Ποιος έγραψε τη Βίβλο - Η Τεχνητή Νοημοσύνη αποκαλύπτει τους συγγραφείς της

Η Βίβλος, το πιο πολυμεταφρασμένο βιβλίο στην ιστορία της ανθρωπότητας, έχει περάσει από αμέτρητες μεταγραφές και διορθώσεις μέσα στους αιώνες. Το ερώτημα όμως παραμένει: ποιος την έγραψε; Μέχρι σήμερα, η απάντηση ήταν πως η Βίβλος δεν έχει έναν συγγραφέα, αλλά αποτελεί προϊόν πίστης και παράδοσης, όπως έχει μεταδοθεί ανά τους αιώνες. Τώρα όμως, η τεχνητή νοημοσύνη έρχεται να ρίξει νέο φως σε αυτό το διαχρονικό μυστήριο.

Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Χάιφα, το Πανεπιστήμιο Ντιουκ και το Collège de France δημιούργησαν έναν αλγόριθμο που μπορεί να ξεχωρίσει διαφορετικά κείμενα με βάση το ύφος τους. Μελετώντας τις πρώτες εννέα εβραϊκές βιβλικές γραφές, κατάφεραν να εντοπίσουν με αξιοσημείωτη ακρίβεια ποια τμήματα πιθανόν γράφτηκαν από διαφορετικά πρόσωπα.
Όπως διαβάζουμε στο bgr.com, ο σκοπός της μελέτης δεν ήταν να αποκαλύψει ποια ήταν τα πρόσωπα που έγραψαν τη Βίβλο – κάτι μάλλον αδύνατο – αλλά να επιβεβαιώσει ή να διαψεύσει θεωρίες για το ποια σχολή ή ομάδα συντακτών μπορεί να ευθύνεται για συγκεκριμένα αποσπάσματα. Οι επιστήμονες εστίασαν όχι στο ύφος ή τη γραμματική, αλλά στον τρόπο που χρησιμοποιούνται οι λέξεις. Ακόμα και λέξεις όπως «όχι», «ποιος» ή «βασιλιάς» αποκαλύπτουν στιλιστικές διαφορές.

Πώς δουλεύει ο αλγόριθμος ανάλυσης της Βίβλου

Σύμφωνα με μελέτη στο Plos One magazine, υπάρχουν τρεις βασικές συγγραφικές σχολές που αναγνωρίζονται στα πρώτα πέντε βιβλία της Βίβλου. Η πρώτη είναι το Δευτερονόμιο, που γράφτηκε πριν περίπου 2.800 χρόνια και επικεντρώνεται στη θρησκευτική σημασία της Ιερουσαλήμ. Η δεύτερη σχολή, η Δευτερονομική Ιστορία, εμπνέεται από το Δευτερονόμιο και περιγράφει την ιστορία του Ισραήλ από τον Ιησού του Ναυή έως τα Βιβλία των Βασιλέων. Η τρίτη είναι οι Ιερατικές Γραφές, που περιλαμβάνουν κομμάτια από τη Γένεση, την Έξοδο και το Λευιτικόν, και χρονολογούνται γύρω στα 2.500 χρόνια πριν.

Οι τρεις βασικές συγγραφικές σχολές της Παλαιάς Διαθήκης

Για την αναγνώριση των συγγραφικών μοτίβων, οι επιστήμονες δημιούργησαν ειδικά λεξικά με λέξεις-κλειδιά για κάθε σχολή. Με τη βοήθεια της Τεχνητής Νοημοσύνης, ανέλυσαν 50 κεφάλαια και τα συνέκριναν με τις θεωρίες των βιβλικών μελετητών. Το εντυπωσιακό αποτέλεσμα ήταν ότι στο 84% των περιπτώσεων, οι υπολογισμοί της AI συμφωνούσαν με τις υπάρχουσες εκτιμήσεις.

Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα σημεία της έρευνας ήταν η εξέταση των λεγόμενων «αμφισβητούμενων» κεφαλαίων. Ένα παράδειγμα είναι η Αφήγηση της Κιβωτού, η οποία εμφανίζεται στο Α΄ και Β΄ Σαμουήλ. Αν και πολλοί ειδικοί θεωρούν ότι έχουν κοινό συγγραφέα, η AI υποστηρίζει ότι τα δύο βιβλία διαφέρουν σημαντικά. Το Α΄ Σαμουήλ, μάλιστα, δεν ταιριάζει με καμία από τις τρεις βασικές σχολές, ενώ το Β΄ Σαμουήλ ανήκει καθαρά στη Δευτερονομική Ιστορία.

Ποια βιβλικά κείμενα δεν ταιριάζουν σε καμία σχολή

Η ανάλυση αποκάλυψε και άλλα ενδιαφέροντα ευρήματα. Ορισμένα κείμενα, όπως ιστορίες για τον Αβραάμ και το Βιβλίο της Εσθήρ, φαίνεται να γράφτηκαν ξεχωριστά και πολύ αργότερα από τον βασικό κορμό των Γραφών. Αυτό επιβεβαιώνει την ιδέα ότι η Βίβλος υπήρξε αποτέλεσμα συνεχούς αναθεώρησης, με συγγραφείς να προσθέτουν ή να αφαιρούν υλικό ανάλογα με την εποχή και τις ανάγκες της κοινότητας.

Όπως εξηγεί ο καθηγητής Τόμας Ρέμερ, ένας από τους συντελεστές της μελέτης, δεν μπορούμε να μιλάμε για συγγραφείς της Βίβλου με τον σημερινό όρο. Οι αρχικές γραφές ξαναγράφονταν διαρκώς από επιμελητές που τροποποιούσαν ή και αφαιρούσαν υλικό. Ωστόσο, η τεχνητή νοημοσύνη μας προσφέρει ένα νέο εργαλείο για να εξετάσουμε αρχαία κείμενα και να αναζητήσουμε κοινές συγγραφικές «υπογραφές», ακόμα και σε ανώνυμα έργα.