ίδια συναισθήματα μπορεί να εμφανιστούν».

Αντιμετωπίζοντας τους φόβους

Ενώ ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να χρειάζονται επαγγελματική βοήθεια εάν το άγχος της Κυριακής είναι σοβαρό ή επίμονο, τόσο η Inceoglu όσο και η Tang προτείνουν πρακτικούς τρόπους για να μετριάσουν τον αντίκτυπό του.

Η Inceoglu συνιστά να προστατεύετε τις Κυριακές προγραμματίζοντας κάτι. «Η Κυριακή το βράδυ μπορεί να είναι μια βραδιά κινηματογράφου με φίλους. Υπάρχουν πολλές ενδείξεις, για παράδειγμα, ότι η άσκηση, η κοινωνική αλληλεπίδραση, τα χόμπι - όλα αυτά τα πράγματα είναι καλά για εσάς και για τη διαχείριση του άγχους», είπε.

Οι διευθυντές επίσης έχουν έναν ρόλο να διαδραματίσουν. «Οι διευθυντές μπορούν να βοηθήσουν αν δεν στέλνουν email το Σαββατοκύριακο ή επανεξετάζοντας τις συναντήσεις της Δευτέρας το πρωί. Ορισμένοι καινοτόμοι οργανισμοί ρωτούν: Χρειαζόμαστε πραγματικά αυτές τις συναντήσεις το πρωί της Δευτέρας; Γιατί να μην τις μεταφέρουμε στην Τρίτη και να δώσουμε στους ανθρώπους χρόνο να ξεκινήσουν την εβδομάδα τους με ηρεμία;».

Η Tang, εν τω μεταξύ, τονίζει τις μικρές, διαχειρίσιμες αλλαγές. «Θα πρότεινα να διαχωρίσετε φυσικά τον χώρο εργασίας από τον χώρο χαλάρωσης - ακόμη και κλείνοντας την πόρτα του γραφείου στο σπίτι ή καλύπτοντας ή μετακινώντας τον φορητό υπολογιστή αν εργάζεστε στην κουζίνα ή στην κρεβατοκάμαρα όταν τελειώσετε».

Πρόσθεσε: «Αν δεν μπορείτε να επηρεάσετε τις ίδιες τις εργασίες στο χώρο εργασίας, εστιάστε σε ό,τι μπορείτε να ελέγξετε - ετοιμάστε τα ρούχα σας για την εβδομάδα ή ετοιμάστε το μεσημεριανό σας γεύμα. Για μερικούς, το να αφιερώνουν χρόνο για διαλογισμό ή ελαφριά άσκηση μπορεί να είναι αποτελεσματικό... για άλλους μπορεί να είναι το να αφιερώνουν στιγμές συνειδητότητας όταν μπορούν - να σταματούν για να επικεντρωθούν σε αυτό που κάνουν/να είναι παρόντες όταν τρώνε, ή με την οικογένεια, ή όταν πίνουν ένα φλιτζάνι τσάι - αλλά αυτή είναι μια ενεργή επιλογή που πρέπει να κάνουμε πριν γίνει συνήθεια», είπε.

Όταν ο φόβος της Κυριακής γίνεται υπερβολικός

Για τους περισσότερους, το άγχος της Κυριακής είναι ένα δυσάρεστο αλλά διαχειρίσιμο μέρος της επαγγελματικής ζωής. Για άλλους όμως, μπορεί να είναι τόσο σοβαρό ώστε να επηρεάζει σημαντικές αποφάσεις.

Μια έρευνα της Resume.io σε 1.000 Αμερικανούς διαπίστωσε ότι το 20% των ερωτηθέντων της Γενιάς Ζ είχε πράγματι παραιτηθεί από μια δουλειά λόγω του «Sunday Scaries», και σχεδόν οι μισοί δήλωσαν ότι το είχαν σκεφτεί.

Αυτό το στατιστικό στοιχείο μπορεί να ακούγεται ακραίο, αλλά αντικατοπτρίζει το πόσο βαθιά μπορεί να επηρεάσει τη ζωή μας το άγχος της προσδοκίας. Για μερικούς, υποδηλώνει μια υποκείμενη δυσαρέσκεια με την εργασία που πρέπει να αντιμετωπιστεί, για άλλους, είναι ένα σημάδι μη ρεαλιστικών προσδοκιών από τον εαυτό τους ή μη βιώσιμου φόρτου εργασίας.

Τελικά, το Sunday Scaries μπορεί να μην εξαφανιστεί ποτέ εντελώς. Αλλά το να το κατανοήσουμε ως κάτι περισσότερο από μια «ανόητη» ή «χαριτωμένη» φράση – ένα μείγμα ψυχολογίας, βιολογίας και κουλτούρας στο χώρο εργασίας – μπορεί να είναι το πρώτο βήμα για την αντιμετώπισή του.

Όπως το θέτει η Inceoglu: «Μπορεί να είναι μια αντανάκλαση του ότι δεν είστε ευχαριστημένοι με τη δουλειά σας, αλλά μπορεί επίσης να είναι μια αντανάκλαση του ότι έχετε πολύ υψηλές προσδοκίες από τον εαυτό σας σχετικά με αυτό που κάνετε στη δουλειά. Και μπορεί επίσης να είναι μια ευκαιρία να σκεφτείτε να μιλήσετε με τον προϊστάμενό σας και να συζητήσετε για την ιεράρχηση του φόρτου εργασίας».

Και ίσως, μόνο ίσως, να ανακτήσουμε τις ξέγνοιαστες Κυριακές μας.